Τετάρτη 25 Μαρτίου 2009

Για τον Κώστα Σπέρα

Το σενάριο είναι ακριβώς το ίδιο σε όλες τις περιπτώσεις. Η αστική διανόηση συγκινημένη από τον ηρωικό αγώνα των Ισπανών αναρχικών στον Εμφύλιο (κανένας δεν συζητάει βέβαια ότι ο αγώνας αυτός θα τελείωνε το 1936 με την κατάληψη της Μαδρίτης από τους εθνικιστές, αν δεν ήταν η ΕΣΣΔ να δώσει βοήθεια σε όπλα και άντρες στην Ισπανική Δημοκρατία). Ένας αγώνας, (μια κοινωνική επανάσταση καλύτερα), που δεν είχε αίσιο τέλος γιατί προδόθηκε από το σταλινικό κομμουνιστικό κόμμα. Κάποτε ήταν και στη μόδα ο κατσαπλιάς Μάχνο και οι συμμορίτες του στην Ουκρανία κατά την διάρκεια του τρομακτικού εμφύλιου που ακολούθησε τη ρωσική επανάσταση.

Στην Ελλάδα, μπορεί να μην είχαμε ποτέ σπουδαία αναρχική ή αναρχοσυνδικαλιστική παράδοση (τουλάχιστον ανάλογη με αυτήν της Ιταλίας, Ισπανίας ή των χωρών της Λατινικής Αμερικής), αλλά έχουμε τον ηρωικό Κώστα Σπέρα που δολοφονήθηκε από το σταλινικό ΚΚΕ, (τον ΕΛΑΣ ή την ΟΠΛΑ ανάλογα με τα γούστα και τις διαθέσεις του καθενός).

Μια πλοήγηση στο διαδίκτυο, με την εκτενή αναφορά και διαφήμιση του βιβλίου του για την εξέγερση των μεταλλωρύχων της Σερίφου το 1916, θα μας πείσει για το αληθές του λόγου. Και μια εντυπωσιακή σε μέγεθος και ανάλυση βιογραφία του στην Wikipedia, που συμπληρώνει την εικόνα και την προσπάθεια αγιοποίησης του Έλληνα «αναρχοσυνδικαλιστή». (Διάβολε, γιατί δεν υπάρχει κάτι ανάλογο για τον Κώστα Θέο ή τον Μήτσο Παπαρήγα ; ).

Δεν έχω βέβαια σκοπό να γράψω κάποια εκτενή ιστορική μελέτη για την πολιτική δράση του Κώστα Σπέρα ειδικά στη μετα-ΣΕΚΕ εποχή, γιατί απλά έχω να κάνω σημαντικότερα και πιο εποικοδομητικά πράγματα. Αλλά επειδή γράφτηκαν διάφορα για «ενορχηστρωμένες συκοφαντικές κατηγορίες», για «λάσπη των σταλινοζαχαριαδικών ενάντια σε έναν από τους ηγέτες της εργατικής τάξης» και άλλα παρόμοια φαιδρά, θα πρέπει να δοθούν - ειδικά στους φίλους που δεν έχουν άποψη ή δεν έχουν ασχοληθεί καθόλου με την ιστορία του ελληνικού εργατικού και συνδικαλιστικού κινήματος - κάποιες απαντήσεις για το ρόλο του Κώστα Σπέρα στο κίνημα μετά το 1921.

Η πολιτική ασυνέπεια, οι αδιάκοπες ταλαντεύσεις από τα δεξιά στα αριστερά χαρακτήριζαν την πολιτική δράση και τον λόγο τον Κώστα Σπέρα κατά το σύντομο διάστημα της παραμονής του στο Σοσιαλεργατικό Κόμμα της Ελλάδας. (Δεν αμφισβητεί κανένας την προσφορά του στην δημιουργία της ΓΣΕΕ και του Εργατικού Κέντρου της Αθήνας τα προηγούμενα χρόνια. Επίσης δεν θα ασχοληθούμε με την σχετικά ύποπτη και παράξενη στάση του στην μεγάλη απεργία της Σερίφου, μέσα στο 1916 - ενώ μαινόταν σε όλη του την ένταση ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος - όταν κάλεσε τις δυνάμεις της Αντάντ και τον γαλλικό στόλο για να έρθουν να προστατεύσουν τους εξεγερμένους απεργούς. Αυτά είναι άλλη ιστορία).

