Τετάρτη 21 Δεκεμβρίου 2011

Αναγνώριση βουλγαρικής μειονότητας στην Ελλλάδα - Σεπτέμβριος 1924

Στις 29 Σεπτεμβρίου του 1924, στη Γενεύη υπεγράφη συμφωνία μεταξύ των δύο αντιπροσώπων της Ελλάδας και Βουλγαρίας στην Κοινωνία των Εθνών. Η συμφωνία έμεινε γνωστή στην ιστορία ως σύμφωνο Πολίτη-Καλφώφ, από τα ονόματα των δύο αντιπροσώπων και έχει ιδιαίτερη σημασία, γιατί το ελληνικό κράτος, αναγνώριζε επίσημα (ή τουλάχιστον σε επίσημο έγγραφο) την ύπαρξη ...βουλγαρικής μειονότητας εις την Ελλάδα.

Ας προσέξουμε την ημερομηνία. 29 Σεπτεμβρίου 1924. Με άλλα λόγια, μιλάμε για το έτος που έγινε το 5ο Συνέδριο της 3ης Διεθνούς (Κομιντέρν), η 7η Συνδιάσκεψη της Βαλκανικής Κομμουνιστικής Ομοσπονδίας και το 3ο Έκτακτο Συνέδριο του ΚΚΕ.

Με τη συμφωνία Πολίτη-Καλφώφ η Ελλάς, όχι μόνο δεχόταν αντικειμενικά την ύπαρξη βουλγαρικής μειονότητας στην επικράτειά της, αλλά δεχόταν και την δημιουργία ειδικού οργάνου από την Κοινωνία των Εθνών. το οποίο με τις παρεμβάσεις του θα εξασφάλιζε την προστασία της βουλγαρικής μειονότητας !!!

Αξίζει να δούμε τις αναφορές στον αθηναϊκό τύπο της εποχής (Ελεύθερο Βήμα της 30/9/1924) για το ζήτημα. Τα συμπεράσματα τα αφήνουμε στον αναγνώστη:

ΠAPIΣIOI, 29 Σεπτεμβρίου.

[Ραδιογράφημα].

Το συμβούλιον της Κοινωνίας των Εθνών συνήλθε σήμερον υπό την προεδρίαν του κ. Υμάνς και απεφάσισε να αποδεχθεί τας προτάσεις τας υποβληθείσας αναφορικώς προς την προστασίαν των εν Ελλάδι βουλγαρικών μειονοψηφιών υπό του κ. Καλφώφ υπουργού των Εξωτερικών και αντιπροσώπου της Βουλγαρίας, ως και τας του κ. Πολίτη αντιπροσώπου της Ελλάδος αναφορικώς προς την προστασίαν των εν Βουλγαρία ελληνικών μειονοψηφιών.

Κατ' ακολουθίαν δύο μέλη της μικτής επιτροπής, οι κ. κ. Κορφ και Ρόβερ επιφορτίζονται να βοηθήσουν υπό την ιδιότητα αυτών, ως αντιπροσώπων της Κοινωνίας των Εθνών την ελληνικήν και την βουλγαρικήν κυβέρνησιν εις τας προσπαθείας αυτών, προς εξασφάλισιν δικαίας συμπεριφοράς προς τας μειονοψηφίας.

Τα δύο σχετικά πρωτόκολλα υπεγράφησαν διαρκούσης της συνεδριάσεως υπό των αντιπροσώπων Ελλάδος και Βουλγαρίας ως και υπό του προέδρου και του γενικού γραμματέως της Κοινωνίας των Εθνών.

ΔΗΛΩΣΕΙΣ TOY κ. ΠΟΛΙΤΗ
ΓΕΝΕΥΗ, 29 Σεπτεμβρίου.

(Του ανταποκριτού μας) — Το συμβούλιον τής Κοινωνίας των Εθνών συνήλθεν εις δημοσίαν συνεδρίασιν. Κατ' αυτήν εγνωστοποιήθη ότι οι αντιπρόσωποι Ελλάδος και Βουλγαρίας κ. κ. Πολίτης και Καλφώφ υπέγραψαν πρωτόκολλον σχετικώς με την εποπτείαν της Κοινωνίας των Εθνών εις τα ζητήματα των μειονοτήτων αμφοτέρων των χωρών.

Ο Άγγλος αντιπρόσωπος κ. Μώραιϋ συνεχάρη τας δύο χώρας ειπών:
«Είμεθα βαθέως συγκεκινημένοι διότι η Ελλάς και η Βουλγαρία εμφορούνται υπό του αληθούς πνεύματος της Κοινωνίας των Εθνών. Εάν και άλλαι χώραι ακολουθήσουν το παράδειγμα των, το επίπεδον του πολιτισμού της ανθρωπότητος θα ανυψωθή».
·····_
Ο κ. Πολίτης, ομιλήσας επί του υπογραφέντος πρωτοκόλλου είπε μεταξύ άλλων:
«Ο κ. Καλφώφ θα ειπή εις την Σόφιαν και εγώ εις τας Αθήνας ότι δυνάμεθα να επιτύχωμεν το παν υπό τον διαυγή ορίζοντα της Κοινωνίας των Εθνών».


Γράφει ο (σοβαρός) ιστορικός της περιόδου Γρηγόριος Δαφνής για τη συμφωνία:

"Το πρωτόκολλον δηλαδή ανεγνώριζε την ύπαρξιν "βουλγαρικών μειονοτήτων" εις την Μακεδονίαν και εδημιούργει ένα νέον τύπον μειονοτικής προστασίας, τελείως διαφόρου από του προβλεπομένου υπό των συνθηκών ειρήνης. Έτσι. όμως η Βουλγαρία απέκτα μέσον παρεμβάσεως εις την Μακεδονίαν και εδημιούργει προηγούμενον όπως ζητήσει ανάλογον μεταχείρισιν εκ μέρους της Σερβίας, δια τας βουλγαρικάς μειονότητας της Σερβικής Μακεδονίας. Δι' αυτό ορθώς ο βουλγαρικός τύπος εχαρακτήρισε το πρωτόκολλον ως εθνικήν επιτυχίαν".

Ο Μιχαλακόπουλος βέβαια όταν κατάλαβε τι ακριβώς υπογράφηκε, αρνήθηκε να εφαρμόσει το πρωτόκολλο. Έκανε προσφυγή στην ΚΤΕ και χρησιμοποίησε τον ίδιο τον Βενιζέλο (ο μόνος που είχε διεθνές κύρος από τους Έλληνες πολιτικούς) για να πετύχει την ακύρωση της συμφωνίας.

Ανάλογες συμφωνίες με τους Σέρβους θα υπογράψει ο "μέγας πατριώτης" δικτάτορας Πάγκαλος το 1926. Συμφωνίες που έδιναν πολλά δικαιώματα στην Γιουγκοσλαβία (ουδέτερη ζώνη στην Θεσσαλονίκη, προνομιακές συμβάσεις στις σιδηροδρομικές μεταφορές). Μεταξύ των άλλων, στα ψιλά γράμματα, αναγνώριζε ως Σέρβους, όσους είχαν αναγνωρίσει τα προξενεία της Γιουγκοσλαβίας στην Ελλάδα, δηλαδή τους Σλαβομακεδόνες.

Το νεαρό ΚΚΕ με όλον τον κοινωνικό ρομαντισμό και την πολιτική αφέλεια που επί μια δωδεκαετία έτρεφε την μπολσεβικοποίηση του, προσπαθούσε με απόλυτη συνέπεια και σταθερότητα να κάνει πράξη την εντολή του Λένιν που έλεγε:

Οι προλετάριοι πρέπει να τραβούν στην επανάσταση χωρίς να λογαριάζουν εθνικές θυσίες, να βάζουν το συμφέρον της διεθνούς εργατικής επανάστασης πάνω από την ακεραιότητα, την ασφάλεια, την ησυχία του ενός ή του άλλου εθνικού κράτους και συγκεκριμένα του δικού τους.

Η ζαχαριαδική ηγεσία του κόμματος ήταν αυτή που μετά το 1931 έκανε πράξη την βασική αρχή του Ιστορικού Υλισμού, ότι οι επιθυμίες και τα αισθήματα δεν καθορίζουν την πρακτική ζωή, αλλά αντίθετα καθορίζονται από αυτήν. Το ΚΚΕ άλλαξε την θεώρηση του πάνω στο εθνικό ζήτημα, με αποτέλεσμα να ξεφύγει από την κοινωνική απομόνωση, τον πολιτικό απατρισμό και την οργανωτική αποδιοργάνωση.

Με την καπηλεία του "μακεδονικού" οδηγήθηκαν χιλιάδες Έλληνες κομμουνιστές στις εξορίες, φυλακές, ακόμα και στον θάνατο. Ακόμα και όταν η γνωστή θέση του ΚΚΕ δεν ίσχυε, όταν δεν υπήρχε. Οι αστοί όμως (Πάγκαλος, Πολίτης, και λοιποί) δεν έπαθαν ποτέ τίποτα.

Γιώργος Τζαμαλούκας, ο πατέρας της αντάρτικης χειρουργικής

Ο Γιώργος Τζαμαλούκας γεννήθηκε στη Ζαχάρω Ολυμπίας. Έζησε στην Αθήνα. Ο πατέρας του, ο οποίος ξεκίνησε ως εργάτης γης κατάφερε να ανοίξει αργότερα ένα μικρά εστιατόριο στην Αθήνα. Το 1931 αφού ξεπέρασε πολλές δυσκολίες που του δημιουργούσε η «ταπεινή» καταγωγή του δουλεύοντας σκληρά για να εξοικονομήσει τα έξοδα διατροφής και σπουδών τον, πήρε το δίπλωμά τον από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Αθηνών.

Στη συνέχεια, η διδακτορική του διατριβή, με θέμα τις στενώσεις του ορθού εντέρου, με εισήγηση του καθηγητή Πέτρου Κόκκαλη του απέδωσε το 1939, τον τίτλο του διδάκτορα της Ιατρικής.








 



Η διδακτορική διατριβή του χειρουργού Γιώργου Τζαμαλούκα.
 Δεν ξεκόβει, όμως. από τις ρίζες του. Από τα πρώτα του βήματα, ως βοηθός χειρουργού στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο του «Αρεταίειου» στην Αθήνα, ο Γ. Τζαμαλούκας γνωρίζεται με το εργατικό κίνημα. Γίνεται γιατρός της «Εργατικής Βοήθειας». Αυτό γίνεται αφορμή για να πιαστεί, με άλλους 7 συναδέλφους του με την κατηγορία ότι προετοίμαζαν «κομμουνιστικήν επανάσταση». Η έλλειψη κάθε στοιχείου ανάγκασε τις αρχές να τους αφήσουν ελεύθερους. Όμως ο Τζαμαλούκας έχασε τη θέση του στο νοσοκομείο.



Ριζοσπάστης, 6.6.1933. Διαμαρτυρία για την απόλυση του Τζαμαλούκα.


Το 1935, με τη βοήθεια του γνωστού καθηγητή Κοντιάδη, διορίστηκε στο «Τζάνειο» νοσοκομείο, ως επιμελητής. Με την ευσυνειδησία και τις ικανότητες του ξεχωρίζει και το 1941 αναλαμβάνει διευθυντής του Γενικού Κρατικού Νοσοκομείου τον Πειραιά. Δεν ταμπουρώνεται όμως στην «υψηλή» του θέση. Οργανώνεται στο ΕΑΜ Επιστημόνων του Πειραιά και στην οργάνωση του ΕΑΜ Πετραλώνων.

Λόγω των συχνών βομβαρδισμών του Πειραιά από τους Aγγλοαμερικανούς οι κάτοικοι που ζουν γύρω από το νοσοκομείο φεύγουν για ασφάλεια σε άλλες περιοχές της Αθήνας και του Πειραιά. Όμως ο Τζαμαλούκας, μαζί με άλλους γιατρούς και το προσωπικό του νοσοκομείου παραμένουν και συνεχίζουν να θεραπεύουν τους τραυματίες, συχνά κάτω από βροχή βομβαρδισμών. Ο ίδιος, εξ αιτίας μιας φοβερής έκρηξης, παθαίνει ρήξη του τυμπάνου του αριστερού του αφτιού, με αποτέλεσμα να πάθει στη συνέχεια ωτίτιδα και ελάττωση της ακοής του.

Αρχικά, μεταφέρει τη δραστηριότητά τον στη Βιέννη, όπου βρίσκεται για λόγους υγείας. Ύστερα στο Γκρατς, συνδέεται με το αυστριακό κίνημα εθνικής αντίστασης κι οργανώνεται σε παράνομη ομάδα από Έλληνες αντιφασίστες. Το 1944, η ομάδα αυτή αποτελούμενη από 120 Έλληνες, με τον Τζαμαλούκα μέσα, πολεμά με το όπλο στο χέρι για την απελευθέρωση του Γκρατς από τους χιτλερικούς.

Το αντιφασιστικό του καθήκον το είχε κάνει, στο ακέραιο, ο γιατρός Τζαμαλούκας. Θα μπορούσε τώρα με ήσυχη τη συνείδηση να αφοσιωθεί στην επιστήμη του και στην οικογένεια του. Μα ο Τζαμαλούκας έγινε γιατρός όχι από καριέρα, αλλά για να σώζει ζωές. Γι αυτό όταν το 1946-1947 οι φλόγες του εμφυλίου πολέμου τύλιξαν την Ελλάδα και οι αντάρτες μας είχαν περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο την ανάγκη του, ο Τζαμαλούκας αψηφώντας κόπους και κινδύνους εκπληρώνει το κομματικό του καθήκον.
Παρατάει θέσεις και οικογένεια και τρέχει δίπλα στους ηρωικούς μαχητές του ΔΣΕ οι οποίοι δίνουν στα ελληνικά βουνά ένα σκληρό και άνισο αγώνα.
Δίνει κι ο Τζαμαλούκας από το δικό του μετερίζι, τη μάχη της ζωής με το θάνατο.
Το 1950 ο γιατρός Τζαμαλούκας βρίσκεται στη Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία και εργάζεται στο νοσοκομείο τον Πότσδαμ και στη συνέχεια γίνεται επιμελητής στο κρατικό νοσοκομείο «Νόιστερ Κράκενχαους» της Δρέσδης. Το 1960 γίνεται υποδιευθυντής της χειρουργικής του κλινικής.

Εδώ, ύστερα από πολλά τρικυμισμένα χρόνια, βρίσκει τη γαλήνη, αν μπορεί να υπάρχει γαλήνη για έναν άνθρωπο που καθημερινά παλεύει ν' αποσπάσει ζωές από το θάνατο και τον πόνο. Τα μέσα που του προσφέρονται του βοηθούν να αξιοποιήσει στο έπακρο, τις ικανότητες και τις γνώσεις του και γρήγορα αναδεικνύεται σε έναν από τους καλύτερους χειρουργούς της χώρας. Οι επιστημονικές τον εργασίες, που αριθμούνται σε μερικές δεκάδες, προκαλούν πάντα το ζωηρό ενδιαφέρον των επιστημόνων. Αναφέρουμε μερικά από τα θέματα των μελετών που δημοσίευσε σε γερμανικά περιοδικά μόνο τα τελευταία χρόνια:
- Συμβολή για τη θεραπεία του κιρσώδους έλκους των κάτω άκρων.
- Παθολογικές αλλοιώσεις του ήπατος ως αποτέλεσμα των παθήσεων της χοληδόχου κύστης.
- Σπάνιες παθολογικές αλλοιώσεις του τυφλού και λεπτού εντέρου και αιτία απόφραξής του.
- Αυτόματα κατάγματα σε δυστροφικές αλλοιώσεις των οστών σε ηλικιωμένους και η θεραπεία τους.
- Παθολογικές αλλοιώσεις των νεφρών από νεφρολιθίαση.
κ.ά.

Ενδιαφέρον προκαλούσαν πάντα στους πιο διαφορετικούς ακροατές, οι διαλέξεις του Τζαμαλούκα. Η φήμη του δεν περιοριζόταν στα σύνορα της χώρας που τον φιλοξενούσε. Μια σειρά συνάδερφοί του από δυτικές χώρες επιζητούν σύνδεση μαζί του για να ενημερώνονται πάνω στις μελέτες του.

Οι υπηρεσίες τον Τζαμαλούκα βρήκαν και την πιο επίσημη αναγνώριση.

Το 1961 του απονεμήθηκε το «Χρυσό Μετάλλιο Χούφελαντ» (Hufeland-Medaille), για τις εξαιρετικές επιστημονικές επιδόσεις και για την ανεκτίμητη ανθρωπιστική του δουλειά στους αρρώστους.
Η γερμανική «Ένωση θυμάτων του Ναζισμού» πρότεινε την παρασημοφόρησή τον με το μετάλλιο του «Αγωνιστή του αντιφασιστικού αγώνα 1933-1944».



Το Χρυσό Μετάλλιο του Christoph Wilhelm Hufeland (1762-1836), του Ιπποκράτη της Γερμανίας, ήταν η ανώτερη τιμή που μπορούσε να λάβει ένας γιατρός στη Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία.


Το εξαντλημένο βιβλίο του Γιώργου Τζαμαλούκα:

"Ενάντια στο θάνατο στο Γράμμο και το Βίτσι", εκδόσεις "Νέα Βιβλία", Αθήνα 1975, όπως αναδημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Εθνική Αντίσταση", σε τέσσερις συνέχειες (2010, τεύχος 145-148).

