Πέμπτη 10 Ιανουαρίου 2013

«Οικονομολογικές κουβέντες».

«Οικονομολογικές κουβέντες».

Ένα από τα πλέον διάσημα εκλαϊκευτικά μαρξιστικά βιβλία του Μεσοπολέμου ήταν το “Shop Talks on Economics”, της εργάτριας και στελέχους του Σοσιαλιστικού Κόμματος Αμερικής (Socialist Party of America – SPA), Mary Marcy.

Εικόνα

Το συγκεκριμένο βιβλίο-μπροσούρα αποτελεί πρότυπο εκλαϊκευτικής παρουσίασης των αρχών της μαρξιστικής οικονομικής θεωρίας. Επίσης, αποτελεί υποδειγματικό έργο σοσιαλιστικής προπαγανδιστικής δουλειάς• στην πραγματικότητα δείχνει τον τρόπο και τον δρόμο με τους οποίους πρέπει να γράφονται μαρξιστικά βιβλία για τους εργάτες, μακριά από τον εκχυδαϊσμό της θεωρίας, αλλά και την στείρα παράθεση ακαδημαϊκών –ισμών. Κυκλοφόρησε στην Αμερική, το 1911 (Charles H Kerr Co-operative) και αμέσως σημείωσε τεράστια εκδοτική επιτυχία. Πουλήθηκαν χιλιάδες αντίτυπα, ενώ μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες (ιαπωνικά, κινέζικα, ρουμανικά, ιταλικά, ουκρανικά, φινλανδικά, κλπ).

Η ελληνική μετάφρασή του έγινε από τον μετανάστη Χρήστο Ρουτσόπουλο, δέκα χρόνια μετά την έκδοσή του στην αγγλική (και ένα χρόνο πριν από τον άδικο θάνατο της συγγραφέως), το 1921. Υπεύθυνη οργάνωση για την έκδοση στα ελληνικά, ήταν το «Εκδοτικό Τμήμα της Ελληνικής Σοσιαλιστικής Ένωσης της Αμερικής».

Zoom in (real dimensions: 550 x 800)Εικόνα

Στα δέκα χρόνια που πέρασαν έχουν βέβαια μεσολαβήσει πολλά. Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, ο σοσιαλσωβινισμός, που δεν άφησε ανεπηρέαστο και ένα μεγάλο τμήμα του Σοσιαλιστικού και εργατικού κινήματος της Αμερικής που πρόδωσε τον ταξικό αγώνα στο όνομα της πατρίδας και της ταξικής συνεργασίας και φυσικά, η Μεγάλη Οκτωβριανή Επανάσταση με την διεθνή της ακτινοβολία στην εποχή που αναφερόμαστε.

Η Mary Marcy, εργάτρια και η ίδια, έχοντας κατακτήσει από μικρή αυτό που ονομάζουμε «ταξική συνείδηση», γνώριζε καλύτερα από τον κάθε διανοούμενο το πώς έπρεπε να παρουσιάσει στους εργάτες τον μηχανισμό της εκμετάλλευσης και πώς θα ξεσκεπάσει τις όποιες θεωρίες της ταξικής ειρήνης και συνεργασίας. Πέρα όμως από την περιγραφή του μηχανισμού της εκμετάλλευσης (δεν είναι τυχαίο που το πρώτο κεφάλαιο έχει τίτλο “What you sell to the Boss”), η Marcy με υπέροχο τρόπο δείχνει και το γιατί, έχει δίκιο η εργατική τάξη να κατακτήσει την πολιτική εξουσία. Γιατί πρέπει να απαλλοτριώσει τα μέσα παραγωγής και να οργανώσει την κοινωνική παραγωγή.

Δυστυχώς, το πρόβλημα της Marcy, όπως και των άλλων σοσιαλιστών συντρόφων της, είναι δεν μπόρεσε να απαντήσει σωστά στο πώς.