Ο Σπέρας όπως όλοι οι σύγχρονοί του μαρτυρούν, ήταν δεινός ρήτορας. Ήταν επίσης θερμόαιμος, μαχητικός, ορμητικός - μιλώντας απλά και κατανοητά γινόταν γρήγορα αγαπητός στους εργάτες, επηρεάζοντας ταυτόχρονα και πολλά συνδικαλιστικά στελέχη.

Στις αρχές του 1920 και ενώ ο πόλεμος στη Μικρασία ξεκινούσε, ο Σπέρας, παρέα με έναν δικηγόρο με το όνομα Ευάγγελο Παπαναστασίου, ασκούσαν αριστερή αντιπολίτευση στο ΣΕΚΕ και χρησιμοπιώντας ένα αδιάλλακτο, υπερκομουνιστικό λόγο σχολίαζαν με βαριές εκφράσεις μέσα από τα έντυπά τους την τακτική του Κόμματος. Με τις ιερεμιάδες τους κατάφερναν να παρασύρουν και εργάτες που δεν ήταν όπως γράφει ο Γιάνης Κορδάτος «αναρχούμενοι», με τον άμεσο κίνδυνο την διάπραξη τυχοδιωκτικών και εξτρεμιστικών ενεργειών που θα έθεταν σε τρομερό κίνδυνο το κίνημα μέσα σε μια δύσκολη πολεμική περίοδο.

Γράφει ο Γιάνης Κορδάτος για την ομάδα αυτή:

Το περίεργο είναι, πως ενώ ο Ευάγγελος Παπαναστασίου και η παρέα του κάνανε φανερά τον υπερεπαναστάτη, η αστυνομία δεν τους πείραζε. Αντίθετα ο Γάσπαρης έπιανε τα στελέχη που δεν έδειχναν υπερκομμουνιστικές τάσεις.

Και παρακάτω,

Αργότερα ο Κώστας Σπέρας έγινε όργανο της Αστυνομίας. Ο Παπαναστασίου όμως ήταν όργανο μυστικό από το 1918, από τότε που μπήκε στο κόμμα.
(Μεγάλη Ιστορία της Ελλάδας, τόμος Ε’ 1900-1924, σελίδα 614).

Ο βασικός στόχος του Σπέρα εκείνη την περίοδο ήταν η αποδοχή από το ΣΕΚΕ των 21 σημείων της 3ης Διεθνούς και η ένταξή του σε αυτήν, στόχος που λίγα χρόνια μετά θα αντιστραφεί εντελώς με έναν απίθανα εντυπωσιακό τρόπο.

Ο Κώστας Σπέρας θα διαγραφεί από το ΣΕΚΕ τον Μάρτιο του 1920, για να συνεχίσει την δράση του μέσα από την ΓΣΕΕ και το Εργατικό Κέντρο της Αθήνας. Ένα μήνα μετά, τον Απρίλιο του 1920, στο Γ’ Έκτακτο Συνέδριο, το ΣΕΚΕ αποφασίζει να ενταχθεί στην Κομιντέρν, αποδεχόμενο τους όρους ένταξης και να προσθέσει στον τίτλο του τη λέξη «κομμουνιστικό» σε αγκύλες.

Το Σεπτέμβριο του 1920, αρχίζει το Β’ Συνέδριο της ΓΣΕΕ στην Αθήνα. Συνέδριο, στο οποίο η εργατική τάξη αντιπροσωπεύτηκε με 137 σωματεία, με 30000 μέλη. Τον ίδιο μήνα, στον Πειραιά, είχε συγκληθεί συνέδριο από την επιτροπή του Μαχαίρα, η τελευταία ίσως αναλαμπή του βενιζελικού συνδικαλισμού – ουδέποτε αναγνωρίστηκε ως επίσημο συνέδριο, λόγω της φτωχής αντιπροσώπευσης της εργατικής τάξης.

Η στάση του Κώστα Σπέρα στο Β’ Συνέδριο της ΓΣΕΕ, ήταν συνεπής και δεν μπορεί να επισύρει καμία μομφή. Μιλάμε για ξεκάθαρες αναρχοσυνδικαλιστικές θέσεις σε όλα τα ζητήματα που μπήκαν.

Ο Σπέρας και οι εργάτες που επηρέαζε, δεν αρνούνται σε βάση αρχής την οργανική σύνδεση της ΓΣΕΕ με το ΣΕΚΕ (ΚΚΕ), κάτι που τελικά αποφασίστηκε στο Συνέδριο. Αλλά, για την σύνδεση αυτή, θέτουν ως απαραίτητη προϋπόθεση την ένταξη της ΓΣΕΕ στην Τρίτη Διεθνή, πρόταση η οποία δεν έγινε αποδεκτή. (Ανάλογες κινήσεις ένταξης εργατικών συνδικαλιστικών ενώσεων στην Κομιντέρν είχαν γίνει και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και μάλιστα με την καθοδήγηση αναρχικών διοικήσεων).