Δείτε το εδώ:




Σάββατο 17 Δεκεμβρίου 2011

Η Βρετανία στην Ελλάδα

«Η Βρετανία στην Ελλάδα», του Αρχηγού της Βρετανικής Οικονομικής Βοήθειας (Ούνρα) στην Βόρεια Ελλάδα (1945-46), Αυστραλού Συνταγματάρχη, A.W. Sheppard.

Αξιωματικοί σαν τον A.W. Sheppard (1911-1997), βαθιά δημοκρατικοί στις πεποιθήσεις τους και προοδευτικοί στην ιδεολογία τους, αποτελούσαν κόσμημα για τον στρατό της Κοινοπολιτείας. Ανώτατες σπουδές στην Ιστορία και στις ανθρωπιστικές επιστήμες, συνταγματάρχης στην ηλικία των 27 !!!, παρασημοφορηθείς για την ανδρεία του στη Μάχη της Κρήτης, συμμετείχε στο μέτωπο της Ασίας το 1943-44. Δεν νομίζουμε ότι χρειάζονται περισσότερες συστάσεις για τον σπουδαίο αυτόν Αυστραλό και φίλο του ελληνικού λαού μέχρι το τέλος της ζωής του.




Στο μικρό αυτό βιβλίο που εκδόθηκε στο Λονδίνο το 1947, από την League for Democracy in Greece, («Ένωση για την Δημοκρατία στην Ελλάδα»), παραθέτονται με λεπτομέρειες τα γεγονότα που οδήγησαν Ελλάδα από κοιτίδα της Δημοκρατίας και της Ελευθερίας (όπως τουλάχιστον την έβλεπαν οι ρομαντικοί δημοκρατικοί φιλέλληνες της εποχής), να καταντήσει ένα αυταρχικό και αστυνομικό κράτος, ακριβώς μετά την απελευθέρωσή της από την γερμανική κατοχή. Περιγράφονται επίσης με ενδελέχεια οι ευθύνες των βρετανικών κομμάτων και της βρετανικής γραφειοκρατίας στο να πάρει η πολιτική ζωή της χώρας αυτή την αντιδημοκρατική εκτροπή, με την άνοδο στην εξουσία των συνεργασθέντων στην Κατοχή με τον ναζισμό (δοσιλόγων).


Ηπειρώτισσες μεταφέρουν εφόδια για τους μαχόμενους Ελασίτες, στα ελεύθερα ελληνικά βουνά κατά την διάρκεια της Κατοχής

Θα προτείναμε όμως, όπως πιθανότατα θα ήθελε και σ συγγραφέας, να μην διαβαστεί το συγκεκριμένο βιβλίο μόνο από αυτήν τη στενή οπτική. Στην πραγματικότητα το συγκεκριμένο σύγγραμμα είναι μια πραγματεία για τις ξένες επεμβάσεις των μεγάλων αποικιοκρατικών δυνάμεων στις μικρές και αδύναμες οικονομικά χώρες.


Ο συνταγματάρχης Σέπαρντ, με τους βοηθούς του, κάπου στη Μακεδονία στα τέλη του 1945

Κάποιες ακόμα φωτογραφίες που υπάρχουν στο βιβλίο:


Αθήνα, εορτασμός της εργατικής Πρωτομαγιάς, το 1945


Τίτλος: Britain in Greece
Συγγραφέας: Sheppard, A. W. (Alexander William), 1911-1997
Έκδοση: London : League for Democracy in Greece, [1947?].

Κατεβάστε το από:

(mediafire)

ή

Dropbox

Πέμπτη 15 Δεκεμβρίου 2011

Σίμος Κερασίδης




Ένα αφιέρωμα, σε μια θρυλική μορφή του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος, στον Τουμπιώτη αγωνιστή της ΟΚΝΕ και του ΚΚΕ, Σίμο Κερασίδη.

Ο αγωνιστής Σίμος Κερασίδης καταγόταν από τον Πόντο, όπου γεννήθηκε το 1918. Προερχόταν από οικογένεια φτωχών βιοπαλαιστών.

Το 1924 ήρθε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στο συνοικισμό Κάτω Τούμπας στην Θεσσαλονίκη.
Από μικρός εργαζόταν σκληρά σε διάφορες χειρωνακτικές εργασίες, προκειμένου να βοηθήσει την πολυμελή οικογένειά του. Προικισμένος με μία υπερφυσική σωματική δύναμη, ασχολήθηκε από την εφηβεία του με τον αθλητισμό. Ασχολήθηκε με αξιοσημείωτη επιτυχία με πολλά αθλήματα. Δρομέας στον αρχαιότερο αθλητικό σύλλογο της Θεσσαλονίκης, τον «Ηρακλή», άλμα επί κοντώ, στο τέλος ελληνορωμαϊκή πάλη, όπου βρήκε και το στοιχείο του, αφού είχε τρομακτική μυϊκή δύναμη στα χέρια. Θα κερδίσει πολλά μετάλλια στο αγώνισμα αυτό, που θα γεμίσουν με χαρά και περηφάνια την οικογένειά του.

Η ενασχόλησή του με τον αθλητισμό, δεν θα σταθεί εμπόδιο στο να συμμετάσχει από μικρός στους κοινωνικούς αγώνες της εποχής. Μόλις 16-17 ετών, θα οργανωθεί στην ΟΚΝΕ, στην νεολαία του ΚΚΕ και θα αναδειχθεί πρωτοπόρο και σημαντικό στέλεχος της οργάνωσης. Λίγο μετά, θα γίνει και μέλος του ΚΚΕ.

Ήδη από το 1935 και ειδικά μετά το αποτυχημένο βενιζελικό πραξικόπημα, θα περάσει στην παρανομία, προσπαθώντας να οργανώσει τους αγώνες της εργατικής νεολαίας της Θεσσαλονίκης και των γύρω πόλεων.

Αμέσως μετά την δικτατορία της 4ης Αυγούστου, θα συλληφθεί από την Ασφάλεια και θα οδηγηθεί με άλλους αγωνιστές στον Άι Στράτη. Θα μείνει εκεί έξι μήνες, όπου και θα «απολυθεί», λόγω του «νεαρού της ηλικίας του». Ήταν μόλις 18 ετών.

Δεν θα καθίσει για πολύ ήσυχος και θα ξαναβγεί στην παρανομία. Θα συλληφθεί άλλη μια φορά το 1938, όπου και θα δραπετεύσει.

Το 1939 βρίσκεται στην Ανατολική Μακεδονία, όπου δουλεύει σκληρά για την ανασυγκρότηση των κομματικών οργανώσεων της περιοχής και την εξασφάλιση της άμυνάς τους από τα συνεχή χτυπήματα που αυτές δέχονται από τους κατασταλτικούς μηχανισμούς της μεταξικής δικτατορίας.
Είναι πια γραμματέας της ΟΚΝΕ της περιοχής και μέλος του Μακεδονικού Γραφείου του ΚΚΕ. Το Μακεδονικό Γραφείο, θα τα καταφέρει μάλλον καλά, αφού θα μείνει αλώβητο ή σχεδόν αλώβητο από τις διώξεις του Κράτους και θα κρατήσει τις οργανώσεις του ακέραιες.

Το Αύγουστο του1939 θα συλληφθεί για μια άλλη ακόμα φορά στην Δράμα. Στον σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης θα αναγνωριστεί από άντρες της Ειδικής Ασφάλειας. Τρεις ασφαλίτες με πολιτικά, θα προσπαθήσουν μάταια να τον πιάσουν. Το εικοσάχρονο παλικάρι θα τους απωθήσει και θα τους εξουδετερώσει. Στη συνέχεια οι ένστολοι πια αστυνομικοί που βρίσκονταν στον σταθμό θα αρχίσουν να τον κυνηγούν μέσα στους δρόμους της πόλης, φωνάζοντας «πιάστε τον, είναι κλέφτης». Ο Σίμος τρέχοντας, φώναζε στον κόσμο που τους έβλεπε «είμαι κομμουνιστής». Τελικά, στην πλατεία της Δράμας θα πιαστεί και θα οδηγηθεί στα κρατητήρια.

Στην Ασφάλεια, θα ακολουθήσουν απίστευτα βασανιστήρια προκειμένου ο Κερασίδης να καταδώσει ονόματα και καταστάσεις. Από τις κακώσεις που υπέστη στα πέλματα των ποδιών του, το παλικάρι δεν θα μπορεί να σηκωθεί για πολύ καιρό. Πάντως, παρά τη φάλαγγα, παρά τα βραστά αυγά στις μασχάλες, παρά τους βρόγχους στο λαιμό, ο Σίμος Κερασίδης θα μείνει ακλόνητος. Η απερίγραπτη αντοχή του στα βασανιστήρια, η απάθεια στον πόνο που έδειξε, θα τον κάνουν θρύλο στους νέους κομμουνιστές. Ο Κερασίδης θα μετατραπεί σε σύμβολο αντίστασης στην φασιστική θηριωδία.

Ο Μανιαδάκης γνωρίζοντας τα συμβάντα, μετά από μια επίσκεψή του στην Καβάλα θα αλλάξει το πρόγραμμά του και θα μεταβεί στην Δράμα, ειδικά για να δει τον δεσμώτη ήρωα που από τις κακώσεις δε μπορούσε να σηκωθεί όρθιος. Δύο αστυνομικοί τον σήκωσαν από τις μασχάλες για να δει τον φασιστή υπουργό. Ο Κερασίδης, με όση δύναμη είχε, απωθώντας τους αστυνομικούς, κουτούλησε τον Μανιαδάκη, με αποτέλεσμα να πέσουν και οι δύο κάτω.

Θα ακολουθήσουν νέα τρομερά βασανιστήρια. Στη συνέχεια θα οδηγηθεί στις Φυλακές της Δράμας. Μετά από ένα μήνα εγκλεισμού, ειδοποιεί την οργάνωση ότι θα δραπετεύσει. Το σχέδιο το είχε καταστρώσει μόνος του. Τελικά, θα τα καταφέρει. Τρυπώντας τον σοβά της οροφής με έναν σουγιά, θα βρεθεί στα κεραμίδια. Από εκεί με τη βοήθεια μιας κολόνας ηλεκτρικού ρεύματος, θα καταφέρει να φτάσει στο έδαφος. Στον δρόμο τον περίμενε ένας ταξιτζής, οργανωμένο μέλος του ΚΚΕ. Ο Σίμος θα ξεφύγει για μια ακόμα φορά από τους μεταξικούς βασανιστές, ξεφτιλίζοντας τους μηχανισμούς καταστολής του φασιστικού κράτους.

Μετά την απόδρασή του, θα καταφύγει στην Θεσσαλονίκη, όπου θα συνεχίζει να δουλεύει στο Μακεδονικό Γραφείο του ΚΚΕ και στην ΟΚΝΕ.

Από το Πάσχα του 1941 ο Κερασίδης δούλευε για την ανασυγκρότηση των κομματικών δυνάμεων στην Θεσσαλονίκη και την προετοιμασία της αντίστασης κατά των καταχτητών. Τον Μάιο του 1941, θα συμμετάσχει στην αντιστασιακή οργάνωση «Ελευθερία», μία από τις πρώτες οργανώσεις Αντίστασης στην κατεχόμενη από τους Γερμανούς Ευρώπη.

Το ιδρυτικό πρωτόκολλο της οργάνωσης «Ελευθερία», φέρει ημερομηνία 15 Μάη 1941 και το υπογράφουν:

  • Από το Μακεδονικό Γραφείο του ΚΚΕ: Σίμος Κερασίδης και Απόστολος Τζανής.
  • Από το Σοσιαλιστικό Κόμμα: Ο αξέχαστος σοσιαλδημοκράτης, γιατρός Γιάννης Πασαλίδης, (από τα ιδρυτικά στελέχη - μετά τον Εμφύλιο - της ΕΔΑ).
  • Από το Αγροτικό κόμμα: Ο δικηγόρος Θανάσης Φείδας.
  • Από την Δημοκρατική Ένωση: Ο Γιώργος Ευθυμιάδης και τέλος,
  • ο απόστρατος συνταγματάρχης του 1935, Δημήτριος Ψαρρός.

Η αντιστασιακή οργάνωση «Ελευθερία», ιδρύθηκε δύο μόλις εβδομάδες μετά την είσοδο των Γερμανών στην Θεσσαλονίκη και εννοείται, πριν την εισβολή των Ναζί στη Σοβιετική Ένωση.

Ο Κερασίδης, μαζί με τον Τζανή θα υιοθετήσουν μια άκρως ριζοσπαστική θέση για την οργάνωση της Αντίστασης ενάντια στις κατοχικές δυνάμεις. Όπως γράφει ο Ανδρέας Τζήμας, ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ και στη συνέχεια ως «Σαμαρινιώτης», μέλος του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ,

«… απόψεις του Μακεδονικού Γραφείου το καλοκαίρι του 1941 ήταν να μεταβληθούμε αμέσως σε μια μαχητική σαμποταριστική οργάνωση που να αναλάβει έντονη δράση στις πόλεις και στην ύπαιθρο. Για αυτούς, η κομματική οργάνωση ταυτιζόταν με μερικές δεκάδες ή και εκατοντάδες αποφασιστικών ανθρώπων, ικανών για όλα.»

Δυστυχώς, οι συνεχείς δραπετεύσεις του Σίμου, του έδωσαν μια υπερβολική αυτοπεποίθηση σχετικά με τις ικανότητές του. Πίστευε ότι θα μπορούσε να ξεφύγει από οποιαδήποτε δύσκολη κατάσταση, γεγονός που τον έκανε σχετικά απρόσεκτο και να μην παίρνει τις απαραίτητες συνωμοτικές προφυλάξεις.

Γράφει ο Νώντας Σακελλαρίου:

«Και στη Δυτική Μακεδονία άρχισαν να εμφανίζονται αντάρτικες ομάδες. Τις καθοδηγούσε ο Σίμος Κερασίδης – ήτανε τσαγκάρης, γερός στα χέρια, κοντός στο ανάστημα. Δραπέτευσε δυο-τρεις φορές από τις Ασφάλειες όπου κρατούνταν. Πολλές φορές του συνέστησα να προφυλάγεται, μα απαντούσε:
-Έχω τα χέρια μου, δεν φοβάμαι.
Αυτός είναι και ο λόγος που τον έπιασαν οι Παοτζήδες στα Ίμερα της Κοζάνης, μαζί με άλλους και τον δολοφόνησαν την άνοιξη του 1943».


Το 1943 ενώ καθοδηγούσε τον απελευθερωτικό αγώνα στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας συνελήφθη μαζί με άλλα έξι στελέχη του ΚΚΕ (μεταξύ των οποίων και ο Λάζαρος Ζησιάδης-Τερπόφσκι) από «εθνικιστές αντάρτες» μιας οργάνωσης «παρακλάδι» της ΠΑΟ (ΥΒΕ-ΕΚΑ), με επικεφαλής τον μετέπειτα αρχιδοσίλογο Μιχάλ Αγά. Υποτιθέμενη οργάνωση αντίστασης κατά της βουλγαρικής κατοχής, καθοδηγούμενη και ελεγχόμενη από την κατοχική κυβέρνηση της Αθήνας και τον περίφημο Χρυσοχόου. Λίγες ημέρες μετά μια σύντομη κράτηση σε μια σπηλιά, τα μέλη του ΚΚΕ «θα χαλαστούν» από τους Τουρκόφωνους ενόπλους της οργάνωσης αυτής. Στην πραγματικότητα θα εκτελεστούν, μετά από τρομερά βασανιστήρια.

Το συγκεκριμένο έγκλημα θα οδηγήσει τις σχέσεις ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και Τουρκόφωνων Ποντίων σε περαιτέρω όξυνση, με αποτέλεσμα κάθε προσπάθεια συμβιβασμού στο μέλλον να είναι εντελώς αδύνατη. Ήταν ένας άδικος ομαδικός φόνος, που το ΚΚΕ δεν θα τον συγχωρούσε ποτέ. Ειδικά για το χαμό του Κερασίδη, το ΕΑΜ ορκίστηκε μέσω του αντιστασιακού του τύπου, ότι θα πάρει τρομερή εκδίκηση.

Εικόνα

Το ΚΚΕ δεν θα ξεχάσει τον Σίμο. Λίγες εβδομάδες μετά την Απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τους Γερμανούς, μία από τις πρώτες κινήσεις, ήταν η οργάνωση επιμνημόσυνης δέησης στη μνήμη του:

«Γιόμισε ο τόπος λουλούδια και στεφάνια και έγινε λαϊκό προσκύνημα στον Αη-Θαράπη. Κουβαλήθηκε τόσος συρφετός κείνη την μέρα που νόμισες ότι άδειασε η μισή Σαλονίκη. Οι ρούγες και τα τρίστρατα της Τούμπας πλημμυρίσανε από φίλους γειτόνους και γνωστούς και στο προαύλι της εκκλησιάς στριμώχνονταν της Ρόδης το σόι και όλος ο σιμεσελές του σχωρεμένου άντρα της του Χρήστου. Ξακουστοί καπεταναίοι του κόμματος, όπως ο Κικίτσας, ο Μάρκος Βαφειάδης, ο Βασίλης Μελίδης (καπετάν Βερμιώτης), ο Στρίγγος και ο Βασβανάς ντυμένοι στα πανωφόρια και στα αμπέχωνά τους σκύβανε με ευλάβεια το κεφάλι κάτω από τα καντηλέρια και δακρύζανε στο μνημόνιο του Σίμου…».

Δεν θα προσθέσουμε κάτι άλλο. Νεολαίοι σαν τον Σίμο, βγαίνουν μια φορά τα εκατό χρόνια, όπως έλεγαν στην πονεμένη μάνα του, οι «ζερβοφέρνοντες» γείτονες της Τούμπας.