Η συγγραφέας, [αν και πήρε θέση κατά του πολέμου, συμμετείχε στο κίνημα του Τσίμερβαλντ και το 1918 στρατεύτηκε στους IWW (Γουόμπλις)], στην πράξη, δεν εντάχθηκε ποτέ στο κομμουνιστικό κίνημα της Αμερικής. Πίστευε ότι το προλεταριάτο, μπορεί και πρέπει να κατακτήσει την πολιτική εξουσία μέσω των κοινοβουλευτικών διαδικασιών, μέσω των θεσμών του αστικοδημοκρατικού καπιταλιστικού κράτους. Πίστευε στην αξία του κινήματος και ιδιαίτερα του συνδικαλιστικού κινήματος της εργατικής τάξης: Οι εργάτες ήσαν πολλοί στην βιομηχανικά αναπτυγμένη πατρίδα της. Ήσαν πάρα πολλοί. Έφταναν να πλημμυρίσουν τον κόσμο με τις ψήφους τους, να εκλέξουν τους συντρόφους τους σε κυβερνητικές θέσεις, να καταλάβουν με ειρηνικά μέσα την κυβέρνηση και μέσω αυτής να ελέγξουν την Αστυνομία, τον Στρατό, τα οπλοστάσια, γενικά όλους τους κατασταλτικούς μηχανισμούς του αστικού κράτους, χωρίς να χρειαστεί να το καταστρέψουν.

Το 1921, όταν κυκλοφόρησε το βιβλίο της στα ελληνικά, η Marcy είχε δει πια την προδοσία της σοσιαλδημοκρατίας, την ανάδειξη της εργατικής αριστοκρατίας και φυσικά την αρχή της παρακμής και εκφυλισμού του άλλοτε πανίσχυρου αμερικανικού εργατικού κινήματος. Κουρασμένη, φορτισμένη από πολλά προσωπικά αλλά και οικονομικά προβλήματα (έχασε όλη της την περιουσία και το σπίτι της, για να χρηματοδοτήσει τις δίκες των φυλακισμένων σοσιαλιστών που αρνήθηκαν να υποστηρίξουν την πολεμική προσπάθεια των ΗΠΑ στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο) το 1922 θα αυτοκτονήσει σε ηλικία 55 ετών, βυθίζοντας σε απερίγραπτη θλίψη τους συντρόφους της, μεταξύ των οποίων και την μεγαλύτερη, ευγενέστερη και πλέον εμβληματική μορφή του αμερικανικού σοσιαλισμού, τον Ευγένιο Ντεμπς.

Για τον μεταφραστή Χρήστο Ρουτσόπουλο, δεν φαίνεται να υπάρχει κάτι γνωστό. Στο site της νήσου Ellis, υπάρχει μόνο μια καταγραφή για κάποιον Ιωάννη Ρουτσόπουλο, Οθωμανό πολίτη, καταγόμενο από το Αργυρόκαστρο, που έφτασε στην Αμερική στις 23 Ιούλη 1911 ταξιδεύοντας από την Πάτρα. Ήταν τότε 19 ετών, οπότε αν πρόκειται για τον ίδιο, το 1921 θα ήταν τριάντα ενός.

Τελειώνοντας, αξίζει να σημειωθεί η προτροπή της «Ελληνικής Σοσιαλιστικής Ένωσης Αμερικής» προς τους Έλληνες εργάτες μετανάστες των ΗΠΑ, όπως φαίνεται στο οπισθόφυλλο της έκδοσης:

«Έλληνες εργάται μορφωθείτε σοσιαλιστικώς».

Με αυτήν την προτροπή ας τελειώσει και το αφιέρωμα, καθιστώντας το βιβλίο αυτό, όχι απλά ιστορικό ντοκουμέντο του αμερικανικού, ελληνικού αλλά και παγκόσμιου εργατικού κινήματος, αλλά και ένα κατεξοχήν χρήσιμο και επίκαιρο κείμενο.

Shop Talks on Economics - Mary Marcy

Το κείμενο αποτελεί ψηφιακή αναπαραγωγή, από την «Κομμουνιστική Επιθεώρηση» (τεύχος 5 του 2007). Η σάρωση είναι προσφορά του Γκλόμπινγκ.