Αξίζει να διαβάσει κανείς το σκεπτικό της θέσης του:

Στο ζήτημα της οργανικής σύνδεσης, υπήρξε καθολική συναίνεση στο Συνέδριο. Στην κατ’ αρχήν ψηφοφορία, 131 αντιπρόσωποι ψήφισαν υπέρ και κανένας κατά, μετά από παρουσίαση των αρχών του Κόμματος από τον γραμματέα του Ν. Δημητράτο. Διαφωνίες υπήρξαν για τους όρους της συνεργασίας, με ηγέτη της μειοψηφίας τον Κ. Σπέρα, που είχε πρόσφατα διαγραφεί από το ΣΕΚΕ(Κ).
Ο Κ. Σπέρας ζήτησε από την αρχή την προσχώρηση της ΓΣΕΕ στην Γ’ Διεθνή και έθετε ως όρο συνεργασίας με το Κόμμα την πιστή εφαρμογή των ψηφισθέντων στο Β’ Συνέδριό του, εννοώντας την προσχώρησή του στην Κομιντέρν. Η οργανωτική επιτροπή του Συνεδρίου δεν θεώρησε απαραίτητη αυτή την προσθήκη και στην ψηφοφορία που ακολούθησε, επί 157 αντιπροσώπων, η επιτροπή έλαβε 102, η πρόταση Σπέρα 54 και 1 λευκό. Έπειτα, συζητήθηκαν οι όροι της συνεργασίας. Η φόρμουλα της πλειοψηφίας ήταν συνεργασία των δύο οργανισμών σε όλες τις δράσεις του εργατικού κινήματος, με το Κόμμα να έχει την πρωτοβουλία στα πολιτικά ζητήματα και την Συνομοσπονδία στα επαγγελματικά.
Ο Σπέρας επικαλέστηκε τις αποφάσεις της Γ’ Διεθνούς, κατά τις οποίες τα συνδικάτα μπορούν και οφείλουν να κάνουν πολιτική, αλλά δεν απάλειψε τον διαχωρισμό στη διατύπωση και της δικής του πρότασης, που ήταν η εξής: ενώ για τα επαγγελματικά η ΓΣΕΕ διατηρούσε τον πρώτο λόγο και το Κόμμα όφειλε να υποτάσσεται στις αποφάσεις της, στα πολιτικά ζητήματα το ΣΕΚΕ(Κ) χρειαζόταν απαραίτητη συγκατάθεση της Συνομοσπονδίας. «Εν περιπτώσει διαφωνίας της Γενικής Συνομοσπονδίας, η πολιτική ενέργεια του Κόμματος ματαιούται». Η πρόταση αυτή τέθηκε σε ψηφοφορία, 107 τάχθηκαν με την οργανωτική επιτροπή και 40 με τον Σπέρα. Όταν τελείωσε η συζήτηση κατ’ άρθρο, είχαν διαμορφωθεί δύο συνολικές προτάσεις, επί των οποίων έγινε μυστική ψηφοφορία: 95 ψήφισαν υπέρ της πρότασης της επιτροπής, 48 υπέρ της πρότασης Σπέρα και 6 λευκά.
.

(Θανάση Καμπαγιάννη, «Το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα στην Ελλάδα, 1918-1926», εκδόσεις Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο, σελίδα 88-89).

Τα χρόνια που ακολούθησαν το Β’ Συνέδριο της ΓΣΕΕ, είναι πού δύσκολα για την εργατική τάξη στη χώρα μας. Διωγμοί από την αντιβενιζελική παράταξη, μικρασιατική καταστροφή, προσφυγιά, εξαθλίωση απόλυτη και σχετική των λαϊκών μαζών. Η παλιά ηγεσία του ΣΕΚΕ-ΚΚΕ, σιγά σιγά, χάνεται από το προσκήνιο, ενώ νέες πολιτικές δυνάμεις εκφράζοντας νέες πιο ριζοσπαστικές θέσεις παίρνουν την θέση της στο Κόμμα.