Ας αποτελέσει έμπνευση η ηρωική του ζωή στους μελλοντικούς αγώνες της Νέας Γενιάς.

Πηγές:

- Εφημερίδα «Ριζοσπάστης», φύλλο 10/4/1983, σελίδα 6.
- «Διαθέσαμε τη ζωή μας», Επαμεινώνδας Σακελλαρίου, από το «ΒΗΜΑ-Μαρτυρίες», στη σειρά, «Ο Εμφύλιος σε Α’ Ενικό», Αθήνα 2010.
- «Δράμα 1941. Μια παρεξηγημένη εξέγερση», Σπύρος Κουζινόπουλος, Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2011.
- «Άρης Βελουχιώτης, το χαμένο αρχείο: Άγνωστα Κείμενα», Γρηγόρης Φαράκος, Εκδόσεις «Ελληνικά Γράμματα», Αθήνα 1997.
- «Πέτρες και Ρόδα», του Σίμου Κερασίδη (τραπεζικός και λογοτέχνης, γιος του αδελφού του ήρωα, Χρύσου Κερασίδη). Εκδόσεις Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 1997.
- «Οι αρχές της Αντίστασης στην Δυτική Μακεδονία 1941-1943», Αθανάσιος Καλλιανώτης, διπλωματική εργασία. Θεσσαλονίκη 2000.
- Εφημερίδα «Ελευθερία», φύλλο 15, Θεσσαλονίκη 6 Ιουνίου 1943, στο διαδικτυακό τόπο του ΑΣΚΙ.

Σάββατο 3 Δεκεμβρίου 2011

Αντικομμουνισμός

Από τον επίλογο του βιβλίου - αφιερώματος για την τρίχρονη εποποιία του ΔΣΕ (εκδόσεις Ριζοσπάστης) :

...Ταυτόχρονα με την ωμή και απάνθρωπη αστυνομική βία χρησιμοποιήθηκε και η κατασυκοφάντηση του αγώνα του ΔΣΕ και των μαχητών και μαχητριών του, όπως και του ΕΛΑΣ και της ΕΑΜικής Αντίστασης, η διαστρέβλωση της ιστορικής αλήθειας, ο αντισοσιαλισμός και αντισοβιετισμός. Ιδιαίτερο βάρος δόθηκε στη διαπαιδαγώγηση της νεολαίας με τον αντικομουνισμό και αντισοβιετισμό και στο ξέκομμα της από τις επαναστατικές παραδόσεις, τις ιδέες και τους αγώνες του ΚΚΕ ...

Ας δούμε ένα έγγραφο - καταγγελία της εποχής, ενάντια σε μια ηρωική δασκάλα. Μία δασκάλα που τολμούσε μέσα στην τρομοκρατία του Μαύρου Μετώπου και στις συνθήκες του Μονόπλευρου Εμφύλιου να εμφυσήσει στα παιδιά τα ιδανικά της Εθνικής Αντίστασης.



Α' ΕΘΝΙΚΟΣ ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ
ΠΑΤΡΩΝ
Αριθμ. πρωτ.166

Εν Πάτραις τη 12η Ιουνίου 1946

ΠΡΟΣ

το Υπουργείον Κοινωνικής Προνοίας
(Διεύθυνσιν Εθνικών Ορφανοτροφ. Οικοτρ. και
Παιδικών Σταθμών)

ΑΘΗΝΑΣ

Λαμβάνω την τιμήν ν' αναφέρω υμίν ευσεβάστως ότι την παρελθούσαν Παρασκευήν 7-6-1946 και περί ώραν 11ην επιστρέψασα εις το γραφείον του ιδρύματος μετά της Αμερικανίδος Μις Μπάρντυ , της διερμηνέως αυτής κας Νικολοπούλου Ελένης , του κου Ράπτη, γραμματέως της ΟΥΝΡΑ και της κας Γεωργακοπούλου Κατίνας μέλους της Διοικητικής Επιτροπής, κατέλαβον την παιδαγωγόν του Ιδρύματος Μεργιάνου Σπυριδούλα, ισταμένην εν μέσω των παιδίων, καθημένων χαμαί και διευθύνουσαν δια των χειρών της τον χρόνον αντάρτικου άσματος "Του ΕΛΑΣ παιδιά κτλ".

Το εκπληκτικόν είναι ότι τα παιδιά εγνώριζον καλώς το άσμα τούτο όπερ σημαίνει ότι έχει προηγηθή διδασκαλία ήτις ελάμβανε χώραν κατά τας ώρας της απουσίας μου εκ του ιδρύματος δι' υπηρεσίαν.

Εθεώρησα καθήκον μου επιβεβλημένον ν' αναφέρω υμίν πάντα τ' ανωτέρω ίνα λάβητε γνώσιν πριν να προκληθούν τα δίκαια παράπονα των μητέρων ή των περιοίκων, δεδομένου ότι εν λόγω παιδαγωγός Μεργιάνου Σπυριδούλα, φύσει επαναστατικού χαρακτήρος δεν είναι διατεθημένη να συμμορφωθή προς τα συστάσεις μου.

Παρακαλώ όθεν όλως εν τη ευαρεσκεία σας διατάξητε ότι ηθέλατε εγκρίνει.

Ευπειθεστάτη.
Η Διευθύντρια.
(ακολουθεί υπογραφή).


Κοινοποίησις
----------------------------------------------------------
Αστυνομική Διεύθυνσις (Ενταύθα)
παρακαλουμένην ίνα λάβη γνώσιν.

Το όνομα της δασκάλας:

Μεργιάνου Σπυριδούλα.

Σάββατο 23 Ιουλίου 2011

Πώς χάθηκε η μάχη του Μακρυγιάννη


Εναλλακτικός τίτλος της δημοσίευσης, Πώς θα μπορούσε να κερδηθεί από τον ΕΛΑΣ. Ή ακόμα,
"Ο Δούρειος Ίππος".

Ο Ιορδάνης Παπαζαχαρίου (1898-1980), ήταν ένας αγωνιστής της Αριστεράς, μέλος του ΚΚΕ από το 1922 και είχε στο ενεργητικό του, πέρα από τους πολυάριθμους αγώνες και φυλακίσεις, πολλές και καλές εφευρέσεις. Ήταν κάτοχος επτά διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας.

Βλέποντας λοιπόν κατά την διάρκεια της περίφημης μάχης του Μακρυγιάννη την αδυναμία των Ελασιτών να πλησιάσουν τον τοίχο του στρατοπέδου, ο πάντα ευρηματικός και πανέξυπνος κομμουνιστής εφευρέτης πρότεινε στην Οργάνωση της Καλλιθέας την κατασκευή ενός "Δούρειου Ίππου" !!! Έτσι έγινε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, με τη συμβολή των πολυάριθμων ενθουσιωδών Επονιτών της Καλλιθέας. Ήταν μια καταπληκτική κατασκευή από ατσάλινη λαμαρίνα και θώρακα γερμανικού τανκ, η οποία δοκιμάστηκε άμεσα. Το οπλοπολυβόλο που την χτύπησε από πολύ μικρή απόσταση, ούτε καν "την γαργάλησε".


Με τον "Δούρειο Ίππο", οι Ελασίτες θα μπορούσαν άνετα να πλησιάσουν τον τοίχο του στρατοπέδου, να τοποθετήσουν εκρηκτικά και προ παντός να μην είναι εκτεθειμένοι στα πυρά που προέρχονταν από τα πολυβολεία της Ακρόπολης.

Όμως, "η Οργάνωση είχε δύναμη".

Το 1976, ο Ιορδάνης Παπαζαχαρίου ή "Χαφιές" (όπως ήταν το ελασίτικο ψευδώνυμό του), ξαναχτύπησε. Με την βοήθεια παλιών βετεράνων του ΕΛΑΣ, άφησε ένα ξύλινο ομοίωμα του "Δούρειου Ίππου" έξω από το Ζάππειο Μέγαρο !!! Και όχι μόνο αυτό, αλλά αφιέρωσε την κατασκευή στον τότε υπουργό Δημόσιας Τάξης Σταμάτη, που ως γνωστόν στους παλιούς δεν άφηνε εκδήλωση για τη μάχη του Μακρυγιάννη χωρίς να παρευρεθεί επίσημα. Στους έκπληκτους στην κυριολεξία αστυφύλακες έδωσε το τηλέφωνό του, για να τον πάρει ο ίδιος ο Υπουργός για να του ...εξηγήσει.

Η παρακάτω φωτογραφία είναι από τη σκηνή που έγινε στο Ζάππειο και αφιερώθηκε στην Οργάνωση Βάσης της ΚΝΕ Καλλιθέας.


Να τι έγραψε ο ίδιος στο πίσω μέρος της φωτογραφίας στους Κνίτες της Καλλιθέας:



«Ιορδάνης Παπαζαχαρίου.

25.7.76
Αφιερώνεται στην ΚΝΕ Καλλιθέας.

Παιδιά:
Ο Δούρειος Ίππος που φαίνεται στη φωτογραφία είναι η συσκευή με την οποία έξι άτομα θα μπέναμε στο Τάγμα του Μακρυγιάννη. Είπε σαν το πρότεινα η οργάνωση:
«Μάστορα, μην κουράζεσαι, έχουμε δύναμη μεγάλη».
Είχαμε δύναμη αλήθεια. Μα γιατί δεν πήγαμε από τη Λεωφόρο Συγγρού ευθεία στο τάγμα χωρίς πολλά θύματα; Ποιος μας γέλασε και παλεύαμε δήθεν στις ταράτσες για να ξεκαθαρίσουμε τα νώτα μας;
Πάνε αυτά... Η φωτογραφία είναι από το Ζάππειο. Πήγα το Δούρειο στις 25.7.76. Έβγαλα τις ρόδες. Τ' άφησα δίπλα στο άγαλμα του Ζάππα. Τώρα το πήγανε εκεί που βλέπετε. Έγραψα προς τον υπουργό Δ. Τάξεως και το τηλέφωνο μου.

Αν με καλέσει θα τα πούμε.

Χαφιές»

Πηγές:


Πέμπτη 9 Ιουνίου 2011

Πρόγραμμα Λαϊκού Μετώπου, Ιούλιος 1936

Στις 23 Ιουλίου του 1936, ανακοινώθηκε επίσημα, η υπογραφή συμφώνου συνεργασίας μεταξύ του ΚΚΕ και του Αγροτικού Κόμματος. Τις υπογραφές στο Σύμφωνο έβαλαν ο γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ Βασίλης Νεφελούδης και ο αρχηγός του Αγροτικού Κόμματος Ιωάννης Σοφιανόπουλος.





«Γενικαί αρχαί και σκοποί του Λαϊκού Μετώπου

Αι υπογεγραμμέναι κομματικαί οργανώσεις, αγωνιζόμεναι δια την υπεράσπισιν των λαϊκών συμφερόντων, την καταπολέμησιν του φασισμού, την προαγωγήν του συγχρόνου κράτους εις μίαν λαοκρατουμένην δημοκρατίαν και την δημιουργίαν μιας δικαιοτέρας κοινωνίας, που θα σέβεται την εργασίαν των ανθρώπων, απεφάσισαν την σύμπηξιν του Λαϊκού Μετώπου.

Το Λαϊκόν Μέτωπον θα επιδιώξει να έλθη εις την εξουσίαν δια της διαφωτίσεως και του προσεταιρισμού της πλειοψηφίας του λαού προς τας αρχάς και το πρόγραμμά του.
Τα κόμματα που απαρτίζουν το μέτωπον τούτο δεν παραιτούνται της οργανικής των αυτοτελείας, περιοριζόμενα δε να επιτύχουν την άμεσον λύσιν των ουσιωδών προβλημάτων που προβάλλουν σήμερον ενώπιον του ελληνικού λαού, συμφωνούν εις τον συντονισμόν της πολιτικής των δράσεως, τόσον εντός όσον και εκτός του κοινοβουλίου. Εις τας μελλούσας εκλογάς θα κατέλθουν με κοινούς συνδυασμούς και κοινόν σήμα. Εάν δε τύχουν της εμπιστοσύνης του ελληνικού λαού θα θέσουν εις εφαρμογήν τας επομένας πολιτικάς και οικονομικός επιδιώξεις.

Πολιτικαί επιδιώξεις

1)Συνταγματική κατοχύρωσις των λαϊκών ελευθεριών (ελευθερία Τύπου, λόγου, απεργίας, συγκεντρώσεως και οργανώσεων) και της λαϊκής κυριαρχίας και υπερασπίσεως αυτών από πάσης επιβουλής.
2)Πλήρης ελευθερία της συνειδήσεως και σεβασμός των θρησκευτικών πεποιθήσεων όλων των πολιτών.
3)Πλήρης ισοτιμία των δύο φύλων.
4)Κατάργησις του νόμου 4229 (περί ιδιωνύμου) και πασών των τροποποιήσεων αυτού, ως και των επιτροπών ασφαλείας.
5)Καταπολέμησις των δικτατορικών φασιστικών οργανώσεων και διάλυσις όλων των οργανώσεων που αποβλέπουν εις παρομοίους σκοπούς.
Παροχή γενικής αμνηστίας προς όλους τους πολιτικούς καταδίκους, εξορίστους και καταδιωκομένους.
6)Καθιέρωσις της αναλογικής ως μονίμου εκλογικού συστήματος.
8) Οργάνωσις αποκεντρώσεως και αυτοδιοικήσεως, δι' απ' ευθείας εκλεγμένων αιρετών οργάνων.

Εξωτερική πολιτική και ένοπλαι δυνάμεις

1)Προσανατολισμός της εξωτερικής πολιτικής προς τας δυνάμεις που ενδιαφέρονται διά την διατήρησιν της ειρήνης και την ειρηνικήν διευθέτησιν των διεθνών διαφορών.
2)Εις περίπτωσιν εξωτερικής ιμπεριαλιστικής επιθέσεως η κυβέρνησις του Λαϊκού Μετώπου θα κινητοποιήση όλας τας εθνικάς δυνάμεις και θα αγωνισθή τόσον εναντίον των ξένων επιδρομέων όσον και κατά των πρακτόρων των εις το εσωτερικόν, δια την υπεράσπισιν της εθνικής ανεξαρτησίας και της ακεραιότητος της χώρας.
3)Η κυβέρνησις του Λαϊκού Μετώπου θα περιβάλη με ιδιαίτερον ενδιαφέρον τας ενόπλους δυνάμεις, θα τας αποκαθάρη από κάθε παραγοντικόν φασιστικόν στοιχείον και θα φροντίση δια την δημιουργίαν στρατού ικανού ν' ανταποκριθή τόσον εις τας ανάγκας της αμύνης της λαοκρατουμένης δημοκρατίας, όσον και εις την προάσπισιν των ελευθεριών του λαού.
4)Προστασία των μειονοτήτων.

Εθνική οικονομία

1)Ρύθμισις υπό του κράτους της πιστωτικής πολιτικής των τραπεζών έναντι των κλάδων της εθνικής παραγωγής (ήτοι συστηματοποίηση της τοποθετήσεως των κεφαλαίων και καθορισμός του τόκου αυτών) κατά τρόπον ενιαίον και συμφέροντα εις το σύνολον και συμμετοχή του κράτους εις τα κέρδη αυτών, με τελικόν σκοπόν την εθνικοποίησιν των τραπεζών.
2)Ενιαία συγκέντρωσις και διαχείρισις των κυριωτέρων αγροτικών προϊόντων (καπνός, σταφίδα, σταφυλή, δημητριακά, βαμβάκι, ελαία και σηροτροφική παραγωγή), υπό των αγροτών, μέσω των γεωργικών συνεταιρισμών. Βαθμιαία εθνικοποίησις τόσον των γεωργικών βιομηχανιών, που κατεργάζονται τας ύλας ταύτας, όσον και των βοηθητικών τοιούτων (ως βιομηχανία λιπασμάτων κ.λπ.).
3)Κρατικός έλεγχος του χονδρικού εισαγωγικού εμπορίου των κυριωτέρων ειδών μεγάλης καταναλώσεως, ως σίτου, σακ- χάρεως, καφέ και καυσίμων υλών (ως βενζίνης και πετρελαίου) δια την προάσπισιν των συμφερόντων του εργαζομένου λαού κατά της αισχροκερδείας.
4)Εθνικοποίησις της πολεμικής βιομηχανίας και της βιομη­χανίας μεταφορών (κυριώτεραι: σιδηρόδρομοι και ατμοπλοΐαι).
5)Αυστηρά καταπολέμησις της αισχροκέρδειας.
6)Κατάργησις των προνομίων των ξένων εταιριών.

Δημοσιονομικά

1)Ριζική αναπροσαρμογή των εξωτερικών και εσωτερικών χρεών του δημοσίου, προς την σημερινήν οικονομικήν κατάστασιν του τόπου.
2)Κατάργησις του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου.
3)Βαθειά και ριζική ανακαίνισις του φορολογικού συστήματος, με σκοπόν την ελάφρυνσιν των εργαζομένων μαζών (εργατών, αγροτών και μικροαστών) και, αντιθέτως, την επιβάρυνσιν των πλουσιωτέρων στρωμάτων.
4)Καθιέρωσις της προοδευτικότητος εις την άμεσον φορολογίαν.
5)Μείωσις εις ικανόν βαθμόν της εμμέσου φορολογίας επί των ειδών πρώτης ανάγκης και ανάλογος αύξησις της φορολογίας επί του εισοδήματος των μεγάλων επιχειρήσεων.
6)Μείωσις της φορολογίας των γεωργικών προϊόντων.
7)Αυστηρά και παραδειγματική τιμωρία των καταχραστών του δημοσίου χρήματος και των φοροκλεπτών.
8)Κατάργησις της προσωποκρατήσεως δια τα προς το δημόσιον χρέη μέχρι ποσού πέντε χιλιάδων και γενική κατάργησις της προσωποκρατήσεως δια τα χρέη προς τραπέζας και ιδιώτας.