Ο Κώστας Σπέρας, έξω πια από το ΣΕΚΕ, αλλά μέσα στη ΓΣΕΕ, οδηγείται στην ίδρυση ενός νέου αριστερού κόμματος, με τίτλο Ανεξάρτητο Εργατικό Κόμμα (ΑΕΚ). Δημοσιογραφικά, εκδίδει την εφημερίδα; «Νέα Ζωή». Οι θέσεις του γίνονται ολοένα και πιο συντηρητικές, παρά την επιμένουσα υπεραριστερή φρασεολογία. Η βασική αρχή του Σπέρα, αρχή η οποία όπως φαίνεται ακουγόταν όμορφα από την (οργανωμένη πια) εργοδοσία, ήταν ότι η εργατική τάξη οφείλει να κάνει επαγγελματικό και μόνο αγώνα.

Πιθανά, η σύνδεση του Σπέρα με την Αστυνομία και ίσως το Α’ Σώμα Στρατού, να έγινε το 1924.

Η κεφαλαιοκρατία, σε ανοιχτή συνεργασία με την εκάστοτε κυβέρνηση και τους κατασταλτικούς μηχανισμούς του κράτους, επιτίθεται σε κάθε εργατική διεκδίκηση και σε κάθε απεργία με μαζικές απολύσεις και τρομοκρατία. Για πρώτη όμως φορά, από το 1924 και μετά, εφαρμόζεται και ένα νέο σύστημα ενάντια στις επαγγελματικές οργανώσεις, χρησιμοποιώντας άτομα που είχαν άμεση ή έμμεση σύνδεση με τις κρατικές υπηρεσίες.
Αλήτικα και τριτοκοσμικά στοιχεία, λούμπεν προλετάριοι, βλαχαδερά και παλληκαρίσκοι της οκάς, χρησιμοποιούνται ευρύτατα από την εργοδοσία για να χτυπηθεί το εργατικό κίνημα.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα γεγονότα του Εργατικού Κέντρου της Αθήνας το 1925, όπου ρόλος του Κώστα Σπέρα φαίνεται πια καθαρά (όπως καθαρά φαίνονται και οι καινούργιοι εργοδότες του).

Ας δούμε τι γράφει ο σπουδαίος ιστορικός του συνδικαλιστικού κινήματος της Ελλάδας, Δ. Λιβιεράτος (ένας άνθρωπος που αφιέρωσε τη ζωή του για την επίπονη αυτή εργασία), για τα γεγονότα του ΕΚΑ το 1925:

10-2-1925. Αποχώρησαν μερικές διοικήσεις σωματείων από το ΕΚΑ γιατί διαφωνούν με την κομμουνιστική πολιτική. Το ΕΚΑ τους αποκήρυξε.
12-2 – 1925. Οι αποχωρήσαντες υπέγραψαν πρωτόκολλο με το οποίο καταφέρονται κατά της διοίκησης που διατηρεί σχέσεις με το ΚΚΕ. Θα αγωνιστούν για την απομάκρυνση των σωματείων από πολιτικούς σκοπούς και κόμματα. Υπογράφουν: Νικ. Αποστόλου, Μ. Ροδογιάννης, Ευάγ. Ίσαρης, Κ. Σπέρας, Τάκης Καρύδης, Νικηφ. Καίσαρ, Τρυφ. Παρασκευόπουλος, Ανασ. Χαρακτινός. Λέων. Ζέρβας

8-4–1925. Συνήλθε το σωματείο σιδηροδρομικών Θεσσαλονίκης. Αποδοκίμασε το συμβούλιο για την αποτυχία της απεργίας.

27-4- 1925. Αρχίζει στον Πειραιά το 7ο Παναυτικό συνέδριο. Θα συζητήσει απολογισμό και την απαλλαγή από κομμουνιστική επιρροή.
16-5-1925. Ενώ συνεδρίαζε το ΕΚΑ μπήκαν οι συντηρητικοί και αποδοκίμασαν το Προεδρείο. Πέταξαν έξω τη διοίκηση με ρόπαλα και ξύλα και ανέλαβαν τα γραφεία. Έβγαλαν δική τους επιτροπή από τους Σπέρα, Στρουζάκη, Παναγιωτόπουλο, Μωραΐτη, Τσάκωνα και παρέλαβαν το αρχείο του Κέντρου. Το ΕΚΑ θα μείνει κλειστό μέχρι να διευθετηθεί το ζήτημα.

10-8- 1925 Το υπουργείο Εθν. Οικονομίας κατάργησε τη διοίκηση του ΕΚΑ και διέταξε να παραδώσει στη νέα "εκλεγμένη" διοίκηση των συντηρητικών. Οι παλαιοί αρνήθηκαν να παραδώσουν και συνελήφθησαν οι Λεβέντης πρόεδρος, Ευγενόπουλος Γεν. Γραμματέας, Σταυρόπουλος Ειδ. Γραμματέας. Η αστυνομία παρέδωσε το κέντρο στους συντηρητικούς τους οποίους και φυλάει με τη δύναμη της. Απαγορεύτηκε η συγκέντρωση της καθαιρεμένης διοίκησης

Η νέα διορισμένη διοίκηση την επομένη έβγαλε ανακοίνωση με την οποία καταφέρεται κατά των πολιτικών απεργιών και της σύνδεσης ΓΣΕΕ και ΚΚΕ.

Η τακτική αυτή της διάσπασης θα εφαρμοστεί πάμπολλες φορές στο μέλλον και μέχρι τις μέρες μας ακόμα.

Τις ημέρες που είχε να κάνει με τους σιδηροδρομικούς, η κυβέρνηση αντιμετώπιζε και τους Δημοσίους Υπαλλήλους που αγωνιζόντουσαν για το μισθολογικό τους κυρίως. Όπως είδαμε παραπάνω, στις 7 Μαρτίου ο Μιχαλακόπουλος είχε δημιουργήσει επεισόδιο με την Επιτροπή των Δημοσίων Υπαλλήλων που τον είχε επισκεφθεί για να υποβάλλει τα αιτήματα τους. Ύστερα από 2 μέρες και ενώ συνεδρίαζε το Συμβούλιο της Λέσχης τους, στέλνουν περιπόλους του φρουραρχείου και τους διαλύει με το πρόσχημα ότι δεν μπορούν να κάνουν συγκέντρωση πάνω από επτά άτομα, ανεξάρτητα αν είναι συμβούλιο ή όχι. Η αναταραχή συνεχίστηκε χειρότερη. Πίεση εξασκήθηκε πάνω στους δημ. υπαλλήλους και τελικά ύστερα από μερικές μέρες αναγκάστηκε το συμβούλιο της Λέσχης τους να παραιτηθεί και να μπει άλλο που θα δεχόταν αυτά που ήθελε η κυβέρνηση.

(Δημήτρης Λιβιεράτος, «Κοινωνικοί Αγώνες στην Ελλάδα, 1923-1927 – Επαναστατικές εξαγγελίες», εκδόσεις Κομμούνα, σελίδα 131-132).

Στο ίδιο βιβλίο γράφει ο συγγραφέας συνοψίζοντας την πολιτική πορεία του Σπέρα:

Ο Κώστας Σπέρας, ξεκίνησε από μια μικρή εξτρεμιστική αντικοινοβουλευτική ομάδα του ΣΕΚΕ το 1919, για να καταλήξει μπράβος και εργατοπατέρας με το ζόρι.

Το ΚΚΕ και ο Ριζοσπάστης, σε όλη αυτήν την αναταραχή. δεν σταματά να κατηγορεί το Σπέρα ότι είναι «χαφιέδικο» υποκείμενο, «πράκτορας» του Στρατού και της Αστυνομίας κλπ. Ας μην βιαστεί να μιλήσει κανείς για «σταλινικό» ΚΚΕ, μιας που βρισκόμαστε ακόμα στο 1925 και στην ηγεσία του Κόμματος βρίσκονται οι εκπρόσωποι του παλαιοπολεμικού κινήματος, οι περισσότεροι από τους οποίους θα περάσουν αργότερα στην Αριστερή Αντιπολίτευση και στον τροτσκισμό.

Το Εργατικό Κέντρο Αθήνας θα περάσει λίγο αργότερα στα χέρια του σοσιαλφασίστα Καλύβα, του γνωστού εργατοπατέρα που θα αναλάβει τα υφυπουργεία εργασίας των δωσιλογικών κατοχικών κυβερνήσεων.

Υπό το βάρος των γεγονότων στο ΕΚΑ, την Κυριακή 28 Μαρτίου άρχισε το Γ’ Συνέδριο της ΓΣΕΕ στον Πειραιά. Μέσα σε όλα τα ζητήματα που συζητήθηκαν μπήκε και το θέμα του Σπέρα. Ανοιχτά κατηγορήθηκε ως συνδικαλιστικός πράκτορας, ως δημιουργός ψευτοσωματείων και ως «εχθρός της εργατικής τάξης». Η απόφαση αποπομπής του από τη ΓΣΕΕ ήταν ομόφωνη και δεν στηρίχθηκε μόνο από τους κομουνιστές όπως ψευδώς έχει γραφεί, αλλά και από τους ρεφορμιστές και τις άλλες εργατικές παρατάξεις.