Εργατικαί επιδιώξεις

1)Καθολική και πιστή εφαρμογή του 8ώρου. Εισαγωγή της εβδομάδος των 40 ωρών εις τας βιομηχανίας που απασχολούν κυρίως γυναίκας και νεαρά πρόσωπα, άνευ αντιστοίχου μειώσεως του ημερομισθίου.
2)Καθιέρωσις ελαχίστου ορίου ημερομισθίου δι' όλους τους επί ημερομισθίω ή μισθώ εργαζομένους, ως και ανωτάτου ορίου απολαυών εις τας μεγάλας επιχειρήσεις, προς αποκατάστασιν της στοιχειώδους οικονομικής δικαιοσύνης μεταξύ των δημοσίων και ιδιωτικών υπαλλήλων.
3)Εισαγωγή και άμεση εφαρμογή του θεσμού των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, μεταξύ εργατών και εργοδοτών, που να καθορίζουν τους όρους εργασίας και τους μισθούς κατά ενιαίον τρόπον.
4)Άμεσος και καθολική εφαρμογή του θεσμού των Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
5)Δημιουργία αυτασφαλείας δια τους μικροεπαγγελμα­τίας, μικροβιοτέχνας και αγρότας.
6)Πραγματική εφαρμογή της προστατευτικής νομοθεσίας και συμπλήρωσίς της.
7)Καθιέρωσις δια πάντα εργάτην και υπάλληλον δεκαπενθημέρου υποχρεωτικής αδείας, κατ' έτος, μετά πλήρων αποδοχών.
8)Παροχή εφθηνής και υγιεινής στέγης.
9)Αυστηρά κατάργησις της πολυθεσίας.
10)Δημιουργία ταμείου ανεργίας προς παροχήν επιδόματος και συσσιτίου εις τους ανέργους.
11)Καταπολέμησις της ανεργίας δια της εκτελέσεως δημοσίων και κοινοτικών έργων.
12)Συμπληρωματική επαγγελματική εκπαίδευσις της εργατικής νεολαίας και οργάνωσις μορφωτικών και ψυχαγωγικών συλλόγων.

Αγροτικά αιτήματα

1) Άμεσος και ολοκληρωτική απαλλοτρίωσις όλων των τσιφλικιών, μοναστηριακών και δημοσίων κτημάτων υπέρ των καλλιεργητών. Απαλλοτρίωσις των ανεπιδέκτων καλλιεργείας λειβαδίων προς αποκατάστασιν των μικρών νομάδων και ποιμένων και εκχέρσωσις των θαμνωδών και αγόνων δασικών εκτάσεων προς αποκατάστασιν των ακτημόνων χωρικών.
2)Σταθεροποίησις της ιδιοκτησίας των αγροτών.
3)Εκτέλεσις έργων αντιπλημμυρικών, αποξηραντικών και οδοποιίας.
4)Ριζική αναδιοργάνωσις της Αγροτικής Τραπέζης και οικονομική ενίσχυση της, αφ' ενός δια της υποχρεωτικής μεταφοράς εις αυτήν ικανού τμήματος των παρά τη Εθνική Τραπέζη καταθέσεων ως και των κληροδοτημάτων και αφ' ετέρου δια της συγχωνεύσεως εις αυτήν του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων.
5)Παροχή αγροτικών δανείων μικροπροθέσμων, μεσοπρο- θέσμων και μακροπροσθέσμων, με τόκον από 3,5 ως 4,5%. Μετατροπή των ανεξόφλητων γεωργικών δανείων εις μακροπρόθεσμα τοιαύτα με ηπιώτερον τόκον.
6)Διαγραφή των αποδεδειγμένως και χαρακτηριστικώς τοκογλυφικών χρεών, εφ' ων έχει αποσβεσθεί το αρχικόν κεφάλαιον.
7)Αναπροσαρμογή των υπολοίπων αγροτικών χρεών προς ιδιώτας τε και τραπέζας σύμφωνα με την σημερινήν οικονομικήν κατάστασιν των ωφειλετών αγροτών, με μείωσιν εξ υπαρχής του τόκου. Προ πάσης τοιαύτης αναπροσαρμογής θέσπισις διετούς χρεωστασίου.
8)Ολοκληρωτική διαγραφή των χρεών ακτημόνων και αστέγων γηγενών τε και προσφύγων εκ των προερχομένων εξ απαλλοτριώσεως δημοσίων και μη γαιών, διά την αποκατάστασιν και εγκατάστασιν αυτών.
9)Μείωσις των χρεών των μισθωτών και αποκαταστημένων επί γαιών ανταλλαξίμου αγροτικής ιδιοκτησίας ή μοναστηριακών κτημάτων και ελάττωσις εξ υπαρχής του τόκου αυτών.
10)Οικονομική ενίσχυσις των συνεταιρισμών παραγωγής και αναδιοργάνωσις αυτών ώστε να γίνουν όργανα εξυπηρετήσεως των αγροτών.
11)Προστασία της γεωργικής παραγωγής δια της συστηματικής καταπολεμήσεως των ασθενειών εις τα ζώα και τα φυτά.

Μικροαστικού επιδιώξεις

1)Αναπροσαρμογή προς την σημερινήν οικονομικήν κατάσταση του ωφειλέτου, των χρεωστών μικροεπαγγελματιών, μικροβιοτεχνών και μικροϊδιοκτητών προς τραπέζας και ιδιώτας, δια μειώσεως του τόκου αυτών και παροχής ευκολιών περί την αποπληρωμήν των.
2)Μείωσις του κεφαλαίου και του τόκου του χρέους προς την Εθνικήν Τράπεζαν και το δημόσιον, εξ αγοράς ή μισθώσεως ανταλλαξίμων αστικών και ακινήτων.
3)Προστασία της επαγγελματικής στέγης.
4)Οργάνωσις της πίστεως προς τους μικροεπαγγελματίας και βιοτέχνας.
5)Διετές χρεωστάσιον.

Παιδεία και αθλητισμός

1)Οργάνωσις της παιδικής προνοίας και της προστασίας της μητέρας και του παιδιού, με έξοδα των δήμων και του κράτους.
2)Οργάνωσις κοινής, υποχρεωτικής και δωρεάν λαϊκής παιδείας, δι' επτά έτη, με γενικόν επαγγελματικόν προσανατολισμόν των προγραμμάτων του λαϊκού σχολείου.
3)Συσσίτια και βιβλία δωρεάν δια τα πτωχά παιδιά με έξοδα των δήμων και του κράτους.
4)Ριζική αναδιοργάνωσις της μέσης και της ανωτέρας παιδείας, καθώς και της επαγγελματικής, δια να προαχθούν αι παραγωγικαί συνθήκαι της χώρας και αι ανάγκαι του πολιτισμού της.
5)Καθιέρωσις της δημοτικής γλώσσης, ως οργάνου όλης της πνευματικής ζωής.
6)Οργάνωσις της φυσικής αγωγής και του αθλητισμού δι' όλην την νεολαίαν.

Υγεία

1)Οργάνωσις υγειονομικών κέντρων, λαϊκών ιατρείων και ίδρυσις νοσοκομείων και σανατορίων καθ' όλον το κράτος.
2)Συστηματοποίησις του αντιφυματικού ανθελονοσιακού και αντιαφροδισιακού αγώνος, δαπάναις του κράτους.
3)Ίδρυσις και οργάνωσις δημοσίων μαιευτηρίων εις όλας τας πόλεις προς δωρεάν περίθαλψιν των απόρων επιτόκων.
4)Δημιουργία υγειονομικών συνεταιρισμών κατά ενώσεις κοινοτήτων δια την οργάνωσιν της ιατρικής περιθάλψεως υπέρ των αγροτικών οικογενειών και συνδυασμός της λειτουργίας των συνεταιρισμών τούτων με τας επαρχιακάς οργανώσεις του κλάδου ασθενείας των κοινωνικών ασφαλίσεων.
Το Λαϊκόν Μέτωπον θα αγωνισθή επίσης και δια τα ζητήματα των άλλων λαϊκών στρωμάτων (προσφύγων, παλαιών πολεμιστών κ.λπ.).
Μόνον η συσπείρωσις και η πάλη του εργαζόμενου λαού κάτω από τη σημαία του Λαϊκού Μετώπου θα οδηγήση εις την ικανοποίησιν όλων των παραπάνω απαιτήσεων. Το Λαϊκόν Μέτωπον καλεί όλα τα δημοκρατικά-αντιφασιστικά κόμματα και δυνάμεις εις τον κοινόν αγώνα δια την προάσπισιν των λαϊκών ελευθεριών και την επικράτησιν της λαϊκής δημοκρατίας.

Εν Αθήναις τη 22α Ιουλίου 1936

Δια το Αγροτικόν Κόμμα της Ελλάδος

ο αρχηγός Ι. Α. ΣΟΦΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ

Δια το Κομμουνιστικόν Κόμμα Ελλάδος ο γραμματεύς της Κεντρικής Επιτροπής Β. ΝΕΦΕΛΟΥΔΗΣ.»

Κάποια σχόλια:

- Αξίζει να διαβάσει κανείς το παραπάνω πρόγραμμα. Δεν θα είναι δύσκολο να καταλάβει, ότι πολλά από τα αιτήματα και πολλές από τις διεκδικήσεις του προγράμματος, 75 χρόνια μετά, όχι μόνο έχουν υπερκαλυφθεί, αλλά σήμερα θεωρούνται και ξεπερασμένα. Δυστυχώς όμως, πολλές από τις κατακτήσεις των εργαζομένων, που δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι χρειάστηκαν θυσίες και μακροχρόνιοι αγώνες για να γίνουν πραγματικότητα, στις μέρες μας, υπό το βάρος του αντεργατικού πραξικοπήματος που βιώνουμε, μπαίνουν ξανά υπό κατάσταση αμφισβήτησης ή ακόμα και χάνονται.

- Αξίζει όμως να διαβαστεί το πρόγραμμα και από αυτούς που μιλάνε για το «μάταιο» ή το «αναποτελεσματικό» των αγώνων που έγιναν κα θα γίνουν.

- Η Αριστερά στάθηκε πάντα στην Ιστορία της με συνέπεια και σταθερότητα στο πλευρό των διεκδικητικών αγώνων των εργαζομένων.

- Τέλος, οι εργαζόμενοι θα πρέπει να είναι απόλυτοι και επιθετικοί στις διεκδικήσεις τους και να μην νοιάζονται καθόλου αν αυτές είναι απορροφήσιμες ή όχι από το κεφαλαιοκρατικό σύστημα. Αυτή είναι και η διαφορά του ταξικού συνδικαλιστικού κινήματος από τον ρεφορμιστικό συνδικαλισμό και εργατοπατερισμό:
«Οι επαναστάτες δεν ανησυχούν καθόλου να μάθουν αν οι διεκδικήσεις τους είναι ενσωματώσιμες ή όχι από τον καπιταλισμό, σύμφωνες ή όχι με την τοκογλυφική εκμετάλλευση της τάξης των καπιταλιστών» (Από την απόφαση του Τρίτου Συνεδρίου της Κομμουνιστικής Διεθνούς).


Τρίτη 22 Μαρτίου 2011

William Foster, «Ιστορία των Τριών Διεθνών»

Ουίλιαμ Ζ.Φόστερ - «Ιστορία των Τριών Διεθνών».  Το βιβλίο του Ουίλιαμ Ζ. Φόστερ (William Zebulon Foster, Μασαχουσέτη 1881, Μόσχα 1961), "Ιστορία των Τριών Διεθνών" (History of the three internationals), θεωρείται απαραίτητο βοήθημα για όσους ενδιαφέρονται για την ιστορία του παγκόσμιου εργατικού και κομμουνιστικού κινήματος. Ειδικά για τους νέους εργάτες που μπαίνουν για πρώτη φορά στην παραγωγή. Στα ελληνικά εκδόθηκε λίγο μετά το 1974, από τις εκδόσεις "Γνώσεις". Ο συγγραφέας του βιβλίου είναι μια από τις μεγαλύτερες φυσιογνωμίες του εργατικού κινήματος στην ιστορία του 20ου αιώνα. Δεινός συνδικαλιστής, οργανωτής απεργιακών κινητοποιήσεων, κατάφερε μέσα από την δράση του πολλά για την βελτίωση των όρων διαβίωσης των εργατών των ΗΠΑ. Ήταν από τα ιδρυτικά μέλη και στέλεχος της Κόκκινης Συνδικαλιστικής Διεθνούς. Μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος από το 1921, διετέλεσε γραμματέας του, μια θέση όμως που δεν μπόρεσε να κρατήσει για πολλά χρόνια λόγω προβλημάτων από την καρδιά του. Συνεπής μαρξιστής λενινιστής, αγωνίστηκε ενάντια στην μπουχαρινική τάση του Lovestone, αλλά και στον ρεφορμισμό του Browder που έτεινε να γίνει κυρίαρχος στο αμερικανικό κόμμα μετά το 1945. Ο Φόστερ πέθανε στη Μόσχα το 1961. Μαζί με τον συγγραφέα και δημοσιογράφο Τζων Ριντ και τον συνδικαλιστή των γουόμπλις Bill Haywood (τον μεγάλο Μπιλ, ηγέτη των Βιομηχανικών Εργατών του Κόσμου, IWW), αποτελούν τους Αμερικανούς που τιμήθηκαν περισσότερο από κανέναν άλλο από τη Σοβιετική Ρωσία. Θα καλέσω τους αναγνώστες να δείξουν μια συγκατάβαση στην επαναστατική υπεραισιοδοξία που είναι διάχυτη σε όλες τις σελίδες του μεγάλου αυτού έργου. Αποτελεί χαρακτηριστικό μιας ολόκληρης εποχής, όταν οι επαναστάτες συνδικαλιστές έπρεπε να υποτάσσουν τα όποια μέσα στους τελικούς σκοπούς του κινήματος, ανεξάρτητα από την τυχόν κριτική στάση που είχαν στη συγκεκριμένη πραγματικότητα. Επίσης, αξίζει να προσεχθεί η σχεδόν μυστικιστική συνθηματολογία της Κομιντέρν, που αποτέλεσε για πολλές δεκαετίες την ιδεολογική της πλατφόρμα στο πεδίο της ταξικής πάλης. Αναφέρομαι στο περίφημο "Τάξη Εναντίον Τάξης", που σημάδεψε την λεγόμενη Τρίτη Περίοδο.{Ουίλιαμ Ζ.Φόστερ : «Ιστορία του Παγκόσμιου Συνδικαλιστικού Κινήματος».}

Πρόλογος από το Γιάνη Κορδάτο και επιμέλεια της έκδοσης από τον Ηλία Αποστολίδη. Το βιβλίο του William Foster κυκλοφόρησε στην χώρα μας από τις εκδόσεις "Μόρφωση" το 1956, σε μια δύσκολη και μεταβατική εποχή για το ελληνικό εργατικό κίνημα. Σε μια περίοδο που το Κίνημα του Δημοκρατικού Συνδικαλισμού άρχιζε σταδιακά να ανατρέπει τις δυσμενείς για την εργατική τάξη συνθήκες που δημιουργήθηκαν μετά τον Εμφύλιο, φτάνοντας με το ιστορικό κίνημα των 115 ΣΕΟ, να γκρεμίσει την κλίκα του εργατοπατερικού συνδικαλισμού των Μακρή-Θεοδώρου. Το βιβλίο του Foster ήταν ως έργο αναφοράς ένα σημαντικό βοήθημα για την απαραίτητη μόρφωση των εργατών που τάσσονταν κάτω από τη σημαία του ανεξάρτητου, ταξικού συνδικαλιστικού κινήματος. Επειδή, λίγα έχουν αλλάξει από τότε όσο αφορά την κυριαρχία του εξαρτημένου από την εργοδοσία και το αστικό κράτος συνδικαλισμού, στο ελληνικό εργατικό κίνημα, η διάδοση του βιβλίου του Foster έστω και σε ηλεκτρονική μορφή, αποτελεί επιτακτική ανάγκη. Καλή ανάγνωση.

Δευτέρα 7 Μαρτίου 2011

Θεόδωρος Ζέγκος ή Τριαντάφυλλος


Καταγόταν από την Ήπειρο. Ήταν γόνος εξαιρετικά εύπορης οικογένειας και τελείωσε το Γυμνάσιο με καλούς βαθμούς. Ένας θείος του διανοούμενος, αριστερός και υπερεπεναστάτης, λέγεται ότι αποτέλεσε το πρότυπό του. Ήταν ψηλός, αδύνατος και ευπαρουσίαστος. Με τους καλούς του τρόπους, αλλά και το ταλέντο του στο παίξιμο του βιολιού ήταν περιζήτητος στις παρέες και στα πάρτι της εποχής, ενώ ταυτόχρονα γοήτευε και τις κοπέλες. (1) Αγνοούμε τις διαδικασίες οι οποίες τον έκαναν κομμουνιστή. Πάντως φαίνεται ότι δεν είχε μελετήσει σοβαρά το μαρξισμό, παρά μόνο αποσπασματικά και γοητευόταν από τον αγώνα των Ιακωβίνων της Γαλλικής Επανάστασης, όπως και των αδελφών Γκαριμπάλντι περισσότερο από τον αγώνα των μπολσεβίκων. Στην διάρκεια της 4ης Αυγούστου συνελήφθη και κατέληξε μετά από πολλά βασανιστήρια στην Ακροναυπλία ως αμετανόητος κομμουνιστής. Τον ξαναβρίσκουμε το 1942 ως γραμματέα της Κομματικής Οργάνωσης της Πάτρας, ενώ το 1943 γραμματέα της Αργολιδοκορινθίας όπου δρούσε με το ψευδώνυμο Στάθης και Τριαντάφυλλος. (1) Η ακλόνητη και αταλάντευτη πίστη του στην ορθότητα της κομματικής γραμμής και τα σταλινικά πρότυπα δόμησης των κομματικών οργανώσεων, σιγά σιγά μετέβαλλαν έναν ευαίσθητο μουσικό σε αμείλικτο διώκτη των συντρόφων που αμφισβητούσαν και αμφέβαλλαν έστω για το παραμικρό με την ορθότητα των κομματικών αποφάσεων. Όταν το ΕΑΜ συγκρούσθηκε με το αντιεαμικό στρατόπεδο, ο Στάθης εισηγήθηκε μέτρα αντιμετώπισης του εχθρού, εσωτερικού ή εξωτερικού, που προκάλεσαν έντονα την δυσφορία των μελών του ΕΑΜ και του ΚΚΕ της περιοχής. Γράφει ο Μήτσος Ρήγας από το Λουτράκι νεαρός αντάρτης τότε: Ο Στάθης, ψηλός, αδύνατος μου έκανε κακή εντύπωση σε μία σύσκεψη, που είπε: «Θα πρέπει να χτυπήσουμε την αντίδραση. Ένα 10% τουλάχιστον σε κάθε χωριό πρέπει να χτυπηθεί». Πώς θα βγάλεις αυτό το 10% ; Κι αν δεν υπάρχει ; Τι είναι, δεν είναι άνθρωποι ; Ποσοστά είναι ; Μας χτύπησε άσχημα.)(1) Το βέβαιο είναι ότι μπορεί να τους «χτύπησε άσχημα», αλλά ουσιαστική αντίδραση στην ντιρεκτίβα του Ζέγκου δεν φαίνεται να υπήρξε. Η δομή των κομματικών οργανώσεων κατέληξε να είναι εκείνη την εποχή σαφώς συγκεντρωτική, με παντελή έλλειψη δημοκρατικών διαδικασιών στο εσωτερικό τους. Δεν γινόταν να ανατραπεί η απόφαση ενός γραμματέα μιας κομματικής οργάνωσης ή ενός γραφείου περιοχής εύκολα. Σε όλη την περιοχή ο αριθμός των θυμάτων της εξτρεμιστικής απόφασης του Ζέγκου δεν ξεπέρασε τα 100 με 150 άτομα. (1) Οι κομματικές οργανώσεις, αλλά και τα γραφεία του ΕΑΜ στα χωριά οδηγούνται γρήγορα από τα τέλη του 1943 στην Κορινθία στην διάλυση. Όπου πλησίαζε ο Τριαντάφυλλος - Στάθης - Ζέγκος, όλα τα μέλη του ΚΚΕ και του ΕΑΜ εξαφανίζονταν. Όλοι έλειπαν με διάφορες προφάσεις. (4) Στις αρχές του καλοκαιριού του 1944 το γραφείο της ΕΠΟΝ Πελοποννήσου στέλνει και μετά από σύμφωνη γνώμη του Πελοποννησιακού Γραφείου του ΚΚΕ, τον (μετέπειτα βουλευτή της ΕΔΑ) Παναγιώτη Κατερίνη, προκειμένου να ανασυγκροτηθεί η ΕΠΟΝ Αργολιδοκορινθίας, η οποία είχε δεχθεί σκληρά χτυπήματα από τους Γερμανούς και είχε πολλά εκτελεσμένα στελέχη. (2) Το τέλος της κομματικής καριέρας του Ζέγκου φτάνει. Τον Αύγουστο του 1944 στα Τρόπαια της Αρκαδίας συνέρχεται η Β' Παμπελοποννησιακή Διάσκεψη του ΕΑΜ. Ο Ζέγκος δέχεται δριμύτατη επίθεση, κατηγορούμενος αυτός και το γραφείο της Αργολιδοκορινθίας για εξτρεμισμό. Ο Ζέγκος (όπως και οι συνεργάτες του) διαγράφεται από το ΕΑΜ και λίγες ημέρες αργότερα από την κομματική οργάνωση βάσης του ΚΚΕ στην οποία ανήκε. Όλα δείχνουν ότι ο Ζέγκος θα ακολουθήσει τον δρόμο του Γιέζωφ ή του Γιάκοντα. (2) Συλλαμβάνεται, οδηγείται σε ανάκριση με την κατηγορία της προβοκάτσιας (ο Μπλάνας τον αποκάλεσε όπως ήταν συνηθισμένο στην εποχή εκείνη ιντελισερβίτη - πράκτορα του εχθρού που διαστρέβλωσε την κομματική γραμμή με σκοπό τη συκοφάντηση του εαμικού κινήματος) και φυλακίζεται στα Τρόπαια που ήταν και η έδρα του Γραφείου της Πελοποννήσου του ΚΚΕ. Μετά από αυτά τα γεγονότα αρχίζει η Μυθολογία. Οι εκδοχές για την τύχη του Ζέγκου. Ο Στάθης Καλύβας, (3) γράφει χωρίς κανένα στοιχείο, χωρίς να παραθέσει καμία πηγή, ότι ο Ζέγκος αποκαταστάθηκε στον ΕΛΑΣ με προσωπική παρέμβαση του Κλάρα: "Έπειτα από σύσταση του Βελουχιώτη, διορίστηκε σε νέο πόστο στην Κεντρική Ελλάδα, προτού μεταφερθεί στο διαβόητο στρατόπεδο Μπούλκες του ΚΚΕ". Δεν πιστοποιείται αυτό από πουθενά. Ο Κλάρας δεν είχε την αρμοδιότητα να προβεί σε μία τέτοια ενέργεια και δεν είχε την δυνατότητα να έρθει σε σύγκρουση με το Πελοποννησιακό Γραφείο του ΚΚΕ και το ΕΑΜ που είχε αντιδράσει βιαιότατα στον εξτρεμισμό και τις υπερβασίες του Ζέγκου. Ο Κ. Παπακωνσταντίνου, (4) μαιτρ της λαθολογίας, γράφει στην περίφημη "Νεκρή Μεραρχία" του, ότι ο Ζέγκος ως παλιός κομματικός που ήταν είχε κρατήσει αποδεικτικά στοιχεία για την ενοχή ολόκληρου του Πελοποννησιακού Γραφείου του ΚΚΕ. Ότι δεν "διαστρέβλωσε" καμία απολύτως γραμμή και ότι απλά εκτελούσε εντολές "από πάνω". Τα έγγραφα αυτά τον έσωσαν. Δεν υπάρχει περίπτωση να ισχύει η εκδοχή του Μπελά. Το πιο λογικό και όπως πάντα ιστορικά αποδεικνύεται, είναι ότι αν είχε δοθεί τέτοια διαταγή (περί εξόντωσης του 10 με 15% των αγροτών της Αργολιδοκορινθίας), να μην είχε δοθεί ποτέ γραπτά, αλλά μόνο προφορικά. Συνεπώς τέτοια έγγραφα που υποτίθεται είχε στην κατοχή του ο Τριαντάφυλλος, μάλλον αποτελούν αντικείμενα της φαντασίας του Παπακωνσταντίνου. Άλλη πιθανή εκδοχή, είναι ότι σε περίπτωση τιμωρίας του Τριαντάφυλλου έπρεπε να τιμωρηθεί σύσσωμη η ηγεσία του οργάνου, πράγμα εξαιρετικά δύσκολο εκείνη την εποχή. Έτσι η καλύτερη συμβιβαστική λύση ήταν η διαγραφή του Ζέγκου, η οποία θα χρησίμευε και ως παράδειγμα για παρόμοιες μελλοντικές υπερβασίες. (2) Τέλος, η εκδοχή (2) που σώζεται από τον Αχιλλέα Μπλάνα και που είναι κατά τη γνώμη μου και η πιο λογική είναι ότι ο Ζέγκος φυλακίστηκε στα Τρόπαια και θα περνούσε άμεσα από στρατοδικείο. Κατά πάσα πιθανότητα δεν θα γλίτωνε την εκτέλεση. Τα πολεμικά όμως γεγονότα που σχετίζονταν με την Απελευθέρωση της Μεσσηνίας πρόλαβαν τις εξελίξεις. Το Σεπτέμβριο του 1944 ο ΕΛΑΣ Πελοποννήσου μάχεται τον εχθρό στη Μεσσηνία, κάτω από τη στρατιωτική ηγεσία του Άρη Βελουχιώτη και του Βρεττανού ταγματάρχη Γουίλκινς. Ο αγώνας είναι σκληρός και λίγες ημέρες πριν τη μεγάλη μάχη στον Μελιγαλά Μεσσηνίας το Πελοποννησιακό Γραφείο του ΚΚΕ μεταφέρεται στην Καλαμάτα. Τα μέτρα φύλαξης των κρατουμένων στα Τρόπαια ατόνησαν και ο Ζέγκος βρίσκει την ευκαιρία να δραπετεύσει. Μετά από μία ατέρμονη περιπλάνηση στην ορεινή Ελλάδα κατά τους δύσκολους μήνες που ακολούθησαν τη Βάρκιζα και χάρη στη βοήθεια πολλών μελών του ΚΚΕ που αγνόησαν την εντολή της συλλήψεως του που είχε εκδοθεί , καταφέρνει και περνάει στα Σκόπια όπου έζησε για πολλά χρόνια. Δε συμμετείχε στον Εμφύλιο και πέρασε στην αφάνεια, μέχρι να τον ξαναθυμηθεί ο κος Καλύβας ... Σημειώσεις: (1). «Πελοπόννησος 1940-1945 - Η περιπέτεια της επιβίωσης, του διχασμού και της απελευθέρωσης», του Παντελή Μούτουλα, Αθήνα 2004. Του Παντελή Μούτουλα. (2). «Νότια Πελοπόννησος» - Συλλογικό έργο, εκδόσεις Αλφειός. Ειδικά στο κεφάλαιο, «Τα Γερμανικά Αντίποινα, τα Τάγματα Ασφαλείας και ο Ε.Λ.Α.Σ. - Η περίπτωση της κεντρικής και νότιας Πελοποννήσου στην Κατοχή». Του Μιχάλη Π. Λυμπεράτου. (3) Στάθης Καλύβας, «Κόκκινη τρομοκρατία: Η βία της Αριστεράς στην Κατοχή», στο συλλογικό «Μετά τον Πόλεμο», εκδόσεις Αλεξάνδρεια, επιμέλεια Mark Mazower, σελ. 183 Δεν είναι πάντως η μοναδική φορά στην οποία ο κος Καλύβας πέφτει σε ανακρίβειες. Άλλη τραγική περίπτωση μεροληψίας του Καλύβα σε σχέση με το Ζέγκο και με το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ γενικότερα. Γράφει στο ίδιο: Ο Ζέγκος κατηγορήθηκε άμεσα μόνο για την εκτέλεση περίπου δέκα (αθώων) χωρικών σε ένα χωριό εκτός της δικαιοδοσίας του (στη Στρέζοβα της Αρκαδίας) και επειδή δεν είχε ακολουθήσει την καθορισμένη διαδικασία για τις θανατικές ποινές. ΑΣΚΙ 418/Φ24/2/102. Πράγματι έτσι έγινε. Η βασική κατηγορία του κόμματος ενάντια στον Ζέγκο ήταν η εκτέλεση αυτών των δέκα χωρικών. (Αφορμή ήταν, αλλά δεν υπήρχαν άμεσα στοιχεία για τις υπερβασίες στην Αργολίδα). Και ο Ζέγκος, στην απολογία του, αλλά και σε γράμμα του στο Πολιτικό Γραφείο του ΚΚΕ, μιλούσε (και μάλλον σωστά) για έλλειψη υποδομών, για αδυναμία συγκρότησης στρατοδικείων που να έχουν χρόνο για να μελετήσουν καλύτερα τις υποθέσεις, για κακό συντονισμό, κλπ. Παρά ταύτα το Πελοποννησιακό Γραφείο τον καθαίρεσε από την θέση του και του αφαίρεσε την ιδιότητα μέλους του ΚΚΕ. Τι δεν μας είπε λοιπόν ο περισπούδαστος ιστορικός του Γιέιλ, από τον φάκελο του ΑΣΚΙ που έβαλε στις σημειώσεις του; Ενώ ήταν σε εξέλιξη συνεχείς ελιγμοί του ΕΛΑΣ έναντι 7000 Γερμανών και Ταγματαλητών, την άνοιξη του 1944, το Αρχηγείο του ΕΛΑΣ βρέθηκε στην επαρχία Καλαβρύτων στο χωριό Νάσια. Εκεί προσήχθη ένας άντρας με την κατηγορία ότι ήταν κατάσκοπος των Γερμανών. Το Αρχηγείο του ΕΛΑΣ (και ο Ζέγκος μαζί), δεν διέθετε άλλα στοιχεία, εκτός από προφορικές καταγγελίες και μετά την ανάκριση ο κρατούμενος να ακολουθήσει αναγκαστικά τα τμήματα του ΕΛΑΣ που θα μετακινούνταν στη Χόβολη. Εκεί ο υπεύθυνος του ΕΛΑΣ της περιοχής, αναγνώρισε τον κρατούμενο ως "γνωστό Γκεσταπίτη της Πάτρας", υπεύθυνο πολλών καταδόσεων και εκτελέσεων πατριωτών από τους Γερμανούς στην αχαϊκή πρωτεύουσα. Έγινε δεύτερη ανάκριση και ο Γκεσταπίτης ομολόγησε άλλα δέκα ονόματα προδοτών. Στη συνέχεια, στη Στρέζοβα, μετά από νέο ελιγμό, δόθηκαν τα ονόματα στην ΟΠΛΑ και διενεργήθηκαν συλλήψεις. Σε όλους τους αθώους χωρικούς του κυρίου Καλύβα, βρέθηκαν γερμανικά όπλα στα σπίτια τους !!! Τις ανακρίσεις τις ανάλαβε το Γραφείο της Μεραρχίας και ο Ζέγκος προσωπικά. Επειδή όμως μέσα στις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις των Γερμανών, βρίσκονταν όλοι σε συνεχή κίνηση και οι κρατούμενοι απασχολούσαν μάχιμους άντρες, ο Ζέγκος έδωσε την διαταγή να εκτελεστούν πριν γίνει στρατοδικείο προκειμένου οι πρωταίτιοι να μην διαφύγουν !!! (4) «Η νεκρή μεραρχία - Η ΙΙΙ μεραρχία των νεκρών του ΔΣ Πελοποννήσου», εκδόσεις Αλφειός, 2004 του Κώστα Παπακωνσταντίνου (Μπελάς).

Σάββατο 12 Φεβρουαρίου 2011

ΚΚΕ και Μικρασιατική εκστρατεία - Τρίτο Μέρος.

Στις προηγούμενες δύο αναρτήσεις είδαμε τις αφηγήσεις παλαιών κομμουνιστών στρατευμένων στο μέτωπο της Μικράς Ασίας. Παλαίμαχοι του κινήματος και καθόλου τυχαίοι: Γιάννης Μοναστηριώτης, Λευτέρης Σταυρίδης, Λευτέρης Αποστόλου. Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα είναι επίσης και η μαρτυρία του Άγη Στίνα, (του οποίου τα απομνημονεύματα κυκλοφορούν στο νετ) για την μικρασιατική του περιπέτεια.

Συνοψίζοντας.

Η αντιπολεμική δραστηριότητα των κομμουνιστών φαντάρων:

Α. Δεν καθοδηγήθηκε από την ηγεσία του ΣΕΚΕ.
Β. Ήταν εξαιρετικά περιορισμένη.
Γ. Όπου αυτή υπήρξε ήταν αντίθετη με τη γραμμή της ηγεσίας του Κόμματος.
Δ. Δεν έπαιξε κανέναν απολύτως ρόλο στην ήττα και την κατάρρευση.

Από την εποχή τής εκστρατείας στην Ουκρανία (Ιανουάριος 1919) μέχρι την κατάρρευση του Μετώπου (Αύγουστος 1922), θα βρει κανείς πολλές αποφάσεις και ανακοινώσεις του κόμματος , καθώς και άρθρα στον «Ριζοσπάστη» εναντίον του πολέμου.

Χωρίς να έχουμε την διάθεση να υποτιμήσουμε (ή ακόμα περισσότερο να διαστρεβλώσουμε) το βάρος αυτών των δημόσια διακηρυγμένων θέσεων, δεν θα πρέπει όμως να τις δούμε έξω από το ιστορικό και πολιτικό τους πλαίσιο:

Στις εκλογές του Νοεμβρίου 1920, καταψηφίστηκε ο δημιουργός της «Μεγάλης Ελλάδος» και υπερψηφίστηκαν οι «Λαϊκοί», με σύνθημα ότι ο πόλεμος της Μικρός Ασίας είναι τυχοδιωκτικός και θα ότι φέρουν άμεσα την ειρήνη.

Την ίδια περίοδο, το κόμμα διαθέτει αποδεδειγμένα 1500 περίπου μέλη, αλλά οι λιποτάκτες φτάνουν τις 60.000.