Από την απόφαση του Συνεδρίου:

Το Γ’ Πανελλαδικό Συνέδριο, λαβόν υπ’ όψιν την στάσιν την οποίαν ετήρησεν ο Κ. Σπέρας εις όλους τους αγώνας της εργατικής τάξεως, την δήλωσιν του ιδίου ότι έλαβεν εκ μέρους των αστών χρήματα δια την δημιουργία αντεργατικού κόμματος και τας γενομένας επί του ζητήματος τούτου συζητήσεις αποφασίζει τον αποκλεισμό του Κ. Σπέρα εκ του Συνεδρίου και τον στιγματίζει ως εχθρό της εργατικής τάξεως. Ψηφίστηκε δι’ ανατάσεως των χειρών όλων.

Αξίζει να δούμε τι γράφει ο βετεράνος του εργατικού μας κινήματος Αβραάμ Μπεναρόγια για το ζήτημα αυτό στα απομνημονεύματά του που εκδόθηκαν το 1975. Ας μην μπει κάποιος στον πειρασμό να κατατάξει τον Μπεναρόγια – σαν ιστορικό πρόσωπο είχε πολλές ευθύνες – απλά ας δούνε τα γραπτά του ως μία μαρτυρία και ας δούνε τους αφορισμούς του με κριτικό μάτι, αν και στην περίπτωση του Σπέρα, φοβάμαι ότι αυτό είναι αδύνατο.

"Το Συνέδριον αυτό αποτελεί τον αντίποδα του Α' (1918). Ό,τι επετελέσθη εις το Α' κατεστρέφη εις το Γ'.
Μετά μίαν οκταετιαν υπάρξεως η Συνομοσπονδία εδέχθη εις τους κόλπους της Σωματεία που δεν υπήρχαν ή εις την φαντασίαν.
Οι αντιπρόσωποι της ήλθον κατ’ εντολήν των εν Πειραιεί οργανωμένων αντιδραστικών, οι οποίοι κατώρθωσαν να εισπράξουν από τον Δήμον Πειραιώς ποσά σημαντικά δια την πληρωμήν των εξόδων των. Εις το Συνέδριον ενεφανίσθησαν ισχυροί και οργανωμένοι όλοι οι χρεωκοπήσαντες άλλοτε, Καλαμαράς, Σπέρας, Θειόπουλος και όλοι οι Πειραιείς και Αθηναίοι οπαδοί της αστικής επιρροής. Το Κόμμα διευθυνόμενον υπό τον Σταυρίδη και τον Ευαγγέλου έκαμεν εις το Συνέδριον οικτράν εμφάνισιν.

Παρά τας προειδοποιήσεις του 1923/24 το Κόμμα παρέμεινεν αδιάλλακτο με την άποψιν περί συνεργασίας των δύο οργανισμών, έστω και με κίνδυνον της διασπάσεως. Η ενότης και η υποταγή, εις την πλειοψηφίαν δεν απετέλεσαν βάσιν των συζητήσεων και το αποτέλεσμα υπήρξε καταστρεπτικόν. Δια να επιβληθή η αντίδρασις συνελήφθησαν ένδεκα αντιπρόσωποι και απομονώθηκαν μέχρι της "καταψηφίσεως" της συνεργασίας.
Ο άλλοτε ασυγκράτητος επαναστάτης Σπέρας επί κεφαλής των αστυνομικών συλλαμβάνει τους οπαδούς του Κόμματος."


(Αβραάμ Μπεναρόγια, «Η Πρώτη Σταδιοδρομία του Ελληνικού Προλεταριάτου», εκδόσεις Ολκός, Αθήνα 1975, σελίδα 179).

Ο Άγις Στίνας, στις «Αναμνήσεις» του, γράφει ψέματα ότι μετά την διαγραφή του από το ΣΕΚΕ και τη ΓΣΕΕ θα αποχωρήσει από την ενεργό πολιτική δράση (δεν είναι βέβαια και η μοναδική φορά που θα γράψει ψέματα ο ντεφαιτιστής Στίνας, στην προσπάθειά του να βγάλει το ΚΚΕ ως την πιο εγκληματική οργάνωση που γνώρισε η Ελλάδα στην ιστορία της).

Σκότωσαν τον Κ. Σπέρα αναρχικό τσιγάρα, στέλεχος του Εργατικού Κέντρου Αθηνών, πριν από την ίδρυση της ΓΣΕΕ και αρχηγό της εξέγερσης των μεταλλωρύχων της Σερίφου τον Αύγουστο του 1917. Είχε πάρει μέρος στο 1ο και 2ο συνέδριο της ΓΣΕΕ, ως εκπρόσωπος των αναρχοσυνδικαλιστών εργατών, των οποίων τις ιδέες υποστήριξε σε αυτά τα συνέδρια. Κατόπιν, με την πλήρη επικράτηση του ΚΚΕ στο συνδικαλιστικό κίνημα, παραιτήθηκε από κάθε πολιτική και συνδικαλιστική δράση.
Η μπροσούρα που έγραψε στη φυλακή για την απεργία και τα φονικά γεγονότα της Σερίφου είναι ίσως το σημαντικώτερο ντοκουμέντο για την πραγματική ιστορία του εργατικού κινήματος.


Θα τον ξαναδούμε τον Σπέρα πολλές φορές μέχρι το 1943. Θα τον ξαναδούμε ως μέλος διορισμένων διοικήσεων σωματείων, ως αρχηγό απεργοσπαστικών μηχανισμών. Θα τον δούμε ξανά στην δίκη της «Εργατικής Βοήθειας», να καταθέτει ως μάρτυρας κατηγορίας, μαζί με το μετέπειτα αστυνομικό στέλεχος της 4ης Αυγούστου Λαμπρινόπουλο, προκειμένου να κλείσει η «Εργατική Βοήθεια», γιατί «αποτελεί οργάνωση προθάλαμο στο ΚΚΕ». Θα τον δούμε ξανά ως μέλος της «Εθνικής Συντηρητικής Ενώσεως», μαζί με τον Κανελλόπουλος και τον διατελέσαντα στο παρελθόν «εργατοκτόνο» υπουργό Χατζηκυριάκο. Θα τον ξαναδούμε να καλεί τα αστικά κόμματα να ομονοήσουν προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της ανεργίας και η πιθανότητα «εξέγερσης του προλεταριάτου των πόλεων». Θα τον ξαναδούμε και στην 4η Αυγούστου και στην Κατοχή ...

Δεν αξίζει να παρακολουθήσουμε από κοντά έναν θλιβερό κατήφορο χωρίς τέλος.



Ευχαριστούμε τον karhergr

Τετάρτη 18 Μαρτίου 2009

7 εκθέσεις του ναζιστικού επιτελείου στην Ελλάδα για την Αντίσταση(e-book)

Εκθέσεις των Ναζί στα τελευταία χρόνια της κατοχής όπου αναγνωρίζεται από τους ίδιους ότι ο Ζέρβας κρατούσε ουδέτερη στάση στους Γερμανούς και έκανε στροφή υπό την πίεση των Άγγλων ότι ο ΕΔΕΣ Αθήνας συνεργάζονταν με τους Ναζί… και άλλα ωραία…

Κατεβάστε το (5,8 ΜΒ) εδώ:

Scribd

Rapidshare

http://allotriosi.wordpress.com/2009/03/17/resistancetonazis/

Σάββατο 14 Μαρτίου 2009

Ο Στέλιος ο Καρδάρας



Με αφορμή το τραγούδι "Στέλιος ο Καρδάρας" του μεγάλου Μιχάλη Γεννίτσαρη (15-6-1917 – 11-5-2005) :

Ο Στέλιος Καρδάρας ήταν ένας απ’ τους ηρωικότερους σαμποτέρ της Εθνικής Αντίστασης κατά των Γερμανών. Ανατίναζε αυτοκίνητα, αποθήκες, σαλταδόρος με καρδιά, άρπαζε τρόφιμα και άλλα αγαθά από τους Γερμανούς και τα μοίραζε στο φτωχό κοσμάκη που πέθαινε της πείνας. Η φήμη του σαν Αγωνιστή μεγάλη, Θεός της φτωχολογιάς. Οι Γερμανοί τον καταζητούσανε με λύσσα αλλά που να πιαστεί το παλικάρι. Ότι δεν κατάφεραν οι φασίστες το κατόρθωσαν « έλληνες» χαφιέδες ,οι γνωστοί ταγματασφαλίτες.