Στην ΕΣΣΔ έληγε ο αιματηρός εμφύλιος και στην Ευρώπη το σοσιαλιστικό κίνημα ήταν βαθιά διχασμένο. Στο Άμστερνταμ ιδρύθηκε η Διεθνής που συγκέντρωσε το μεγαλύτερο μέρος της ευρωπαϊκής εργατικής τάξης (1919). Η συνδιάσκεψη του ΣΕΚΕ τον Φλεβάρη του 1922 πήρε αποφάσεις που δεν ήταν άσχετες με αυτήν την διεθνή κατάσταση. Αποφάσεις που είχαν στόχο την ανάγκη μακράς και νόμιμης ύπαρξης του κόμματος στα πλαίσια του αστικού κράτους και στην πράξη κράτημα απόστασης από την Κομιντέρν (Κομμουνιστική Διεθνής).

Ότι πριν φυλακιστούν τα μέλη της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΕΚΕ για τα αντιπολεμικά άρθρα του Ριζοσπάστη, έχει προηγηθεί η φυλάκιση των διανοουμένων του «Δημοκρατικού Μανιφέστου» με επικεφαλής τον αστό Αλέξανδρο Παπαναστασίου Ενώ ο ίδιος ο Ιωάννης Μεταξάς (και πολλά δεξιά έντυπα) αποκαλούν τον πόλεμο τυχοδιωκτικό και ρίχνουν την ιδέα του «Οίκαδε» (αρθρογραφία Βλάχου στην Καθημερινή).

Υπήρξε λοιπόν αντιπολεμική δράση λοιπόν των κομμουνιστών, αλλά ήταν περιορισμένη και όχι διαφορετική από αυτή πολλών άλλων παρατάξεων. Δεν πρέπει να γενικεύουμε μεμονωμένες περιπτώσεις πραγματικής ντεφετιστικής δράσης, που ήταν η εξαίρεση και όχι ο κανόνας.

Επιπρόσθετα:

  • Είχε προηγηθεί ο θάνατος του Λιγδόπουλου, η επιστράτευση των δυναμικών μελών του Κόμματος και της Νεολαίας, όπως επίσης και των συνδικαλισμένων εργατών.


  • Ο Γιάννης Πετσόπουλος αθωώθηκε πανηγυρικά για τα αντιπολεμικά άρθρα του στον Ριζοσπάστη.


  • Ο Ιωάννης Μεταξάς λίγο πριν την επικράτηση του κινήματος Γονατά-Πλαστήρα, ζήτησε την βοήθεια του ΣΕΚΕ προκειμένου να σχηματιστεί κυβέρνηση και να σωθεί η δυναστεία.


  • Η κυβέρνηση Γονατά-Πλαστήρα (ουσιαστικά μια στρατιωτική δικτατορία), ουδέποτε κατηγόρησε τους κομμουνιστές για την στάση τους στη Μικρά Ασία (ποτέ δεν διάταξε κάποια ανάκριση). Μιλάμε για μια κυβέρνηση που ήταν απίστευτα σκληρή απέναντι στο ΣΕΚΕ και στους συνδικαλιστές της ΓΣΕΕ (δείτε το ιστορικό της άγριας καταστολή της απεργίας της ΓΣΕΕ τον Αύγουστο του 1923).


  • Και η πλέον τρανή απόδειξη η ίδια Δίκη των Έξι, τα πρακτικά της οποίας υπάρχουν. Μια προσεκτική μελέτη των πρακτικών οδηγεί στο συμπέρασμα ότι κανένας από τους κατηγορουμένους δεν επικαλέσθηκε ούτε καν σαν ελαφρυντικό (πόσο μάλλον ως πρωτεύον επιχείρημα) την αντιπολεμική δράση του ΣΕΚΕ ως αίτιο της ήττας. Και αναφερόμαστε σε ανθρώπους που βρίσκονταν μπροστά στο απόσπασμα αφού αντιμετώπιζαν την κατηγορία της Εσχάτης Προδοσίας.
  • Ο εκφυλισμό του κινήματος των Παλαιών Πολεμιστών στα έτη 1924-1925 είναι μια ακόμα απόδειξη στην όλη συμπερασματολογία που τέθηκε πιο πάνω:

    Η Ένωση Παλαιών Πολεμιστών, οργανώθηκε σε πανελλήνιο επίπεδο (οι ρίζες της υπήρχαν ήδη από το 1912), χάρη στο ΣΕΚΕ-ΚΚΕ. Οι βασικές διεκδικήσεις του παλαιοπολεμιστικού κινήματος είχαν αστικοδημοκρατικό χαρακτήρα. Διανομή γης στους ακτήμονες (ειδικά στους άπορους παλαιούς πολεμιστές), οικονομική ενίσχυση και περίθαλψη στους ανάπηρους και ανήμπορους πρώην στρατιώτες, κλπ.

    Χιλιάδες άτομα οργανώθηκαν, ενώ η εφημερίδα τους πουλούσε πάνω από 20.000 φύλλα την εβδομάδα. Τον Μάιο του 1924 που έγινε το Πανελλήνιο Συνέδριο της Ένωσης, συμμετείχαν πάνω από 400 οργανώσεις.

    Ο στόχος όμως της ηγεσίας του Κόμματος (Πουλιόπουλος) δεν επιτεύχθηκε. Πλήρης αποτυχία, απόλυτη αδυναμία στρατολόγησης μελών για το Κόμμα από αυτήν την μεγάλη προλεταριακή δεξαμενή. Όταν το "καπέλωμα" έγινε αντιληπτό από τα μέλη των παλαιοπολεμικών οργανώσεων υπήρξαν αντιδράσεις, αποχωρήσεις, ακόμα και βίαια επεισόδια. Το παλαιοπολεμικό κίνημα δεν μπόρεσε να διατηρήσει ούτε τη μαζικότητά του, ούτε να μετεξελιχθεί σε πολιτικό κίνημα που να δουλεύει για τους σκοπούς του κόμματος όπως οραματίζονταν οι Πουλιόπουλος, Μοναστηριώτης, κλπ.

    Οι ταυτόχρονες αποτυχίες στο συνδικαλιστικό επίπεδο, η αποχώρηση των λαοπρόβλητων εργατικών στελεχών της προηγούμενης δεκαετίας, οδήγησαν το κόμμα στην αποσάθρωση και τον οργανωτικό μαρασμό.

    Είναι πια η ώρα μιας νέας ηγεσίας να αναλάβει το ΚΚΕ. Μια νέα ηγεσία με απόλυτα επαναστατικό όραμα που θα αποτελείται από συνειδητοποιημένους πρόσφυγες και παλαιούς πολεμιστές, οι περισσότεροι των οποίων θα έχουν θητεύσει στις κομματικές σχολές στελεχών της Μόσχας. Είναι με άλλα λόγια η ώρα των Κούτβηδων.

  • Η κατηγορία λοιπόν για το ΣΕΚΕ-ΚΚΕ ως υπαίτιο της μικρασιατικής καταστροφής (μερική ή συνολική υπαιτιότητα), είναι μεταγενέστερη και έχει έναρξη το 1935. Στην πραγματικότητα όταν ξέσπασε η Μικρασιατική Καταστροφή, το ΣΕΚΕ και η συνδεδεμένη με αυτό ΓΣΕΕ έμειναν έξω, θεατές της τεράστιας εθνικοκοινωνικής θύελλας.



Παρασκευή 11 Φεβρουαρίου 2011

ΚΚΕ και Μικρασιατική εκστρατεία – Δεύτερο Μέρος.

Μια ακόμα μαρτυρία για την δράση της νεολαίας του ΣΕΚΕ στην περίοδο 1920-22, μας δίνει ο Λευτέρης Αποστόλου, σημαίνον στέλεχος της κομμουνιστικής αριστεράς και της Εθνικής Αντίστασης (ιδρυτικό μέλος του ΕΑΜ εκ μέρους του ΚΚΕ). Την περίοδο που έδωσε τη συνέντευξη (ένα χρόνο πριν από τον θάνατό του - 1978) ανήκε ιδεολογικά στο ΚΚΕ Εσωτερικού:

«Η Νεολαία του Κόμματος, δεν παρουσίασε καμιά αξιοσημείωτη δράση στην αντιπολεμική προπαγάνδα. Δηλαδή να στέλνει εφημερίδες στο μέτωπο, να αλληλογραφεί με στρατιώτες, να προμηθεύει προκηρύξεις όσους κομμουνιστές νεολαίους πήγαιναν για πόλεμο. Θυμάμαι έρχονταν πολλοί νέοι, που είχε κληθεί η κλάση τους και μας έλεγαν να τους δώσουμε κάποιες οδηγίας. Τι περισσότερο από ότι ολόκληρος ο λαός ήθελε; Να τελειώνει μια ώρα νωρίτερα ο πόλεμος γιατί αλλιώς θα οδηγηθούμε στην καταστροφή. Κάποια επαφή είχαμε με όσους υπηρετούσαν στρατιώτες στις μονάδες των Αθηνών αλλά ήταν ελάχιστοι. Τι οδηγίες τους δίναμε; Καμιά πληροφορία απ' όσα μαθαίνουν από το μέτωπο, κάποια σύσταση να βοηθήσουν ένα δικό μας παιδί, που πρωτοπήγαινε στρατιώτης. Τότε το σύστημα ήταν ιδιαίτερα καταπιεστικό, οι νέοι υπόφεραν αρκετά από την άθλια τροφή, τις ακαθαρσίες και τις ψείρες. Θυμάμαι ότι είχαμε μάθει για κάποια μικρή αντιπολεμική δράση του Πουλιόπουλου, αλλά δεν είχαμε επαφή μαζί του. Δεν ήταν μέλος του Κόμματος. Βέβαια χρησιμοποιούσαμε το αντιπολεμικό αίσθημα του λαού σαν επιχείρημα όταν κάναμε την προπαγάνδα μας και προτείναμε τις θέσεις μας. Αλλά το αντιπολεμικό αίσθημα υπήρχε, δεν το δημιούργησε καμία νεολαία και κανένα κόμμα. Προσπαθούσαμε απλά να το κάνουμε πολιτική συνειδητοποίηση. Με όχι εντυπωσιακά αποτελέσματα, ωστόσο, γιατί μόνο από το 1923, αρχίζει νέα φάση και δραστηριοποίηση της Κομμουνιστικής Νεολαίας».


Ο Ελευθέριος Σταυρίδης, υπήρξε πρακτικά ο γραμματέας του ΚΚΕ στα έτη 1926-1928, δηλαδή κατά την δύσκολη για το κόμμα περίοδο της παγκαλικής δικτατορίας. Μετά την διαγραφή του από το ΚΚΕ προσχώρησε στην αστικοδημοκρατική παράταξη (με την οποία φλέρταρε πολιτικά ακόμα και όταν ήταν κομμουνιστής), για να γίνει στέλεχος του κόμματος του Καφαντάρη. Αναφέρεται συχνά στο διαδίκτυο, αλλά και σε διάφορα έντυπα ότι προσχώρησε στον φασισμό και ήταν από τους ιδρυτές της φασιστικής οργάνωσης τρία Ε (ΕΕΕ). Προσωπικά δεν το γνωρίζω και δεν έχω στοιχεία που να το επιβεβαιώνουν - πιθανότατα είναι συκοφαντία. Ο Σταυρίδης μετά τον Εμφύλιο έγινε θεωρητικός του αντικομουνισμού και ένας από τους πρώτους εκπροσώπους της αλήστου μνήμης Σοβιετολογίας στην ελληνική εκδοχή της (υπήρχε και η απαραίτητη μισθοδοσία από τα καραμανλικά κονδύλια για την συντήρηση αυτών των “πολιτικών" επιστημόνων).


Ιούλιος 1922: Η ηγεσία του ΣΕΚΕ και της ΓΣΕΕ, στη φυλακή, με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας, λόγω της αντιπολεμικής αρθρογραφίας στον Ριζοσπάστη. Νωρίτερα, είχαν φυλακιστεί και οι βενιζελικοί πολιτικοί, που είχαν προσυπογράψει το "Δημοκρατικό Μανιφέστο", του Αλέξανδρου Παπαναστασίου. Στη φωτογραφία, από δεξιά οι : Γιάνης Κορδάτος, Γεώργιος Γεωργιάδης, Ευάγγελος Ευαγγέλου, Γεώργιος Παπανικολάου και Αριστοτέλης Σίδερης.


Ο Σταυρίδης συνέγραψε ένα βιβλίο το 1951, με τίτλο “Τα Παρασκήνια του ΚΚΕ”, πιθανά για να βγάλει το παντεσπάνι του και χωρίς να ξέρει ότι το έργο του θα γίνει ένα από τα ιερά βιβλίο των εν Ελλάδι αντικομουνιστών.

Η μεροληψία εναντίον του ΚΚΕ, της ΕΣΣΔ, της Κομιντέρν και των πρώην συντρόφων του, είναι εμφανής σε κάθε σελίδα του βιβλίου αυτού (δεν είναι δυσεύρετο, πωλείται από την ¨Ελεύθερη Σκέψη¨ ). Παρ' όλα αυτά, στο σημείο που γράφει για το ρόλο του ΣΕΚΕ στην Μικρά Ασία και ειδικότερα για την ηγεσία του, ο Σταυρίδης (που ήταν και ο ίδιος στρατιώτης στο νότιο μικρασιατικό μέτωπο), είναι ιδιαίτερα προσεκτικός.

Αφού λοιπόν σε πλείστες όσες περιπτώσεις αναφέρει ότι η ηγεσία του κόμματος είχε αρκεστεί μόνο στα αντιπολεμικά άρθρα του «Ριζοσπάστη» μέσα σ' ένα «διάχυτο αντιπολεμικό πνεύμα», στέκεται, κυρίως, στην δράση μεμονωμένων στρατιωτών.

Και γράφει:

«Ουδέν σαμποτάζ ουδεμία βλάβη υλικού, ουδείς φόνος αξιωματικού, ουδεμία στάσις στρατιωτικής μονάδος (σημείωση μ.ι. : από κομμουνιστές, βέβαια γιατί άλλοι έκαναν). Όλα αυτά - συνεχίζει ο Σταυρίδης - δεν υιοθετήθησαν, διότι η αντιπολεμική δράσις δεν εγένετο εντός της Ελλάδος, αλλά εκτός αυτής. Δεν επρόκειτο εάν εκάμναμεν όλα αυτά να διαλύσωμεν την οργάνωσιν του αστικού στρστού και να σχηματίσωμεν κομμουνιστικόν στρατόν, δια να καταλάβωμεν ημείς την εξουσίαν εν τη χώρα μας. Εάν τα εκάμναμεν αυτά το όφελος θα ήτο μόνον του Κεμάλ και των Τούρκων, οι οποίοι θα εκέρδιζον βέβαια αμέσως τον πόλεμον. Η επιδίωξις μας δεν ήτο τόσον η ήττα της Ελλάδος προς όφελος της Τουρκίας, αλλά με οιονδήποτε τρόπον το σταμάτημα του πολέμου δια μιας ειρήνης. Σύνθημα «Μη πολεμάτε» δεν εδώσαμεν ποτέ».

Πέμπτη 10 Φεβρουαρίου 2011

ΚΚΕ και Μικρασιατική εκστρατεία – Πρώτο Μέρος.

-->
Μια αγαπημένη κατηγορία των εθνοκάπηλων ενάντια στο ΚΚΕ, είναι ότι πρόδωσε τον «αγώνα του ελληνισμού» στην μικρασιατική εκστρατεία!!! Χωρίς βέβαια να θεωρούμε ότι θα υπήρχε κάτι μεμπτό σε μια τέτοια «προδοσία» (το αντίθετο μάλιστα), ας δούμε λίγο καλύτερα το ζήτημα:

Τη συγκεκριμένη κατηγορία μπορεί κανείς να την δει σε δύο εκδοχές. Μια light, που ισχυρίζεται ότι η αντιπολεμική δράση του ΣΕΚΕ-ΚΚΕ στο μικρασιατικό μέτωπο συνέβαλε (σε κάποιο βαθμό) στην ήττα του ελληνικού στρατού και μια περισσότερο σκληροπυρηνική (hardcore), όπου το νεαρό ΣΕΚΕ κατηγορείται ως ο κύριος υπεύθυνος της ήττας.

Το κύριο επιχείρημα ενάντια στο ΣΕΚΕ (Κ) είναι μια διακήρυξη του ίδιου του Νίκου Ζαχαριάδη που δημοσιεύτηκε που δημοσιεύτηκε στον Ρίζο της 12/7/1935, στα πλαίσια μιας αντιδικίας-διαφωνίας του με τον καθηγητή της Φιλοσοφίας Χρήστο Θεοδωρίδη. Μια διακήρυξη υπερβολική και ιστορικά αδικαίωτη. Μια μονόχνοτη ερμηνεία που απλά έδωσε επιπρόσθετα επιχειρήματα στους επικριτές του ΚΚΕ. Και όχι μόνο αυτό, (αλλά ακόμα περισσότερο), σε ότι συνέβη το 1920-1922 ο Νίκος Ζαχαριάδης δεν είχε καμία απολύτως συμμετοχή (ούτε και κάποια ευθύνη βέβαια).

Εννοείται ότι όσοι ισχυρίζονται αυτές τις ανοησίες, είναι είτε:

- Ψεύτες (συνειδητοί ή μη) που μεροληπτούν, ώστε να αμβλύνουν στην συλλογική συνείδηση την αποκλειστική ευθύνη της Ελληνικής Άρχουσας Τάξης (η πλέον άχρηστη και παρασιτική παγκόσμια, σύμφωνα με τον κοινωνιολόγο Γεράσιμο Κακλαμάνη, βλ. «Ανάλυση της Νεοελληνικής Αστικής Ιδεολογίας» ), των πολιτικών και στρατιωτικών της υπαλλήλων, για την καταστροφή και την εντεταλμένη σφαγή του ελληνικού λαού στην Ανατολή.

- Αδαείς, διότι δεν έχουν καμιά σχέση με την ιστορία του εργατικού μας κινήματος. Άσχετοι, επειδή έχουν πλήρη άγνοια για το τι σημαίνει επαναστατικός ντεφετισμός. Μην έχοντας ιδέα από παρόμοιες πρακτικές στα μέτωπα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, δεν είναι σε θέση να κάνουν τις ανάλογες απαραίτητες συγκρίσεις.

Κανέναν επαναστατικό ντεφετισμό δεν έκανε το αδύναμο ΣΕΚΕ-ΚΚΕ το 1919-1922, με την δειλή, άτολμη και αναποφάσιστη σοσιαλδημοκρατική ηγεσία του. Ένα κόμμα, που στην αναφερόμενη εποχή τα οργανωμένα μέλη του γέμιζαν δεν γέμιζαν ένα συνοικιακό θέατρο.

Ποια ήταν ακριβώς η αντιπολεμική δράση των Ελλήνων κομμουνιστών στρατιωτών στο Μέτωπο της Μικράς Ασίας;

Ας αφήσουμε τους Γιάννη Μοναστηριώτη, τον Λευτέρη Αποστόλου και φυσικά τον Ελευθέριο Σταυρίδη να μας πουν για αυτήν. Οι δύο πρώτες αφηγήσεις από συνεντεύξεις στον δημοσιογράφο και ερευνητή της ιστορίας του ΚΚΕ Μιχάλη Δημητρίου (δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα «Το Βήμα» τον Νοέμβριο του 1978). Η άποψη του Σταυρίδη είναι δημοσιευμένη στο βιβλίο του.

Ο Γιάννης Μοναστηριώτης γεννήθηκε το 1901. Συνδέθηκε από την περίοδο που ήταν φοιτητής της Νομικής πολιτικά και φιλικά με τον Παντελή Πουλιόπουλο. Πολέμησε στην Μικρά Ασία και στη συνέχεια έγινε ηγετικό στέλεχος των Παλαιών Πολεμιστών, της μεγαλύτερης εξωκομματικής οργάνωσης που ήταν κάτω από τον έλεγχο του ΣΕΚΕ-ΚΚΕ. Αναδείχθηκε μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και του Πολιτικού του Γραφείου, για να αποχωρήσει το 1927 μαζί με τον Παντελή Πουλιόπουλo πρωτοστατώντας στη συνέχεια στην οργάνωση της Αριστερής Αντιπολίτευσης του ΚΚΕ.

Στην ηλικία των 78 χρόνων (σημείωση μ.ι.: το κείμενο γράφτηκε τον Νοέμβριο του 1978), ο κ. Γιάννης Μοναστηριώτης είναι ένας τυπικός συνταξιούχος δικηγόρος, που μένει στα Άνω Ιλίσια και έχει από τον δεύτερο γάμο του ένα γιο μόλις οκτώ μηνών. Σκέφτηκε πολύ πριν δεχτεί να μιλήσει για πρώτη φορά. «Αν τ' αποφασίσω, θα πρέπει να σου πω όλη την αλήθεια».

Το σκέφτηκε, με ειδοποίησε και άρχισε να ξετυλίγει τις αναμνήσεις του: «Γεννήθηκα στην Αθήνα και είμαι ο πέμπτος γιος από τα 11 παιδιά, που αποκτήσαν οι γονείς μου. Ο πατέρας μου ήταν φανατικός, βενιζελικός, από την Βόνιτσα της Ακαρνανίας και εφοριακός στο επάγγελμα.

»Το 1919 μπήκα στη Νομική Αθηνών και μέχρι τότε, ήμουνα ένας φιλολογών νέος. Εκεί γνώρισα τους συμμαθητές μου Παντελή Πουλιοπουλο, Στέφανο Ξύδη, Γεώργιο Νικολή και άλλους. Απ' όλους μας ξεχώριζε ο Πουλιόπουλος, που έγινε μετά την αποχώρησή του από την ηγεσία του Κόμματος (1926) ο θεωρητικός του τροτσκισμού στην Ελλάδα. Καταγόταν από την Θήβα, από καλό σπίτι, Είχα γνωρίσει τον πάτερα του, τύπος επαρχιακού άρχοντα.

»Ο Πουλιόπουλος ήταν άριστος φοιτητής. Ο καθηγητής μας του Ρωμαϊκού Δικαίου Παπούλιας τον έβαζε και μας εξέταζε. Είχε ένα αδελφό ράπτη στην Αθήνα και μια αδελφή παντρεμένη με κάποιο φαρμακοποιό στην Θήβα. Ο Πουλιόπουλος που τότε ήξερε τρεις γλώσσες ήταν ο συμφοιτητής μας, που μας έκανε μεγάλη εντύπωση. Σοβαρός, μελετηρός, κοφτερό μυαλό, ότι διάβαζε το κάτεχε καλά. Έγινε σύντομα ο αρχηγός μας. Τον ακούγαμε, μας συμβούλευε πως να προσανατολιστούμε, τι να διαβάσουμε, θυμάμαι έπαιζε στα δάχτυλα τον Μαρξ, που τον είχε διαβάσει στο γερμανικό πρωτότυπο, όπως ακόμα τον Ένγκελς, τον Φίχτε και άλλους φιλοσόφους και θεωρητικούς., Όλα αυτά μόνος του. Δεν είχαμε καμιά επαφή με το Κόμμα, όπως δεν αποκτήσαμε καμία κομματική ιδιότητα, όσο είμαστε στο μέτωπο της Μικράς Ασίας, όπου σημείωσε την αντιπολεμική του δράση ο Πουλιόπουλος.
»Θυμάμαι την Πρωτοχρονιά του 1919, που είχαμε πάει με τον Πουλιόπουλο και τους άλλους σε μια συγκέντρωση στον Άγιο Γιάννη Ρέντη. Ήταν μέλη του ΣΕΚΕ με κονκάρδες και περιβραχιόνια και μίλησε ο Μιχάλης Οικονόμου. Γνωριστήκαμε όπως και με τον αδελφό του Έκτορα. Ο Μιχάλης τότε φοιτητής της Φιλοσοφικής μας είπε να περάσουμε μια μέρα από τα γραφεία στην οδό Ευριπίδους για να γνωρίσουμε στελέχη του Κόμματος και να κάνουμε κάποια συζήτηση. Δεν πήγαμε. Σε λίγες ημέρες κάλεσαν την κλάση μας. Επειδή είχαμε σε λίγο εξετάσεις μας έδωσαν δύο μήνες αναβολή και τελικά καταταχτήκαμε γύρω στον Ιούλιο.
»Θυμάμαι πως όλοι μας ντυθήκαμε στρατιώτες με ένα αίσθημα άγριας αγανακτήσεως, που πηγαίναμε να πολεμήσουμε. Μέσα μας είχε καλλιεργηθεί ένα μίσος κατά τού πολέμου, όχι τόσο από προπαγάνδα ή από θεωρητική συγκρότηση, αλλά γιατί είχαμε γνωρίσει από αφηγήσεις στρατιωτών της Ουκρανίας, πόσο άγριο πράγμα είναι ό πόλεμος. Που επιπλέον μας εμπόδιζε στις σπουδές μας. Μας έστειλαν στην Σχολή Τηλεγραφητών της Θεσσαλονίκης να εκπαιδευτούμε. Εκεί συνδέθηκα πιο πολύ με τον Πουλιόπουλο και τα άλλα παιδιά. Κάναμε συζητήσεις, παίρναμε κρυφά τον «Ριζοσπάστη» όχι τόσο για τα αντιπολεμικά του κείμενα, αλλά κυρίως γιατί είχε το καλύτερο χρονογράφημα. Τότε φιλολογούσαμε πιο πολύ παρά παθιαζόμαστε με την πολιτική θεωρία.

»Γύρω στον Φεβρουάριο του 1920, τελειώσαμε την εκπαίδευση μας και όλος ο λόχος τηλεγραφητών, στάλθηκε στο Μπουρνόβα της Σμύρνης. Εκεί ήταν κέντρο μεγάλης μονάδας και μείναμε αρκετούς μήνες για νέα εκπαίδευση.
»Συνδεθήκαμε με μερικούς άλλους γνωστούς και άγνωστους ως τότε και δημιουργήσαμε μια δική μας ομάδα, καμιά δεκαριά. Βρήκαμε τηλεγραφητή τον Μιχάλη Οικονόμου, που είχε επαφές με το Κόμμα και μας έλεγε την γραμμή του. Μαζί μας ήταν και ο Μιλτιάδης Ζαφειριάδηις, πολίτης αυτός από την Ρουμανία και σοσιαλιστής. Ήταν ακόμα ο Νίκος Μπονάνος, ο Φωτεινός και ένας Τούρκος πολίτης, ο σοσιαλιστής Αλής, δεν θυμάμαι επώνυμο.
»Ο Πουλιόπουλος έκανε πιο συχνά παρέα με τον Οικονόμου, κουβέντιαζαν περισσότερο μεταξύ τους και κατά ένα τρόπο ενδιάμεσος ανάμεσα στον Οικονόμου και εμάς. Ο Οικονόμου, μας είχε προτείνει να γίνουμε μέλη του Κόμματος, αφού όπως έλεγε οι ιδέες μας οι αντιπολεμικές συνέπιπταν με ένα κόμμα, που κατηύθυνε αυτό τον αντιπολεμικό αγώνα, Τι κατηύθυνε όμως; Μια κουβέντα ήταν.
»Όσο καιρό μείναμε στην Σμύρνη και μέχρι να μας συλλάβουν, δεν κάναμε τίποτα περισσότερο από το να μαζευόμαστε μεταξύ μας, να κουβεντιάζουμε ότι αυτός ο πόλεμος είναι άδικος και πρέπει να αγωνιστούμε εναντίον του. Ο Ζαφειριάδης είχε καταφέρει να μας βρει λίγο χαρτί και έτσι ο Πουλιόπουλος μπόρεσε να βγάλει δύο φύλλα της μικρής εφημερίδας «Ερυθρός Φρουράς». Με μια πρόχειρη πολυγράφηση (του είδους «γόμας») τύπωσε μερικά αντίτυπα και τα έδωσε σε μας και κάποιους άλλους συμπαθούντες. Τα κείμενα είχαν γράψει ο Πουλιόπουλος και ο Νίκολης, που εκτός από συμφοιτητής μας ήταν και συντάκτης της «Καθημερινής». Δεν ξέρω γιατί μας υποψιάστηκαν (ίσως γιατί είμαστε συνέχεια μαζί, κάρφωμα ή γιατί βλέπανε μαζί μας και τον Αλή) και το καλοκαίρι του 1921, μας πιάνουν. Μας βάζουν στην φυλακή. Οικονόμου, Πουλιόπουλος, Μοναστηριώτης, Μπονάνος, Νίκολης. Δεν έπιασαν τον Ζαφειριάδη και τον Αλή. Μας ρώτησαν γι' αυτούς και για όλα. Τι λέγαμε, τι κάναμε. Φαίνεται δεν είχαν τίποτα στοιχεία, απλώς υποψίας. Εμείς απαντούσαμε: τίποτα. Και ο Πουλιόπουλος τα ίδια - τίμια πράγματα. Κανείς μας δεν είπε ότι είμαστε αυτό και αυτό, ή σκεφτόμαστε εκείνο για τον πόλεμο. Απλώς ότι μιλούσαμε για σοσιαλισμό, Φιλολογούσαμε.
»Μετά από 3-4 μήνες, μας άφησαν ελεύθερους. Μέσα στις φυλακές γνωρίσαμε κάθε καρυδιάς καρύδι· λιποτάχτες, ανυπόταχτους, κλέφτες, τιμωρημένους για διάφορους λόγους. Η παρέα μας συνδέθηκε πιο πολύ. Οι κρατούμενοι μας έδειχναν πολύ σεβασμό. Μας έλεγαν, ότι γυρεύουμε το γενικό καλό, όταν τους λέγαμε τις ιδέες μας. Τους άρεσε που τοποθετούσαμε το αντιπολεμικό τους αίσθημα, σε πολιτική βάση.
»Όταν μας αποφυλάκισαν μας σκόρπισαν σε διάφορες μεραρχίες. Εμένα στην Ενδέκατη, που ήταν στο βόρειο συγκρότημα στην περιοχή Προύσας. Τον Νίκολη στην Τρίτη, κοντά στην Μαγνησία. Ο Πουλιόπουλος σε κάποια μονάδα της Σμύρνης, όπως και ο Οικονόμου. Υπηρεσίες γραφείου.
Εγώ ξέρετε πού τοποθετήθηκα; Γραμματέας του στρατιωτικού επίτροπου του στρατοδικείου της Μεραρχίας. Γνωρίστηκα με τους άλλους στρατιώτες και κάναμε μια Φιλολογική ομάδα. Έγραφα στον Πουλιόπουλο και μου έγραφε συχνά, πιο τακτικά κι από την μητέρα μου. Το πνεύμα αντιπολεμικό, όχι μόνο μεταξύ μας, αλλά και σε όλους σχεδόν τούς στρατιώτες. Μάθαμε για τις διαμαρτυρίες που είχαν κάνει να πάνε σπίτια τους. ολόκληρα τάγματα και συντάγματα μπροστά στον Βασιλιά και στον Γούναρη. Ο Νίκολης, πού ήταν στο Σύνταγμα του Πλαστήρα έβγαζε μια εφημεριδούλα την «Φούντα», χιουμοριστική αλλά και με κάποιες μπηχτές. Πάντως, μέσα στο πνεύμα της πίκρας και της αυτογνωσίας για την κούραση, που είχε Φέρει όλους μας ο πόλεμος εκείνος. Την «Φούντα» την διάβαζε και ο Πλαστήρας - τόσο επικίνδυνη ήταν. Θυμάμαι πού μου έλεγε ο Νίκολης, πως ο Πλαστήρας ξεκαρδιζόταν στα γέλια με όσα έγραφε. Ο Πουλιόπουλος μου είχε γράψει ότι μου έστειλε μερικά αντίτυπα της εφημεριδούλας τον «Ερυθρό Φρουρό» να τα μοιράσω, αλλά δεν τα πήρα ποτέ. Εδώ, χρειάζεται για την ιστορική αλήθεια, να πω ότι οι συζητήσεις μας, η προπαγάνδα μας δεν ήταν ποτέ ότι δεν πολεμάμε. Οι περισσότεροι της ομάδας μας που δεν είχε καμιά σχέση και σύνδεση με το Κόμμα, όχι μόνο πολεμήσαμε αλλά πήραμε και παράσημο: Κουβέντες μπορεί να κάναμε, αλλά κανείς μας δεν πέταξε το όπλο πάνω στην μάχη. Πολεμούσε για να σωθεί. Το σύνθημά μας ήταν κοινό με όλων σχεδόν των στρατιωτών. Να τελειώνουμε, να πάμε στα σπίτια μας. αποστράτευση. Δεν ξέρω κανένα ακόμα και τον Πουλιόπουλο, να προπαγάνδισε τότε ότι δεν πρέπει να πολεμάμε γιατί είμαστε το ίδιο με τους Τούρκους εργάτες και στρατιώτες. Πάντως και αυτό να έγινε σε κάποια στιγμή, σε κάποιο κείμενο, σε κάποια κουβέντα δεν μεταμορφώθηκε σε αντίστοιχη μαζική δράση. Δεν τα λέω αυτά να δικαιολογηθώ, εγώ ακόμα και σήμερα είμαι μαζί τους, αυτούς ψηφίζω.
»Αλλά δεν είναι τυχαίο, ότι στο μέτωπο της Μικράς Ασίας δεν έγινε ούτε ένα σαμποτάζ ούτε μια μαχητική δράση. Κι όμως κάθε μέρα θάβαμε δεκάδες νεκρούς και φούντωνε η διάθεση μας στον πόλεμο. Λίγο πριν γίνει η κατάρρευση, ήλθε στην μονάδα ένα έγγραφο του στρατηγού Κλάδα, που έλεγε να γίνει ανάκριση γιατί υπήρχαν πληροφορίες, ότι έχω αντιπολεμική δράση. Δεν πρόλαβαν να κάνουν κάτι. Νομίζω πως στη Σμύρνη είχαν ξαναπιάσει τον Πουλιόπουλο, τον Οικονόμου, αλλά τους άφησαν ελεύθερους, όταν άρχισε η υποχώρηση. Μαζί με τον Πουλιόπουλο ήλθε στην Ελλάδα και ο Βασίλης Νικολινάκος που υπηρετούσε στις στρατιωτικές φυλακές Σμύρνης και είχε μυηθεί από τον Πουλιόπουλο στον σοσιαλισμό. Στην υποχώρηση μου έδωσαν τα αρχεία της Μεραρχίας να τα πάω στην Ραιδεστό, Γλυτώσαμε μόνο 300, όλοι οι άλλοι πιάστηκαν αιχμάλωτοι. Στο Πάνορμο φούνταρα τα αρχεία στην θάλασσα. Κοιτάζαμε πως να σωθούμε».

Τρίτη 1 Φεβρουαρίου 2011

Ο Μπρεχτ και ο Δεκέμβρης του 1944 στην Αθήνα.





Ο Μπρεχτ από τον Ιούλιο του 1941 βρίσκεται στην Σάντα Μόνικα, μια συνοικία του Χόλιγουντ που φιλοξενούσε εκείνη την εποχή πολλούς Ευρωπαίους πολιτικούς εξόριστους που κατέφυγαν στις ΗΠΑ για να γλυτώσουν από τη ναζιστική λαίλαπα. Ανάμεσά τους και ένας αξιοσημείωτος αριθμός Γερμανών εμιγκρέδων. Ο Μπρεχτ, όπως και άλλοι συνάδελφοί του προσπαθούν να επιζήσουν στην ανελέητη αγορά της αμερικανικής κινηματογραφικής βιομηχανίας πουλώντας τα προϊόντα της σκέψης τους, τις περισσότερες φορές για ένα κομμάτι ψωμί. Δύσκολο και άχαρο έργο για τον Γερμανό συγγραφέα, γεγονός που αποτυπώνεται σε πολλά από τα ποιήματά του εκείνης της περιόδου:

«Αναρωτιέμαι: γιατί να συζητάω μαζί τους;
Ψωνίζουνε τη γνώση για να την πουλήσουν.
Θέλουν να μάθουν πού υπάρχει γνώση φτηνή
που να μπορούνε ακριβά να την πουλήσουν.
Γιατί να ενδιαφερθούνε να γνωρίσουν ότι
μιλάει ενάντια στην αγοραπωλησία;»
(ΑΥΤΟ ΘΕΛΩ ΝΑ ΤΟΥΣ ΠΩ 1942)


Παρά τον τραχύ αγώνα για την επιβίωσή του, ο Μπρεχτ δεν έπαψε να ενδιαφέρεται για τα γεγονότα στην Ευρώπη. Οι πηγές της ενημέρωσής του πολύ περιορισμένες: Το αμερικανικό ραδιόφωνο και οι εφημερίδες.

Τους τελευταίους μήνες του 1944, δουλεύει μαζί με τον Τσαρλς Λότον τον περίφημο "Γαλιλαίο" του, όσο αφορά την μετάφραση στα αγγλικά και την θεατρική του διασκευή. Ένα έργο, που μετά από πολλές δυσκολίες θα παρουσιαστεί τελικά στο αμερικανικό κοινό το 1947, με πρωταγωνιστή τον ίδιον τον Τσαρλς Λότον.

Τον Οκτώβριο του 1944 οι Ναζί φεύγουν από την Αθήνα, ενώ τα βρετανικά συμμαχικά στρατεύματα σε λίγες μόνο εβδομάδες ολοκληρώνουν αναίμακτα την κατάληψη της Ελλάδας. Η ηγεσία του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και του ΚΚΕ, υποδέχονται τους Βρετανούς ως απελευθερωτές. Με ορατό τον κίνδυνο να βγούμε εκτός θέματος, αξίζει να δούμε την υποδοχή που επιφύλαξε στους Άγγλους η Αριστερά στην Ελλάδα, μέσα από τα επίσημα κείμενα που υπάρχουν στην διάθεσή μας:

«Ο λαός μας, κάτω από τις σημαίες του ΕΑΜ και του ΚΚΕ, με ενθουσιασμό χαιρέτισε και φιλοξενεί τμήματα ένοπλων δυνάμεων των συμμάχων, που ήρθαν εδώ για να συνεχίσουν τον αγώνα εναντίον του εχθρού που υποχωρεί. Τα γενναία τέκνα της φιλελεύθερης και συμμάχου Μεγάλης Βρετανίας θα βρουν την πιο θερμή υποδοχή και υποστήριξη από τον σύμμαχο, φιλελεύθερο και φιλοπρόοδο ελληνικό λαό».
Πολιτικό Γραφείο τής Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, 15 Οκτωβρίου 1944.

«Το ΚΚΕ, πιστεύει ότι κανένας απ' τους συμμάχους όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στις άλλες χώρες, δεν θα επέμβει στις εσωτερικές υποθέσεις».
Πολιτικό Γραφείο τής Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, 8 Νοεμβρίου 1944.

Και με μια τραγική αφέλεια και πολιτική ανωριμότητα, στις 20 Νοεμβρίου, ο ίδιος ο γραμματέας του ΚΚΕ, ο Γιώργης Σιάντος θα διαδηλώσει την πίστη και προσήλωσή του στους Μεγάλους μας Συμμάχους, μεταξύ των οποίων και η Μεγάλη Βρετανία:

«Εμείς πιστεύουμε άτι οι σύμμαχοι μας Βρετανοί δεν είναι δυνατόν να παρασυρθούν από τέτοιες εισηγήσεις. Εμείς πιστεύουμε άτι στέκονται και θα σταθούν πιστοί στις αρχές του συμμαχικού αγώνα. Παραστάτες και βοηθοί του λαού μας».

Ο Μπρεχτ, δεν έχει καμιά απολύτως αμφιβολία ότι οι Έλληνες μπαίνουν σε μια νέα Κατοχή, ότι οι Βρετανοί αποικιοκράτες ετοιμάζονται με τη βοήθεια των ντόπιων βοηθών και υποτακτικών τους να αποκαταστήσουν την προπολεμική τάξη των πραγμάτων στην απελευθερωμένη χώρα και να παλιννοστήσουν έστω και ένοπλα τα προηγούμενα αντιδραστικά καθεστώτα.

Στο κλασικό πια «Ο Γέρος της Ντάουνινγκ Στριτ», ένα ποίημα που χωρίς περιστροφές αναφέρεται στον Τσώρτσιλ, ο Μπρεχτ είναι κατηγορηματικός:

«Σφίχτε τα πέτσινα ζωνάρια σας, της Φλάντρας εργάτες!
Ο Γέρος της Ντάουνινγκ Στριτ προγευματίζει σήμερα το πρωί
με τους 300 σας προδότες.
>
>
Κρατήστε τους γιους σας μέσα στο σπίτι, μανάδες της Αθήνας!
Ή ανάψτε γι' αυτούς ένα κερί: απόψε το βράδυ
Ο Γέρος της Ντάουνινγκ Στριτ σας φέρνει πίσω
το Βασιλιά σας

Μπρος, σηκωθείτε απ' τα κρεβάτια σας του Εργατικού Κόμματος λόρδοι!
Ελάτε να βουρτσίσετε του Γέρου της Ντάουνινγκ Στριτ
το αιματόβρεκτο σακάκι !».


Ένα ποίημα γραμμένο μόλις στις 18 Οκτώβρη του 1944, όπου ο Μπρεχτ στην άλλη άκρη της Γης, βλέπει αυτό που κανένας από την ηγεσία του ΚΚΕ δεν μπόρεσε να δει (το είδαν οι αρχειομαρξιστές και οι τεταρτοδιεθνιστές κομμουνιστές πολύ πιο πριν βέβαια, αλλά αυτό είναι μια άλλη τελείως διαφορετική και συνάμα εξίσου δραματική ιστορία).

Ο Μπρεχτ δεν όφειλε να ξέρει την εξίσου αντιδραστική στάση που θα κρατήσει λίγους μήνες μετά και το εργατικό κόμμα της Βρετανίας στο ελληνικό πρόβλημα, αλλά αυτό δεν τον εμπόδισε με το πολιτικό του αισθητήριο να προβεί σε μια πρώιμη καταγγελία της:

"Σήκω από το κρεβάτι σου ΕΡΓΑΤΗ-ΛΟΡΔΕ κύριε (Sir) Σιτρίν και έλα εσπευσμένα να ξεσκονίσεις (ή να καθαρίσεις καλύτερα) το αιματοβαμμένο σακάκι του Γέροντα Τσώρτσιλ, συκοφαντώντας και δυσφημίζοντας το ελληνικό εργατικό κίνημα".


Στο όχι και τόσο προσωπικό του Ημερολόγιο που δημοσιεύτηκε στη Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία πολλά χρόνια μετά τον θάνατό του, ο ποιητής μέσα στις μάχες της Αθήνας μεταξύ του ΕΛΑΣ και της Αντίδρασης, θα γράψει συμπληρωματικά:

«Ο Tσώρτσιλ απειλεί πάραυτα, ότι αν ο Ρούζβελτ τον αφήσει στα κρύα του λουτρού στην Ελλάδα, θα αφήσει κι αυτός στα κρύα του λουτρού τους Πολωνούς φίλους του. Η αριστερά τα έχει χαμένα... Οι αριστεροί λένε τώρα ότι oι Ρώσοι φοβόντουσαν ότι θα αντιμετώπιζαν στην Πολωνία τις δυσκολίες που είχαν συναντήσει οι Άγγλοι στην Ελλάδα, κι ότι δεν έχει καμιά διαφορά, αν το μαχαίρι με το οποίο τρώει κανείς το ψάρι είναι στο δεξιό ή στο αριστερό χέρι».
(αφιερωμένο στους ...νεόκοπους μπρεχτολόγους, που κατηγορούν ασύστολα τον ποιητή για δογματισμό και ...σταλινισμό).

και ακόμα:

«Ή Ελλάδα περιμένει μένεα πνέουσα τον βασιλιά της».

Το ποίημα που ο Μπρεχτ αφιέρωσε στις ελληνοβρετανικές συγκρούσεις στην Αθήνα, πρέπει να γράφτηκε στις 22 Δεκεμβρίου του 1944 και να ολοκληρώθηκε το αργότερο στα τέλη του Γενάρη του 1945.



Auf die Nachricht von den Toryblutbädern in Griechenland

Ἄν δέν εἶχαν βραχνιάσει τά κανόνια,
θά λέγανε: ρίχνουμε γιά νά τηρήσουμε τήν τάξη.
Ἄν ὁ χασάπης πρόφταινε ν' ἀνασάνει,
θά 'λέγε: κέρδος κανένα ἐγώ δέν ἔχω.

Σάν οἱ συμπατριῶτες μου ἑλληνιστές
διωχτήκανε ἀπ’ τούς ὁμηρικούς τους κάμπους
ὅπου ἀναζητοῦσαν λιόλαδο καί κοπάδια,
οἱ ἐλευθερωτές γύρισαν ἀπ’ τή μάχη
καί βρήκανε καινούρια ἀφεντικά
νά κυβερνᾶν τίς πολιτεῖες τους.

Κι ἀπ’ τά κανόνια ἀνάμεσα, προβάλανε οἱ ἔμποροι.
Μπέρτολτ Μπρεχτ
Μετάφραση: Μάριος Πλωρίτης


Σπουδαίο ποίημα. Πραγματικά μεγάλο. Μακριά από την αυτοηδονιζόμενη ταξικά ουδέτερη τέχνη που πάντα σιχαινόταν ο Μπρεχτ, μακριά από έναν ψεύτικο αισθητισμό, είναι ένα ποίημα που μπορεί να το καταλάβει ο κάθε εργαζόμενος, η κάθε κουρασμένη από το γραφείο δακτυλογράφος. Και όπως σχεδόν όλο του το ποιητικό του έργο, ένα ποίημα αυτόχρημα ιστορικό, αλλά και σύγχρονο, που θα μπορούσε να φιγουράρει άνετα σε μια ρωμαϊκή επιγραφή του μέλλοντος.

Θα χαρακτηρίσει στον τίτλο του ποιήματος «το λουτρό αίματος του Δεκέμβρη» ως έργο βασικά των Τόρηδων, με άλλα λόγια της αγγλικής νεοαποικιοκρατίας, ενώ θα τοποθετήσει τα γεγονότα στο ιστορικό τους πλαίσιο, δηλαδή τις προσπάθειες των Δυτικών Συμμάχων για παλινόρθωση των αντιδραστικών καθεστώτων, Η «πιο μεγάλη βρώμα» αναφέρεται σε αυτές τις νεοφασιστικές τάσεις (ο Μπρεχτ χαρακτήριζε λ.χ. το Μουσολίνι με το επίθετο «βρωμιάρης»).

Τα λόγια που θα έλεγαν τα κανόνια αν δεν ήταν βραχνιασμένα, είναι τα λόγια των Δυτικών Συμμάχων για αποκατάσταση της «δημοκρατίας» στις ως τότε κατεχόμενες χώρες.

Και ο «σφάχτης-χασάπης» της δεύτερης στροφής είναι τα βρετανικά στρατεύματα. Και δεν πρόκειται ούτε σε αυτή την περίπτωση για μιαν αυθαίρετη ερμηνεία του Μπρεχτ. «Μη διστάσετε σε καμιά περίπτωση να πράξετε έτσι, σαν να βρισκόσαστε σε μια κατεχόμενη πόλη», διέταζε στην αρχή κιόλας των εχθροπραξιών ο Τσώρτσιλ τον «χασάπη» που 'χε στην Αθήνα, το στρατηγό Ρόναλντ Σκόμπυ.

Στην τελευταία στροφή του ποιήματος - ο Μπρεχτ παρασταίνει τα βρετανικά στρατεύματα ως αυτό που ήταν: ως διάδοχα των γερμανικών δυνάμεων κατοχής, ως «νέα αφεντικά».

(Ο προσεχτικός αναγνώστης θ' απολαύσει επιπλέον την καθόλου λεπτή, αλλά τρομερά καυστική ειρωνεία, που πηγάζει από την εξίσωση «οι Γερμανοί συμπατριώτες μου, οι ελληνιστές και «ουμανιστές» = Γερμανοί κατακτητές και πλιατσικολόγοι»).

Τέλος, ο τελευταίος στίχος, η «ουρά» του ποιήματος, ίσως φανεί στα μάτια κανενός ευαίσθητου ερμηνευτή ως μια υπερβολικά μηχανιστική και οικονομίστικη άποψη του μαρξιστή Μπρεχτ, που επιμένει να βλέπει πίσω από τα αγγλικά κανόνια τα αγγλικά νεοαποικιοκρατικά οικονομικά συμφέροντα.

Μια θεώρηση του Μπρεχτ, βασισμένη στις αρχές του Ιστορικού Ματεριαλισμού και παράλληλα μια άρτια εικονογράφηση των γεγονότων. Δυστυχώς, αυτή η επιστημονική θεώρηση, θα γίνει πολύ αργά αντιληπτή από την ηγεσία του ΚΚΕ. Απελπιστικά καθυστερημένα και μόνο στο τελευταίο πια (νόμιμο ακόμα) τεύχος της ΚΟΜΕΠ, τον Νοέμβριο του 1947, ο αξέχαστος και αδικοχαμένος Κώστας Καραγιώργης, θα δώσει το πραγματικό νόημα του αλησμόνητου Δεκέμβρη: Ήταν η αρχή των αντιιμπεριαλιστικών αγώνων που θα οδηγήσουν στην οριστική εξαφάνιση του ιμπεριαλισμού και της νεαποικιοκρατίας.

Αυτός είναι και ο λόγος που επιβάλλεται η γνώση των γεγονότων του Δεκέμβρη να γίνει κτήμα όλων των εργαζομένων, στην πράξη βασικό συστατικό της σχολικής τους παιδείας. Αν αυτό δεν έγινε, οφείλεται στο ότι η νικήτρια του Εμφυλίου Πολέμου ελληνική άρχουσα τάξη (τάξη για τον εαυτό της), κατέκτησε τα υλικά μέσα για την επικράτηση, διάδοση και συνεχιζόμενη αναπαραγωγή της δικής της ιστορικής θεώρησης και ερμηνείας.

Κάποια συμπληρωματικά στοιχεία.

- Τα αποσπάσματα του ποιητικού έργου του Μπρεχτ στο παραπάνω αφιέρωμα, είναι μεταφρασμένα από την (εξαιρετική) γνώστρια του μπρεχτικού ποιητικού έργου Νάντια Βαλαβάνη. Εξαίρεση αποτέλεσε το ποίημα "Μαθαίνοντας για το λουτρό αίματος των Τόρηδων στην Αθήνα - Auf die Nachricht von den Toryblutbädern in Griechenland", όπου προτιμήθηκε η μετάφραση του Μάριου Πλωρίτη. Δεν χρησιμοποιήθηκε η μετάφραση της Βαλαβάνη ή η επίσης (πολύ καλή) του Γιώργου Βελουδή, γιατί απλά. η μετάφραση του Πλωρίτη ήταν ήδη αναρτημένη στο νετ και ... εξοικονομήθηκε χρόνος για την πληκτρολόγηση.

- Αξίζει να διαβάσει κανείς την απολογία του Μπρεχτ στην Επιτροπή Αντιαμερικανικών Ενεργειών (εκδόσεις ΠΛΕΙΑΣ, μετάφραση Κώστα Παντελίδη).

- Επίσης εξαιρετικά είναι τα κριτικά αφιερώματα του Καθηγητή της Νεοελληνικής και Συγκριτικής Γραμματολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Γιώργου Βελουδή πάνω στον Μπρεχτ. Ο κύριος Βελουδής εργάστηκε επιστημονικά στο Μόναχο (1966-1988) και μέσα στα ποικίλα ενδιαφέροντά του (ιστορία, γλωσσολογία, φιλοσοφία, κλπ) το έργο του Μπρεχτ καταλαμβάνει σημαντική θέση. Ένα μεγάλο μέρος της παρούσας ανάρτησης, βασίζεται σε δικά του δημοσιεύματα.

- Ευεργετικά λουτρά αίματος : Στα γεγονότα και στην προπαγάνδα, συγγραφείς Ν.Τσόμσκι και Έντουαρντ Σ. Χέρμαν, (Counter-Revolutionary Violence - Bloodbaths in Fact & Propaganda (with Edward S. Herman)), μετάφραση Ελένη Γαρίδη. Από τις εκδόσεις "Ηριδανός"

- Ο Παράνομος Τύπος στις συλλογές των ΑΣΚΙ (1936-1974)
"Προλετάριος" φύλλο 2, Γενάρης 1943.