Ήταν καλοκαίρι και πήγε να πιει νερό και να πλυθεί σε μια στέρνα στα περβόλια στον Άγιο Γιάννη Ρέντη. Εκεί του την είχανε στημένη, τον πιάσανε τον πήγανε στον Άγιο Διονύση στη Δραπετσώνα κοντά και τον εκτελέσανε. Τέτοιο μίσος του είχανε που του έκοψαν και τα γεννητικά όργανα. Τον άδικο χαμό του 18χρονου λεβέντη θρήνησε όλος ο Πειραιάς, μαζί και ο Μ. Γ. που έκανε το θρήνο του τραγούδι. Να πως περιγράφει την απήχηση που είχε το τραγούδι στον σκλαβωμένο Έλληνα. «Μόλις έβαλα μουσική και το ’παιξα λίγες φορές, το μάθανε παντού. Το μάθανε όλοι οι σαμποτέρ, οι αγωνιστές, οι αντάρτες, όλοι. Το μάθανε και ήρθανε και με πήρανε ΕΑΜίτες και αντάρτες, και με πήγανε στην πλατεία στην Κοκκινιά. Πέντε χιλιάδες κόσμος και παραπάνω μαζεύτηκε. Με βάλανε και το ’παιξα και το τραγούδησα. Πριν αρχίσω, κρατήσαμε ενός λεπτού σιγή στη μνήμη του ήρωα. Όταν το τραγουδούσα όλος ο κόσμος έκλαιγε».

Σημ: Ο Μ. Γ. αναφέρεται στην εκδήλωση που έκανε ο ΕΛΑΣ για να τιμήσει τον Καρδάρα λίγους μήνες αργότερα από το θάνατο του.

Πενθοφορεί η Αγιά Σοφιά, Παλιά και Νέα Κοκκινιά,
κλάψε κι εσύ τώρα, ντουνιά, πιάσαν τον Στέλιο τα σκυλιά.
Τον πιάσαν γερμανόφιλοι και ταγματασφαλίτες
τον Στέλιο τον Καρδάρα μας, στο Ρέντη, οι αλήτες.
Δεμένο τον επήγανε προς τον Άγιο Διονύση,
δέκα ντουφέκια του ‘ριχναν, ώσπου να ξεψυχήσει.
Θεέ μου, ας προλάβαινες, να ‘κανες άλλη κρίση,
που ‘χε μανούλα κι αδελφές και έπρεπε να ζήσει.
Άδικα τον σκοτώσανε, λες κι ήτανε κατάρα,
γιατ’ ήταν στην Αντίσταση, τον Στέλιο τον Καρδάρα.


Το παραπάνω συγκλονιστικό τραγούδι μαζί με παρόμοια τραγούδια άλλων λαϊκών δημιουργών καταδεικνύουν τη σχέση που υπήρχε, υπάρχει και θα συνεχίσει να υπάρχει μεταξύ λαϊκού τραγουδιού και λαϊκής αντίστασης, παρά το λυσσαλέο αγώνα της εξουσίας να τη διαλύσει.

Στοιχεία: «Ρεμπέτικο και πολιτική»-Νέαρχος Γεωργιάδης



Τρίτη 10 Μαρτίου 2009

Το Κράτος του Βουνού στην Πελοπόννησο

ΚΡΑΤΟΣ ΒΟΥΝΟΥ

Πολιτοφυλακή — Λαϊκή Ακαδημία — Γυμνάσιο — Παιδικές Εξοχές

Στις ελεγχόμενες από το αντάρτικο περιοχές ανακύπτουν όμως και ανάγκες, που δε σχετίζονται άμεσα με τον πολεμικό αγώνα του ΔΣΕ. Ωστόσο όμως πρέπει να αντιμετωπιστούν προκειμένου η εξουσία του βουνού να λειτουργεί με θεσμούς, που θα εδραιώνουν και την ευταξία, που θα εμπιστεύονται και οι πολίτες. Η θετική εμπειρία της κατοχικής περιόδου με τους θεσμούς της Αυτοδιοίκησης και της Λαϊκής Δικαιοσύνης έχει δημιουργήσει προηγούμενο, ώστε να λειτουργήσουν ξανά ανάλογοι θεσμοί με τη στήριξη πλέον του ΔΣΕ και σε συνδυασμό με την Πολιτοφυλακή να αποτελούν μηχανισμούς κάποιας συντεταγμένης διοίκησης.

Μέσα στα καθήκοντα της Πολιτοφυλακής είναι τα θέματα τάξης αλλά και η συγκέντρωση και διαβίβαση πληροφοριών καθώς και η έκδοση αδειών εισόδου στις πόλεις. Ο Θαν. Σβώλος, που αρχικά κατατάχτηκε στα κέντρα πληροφοριών του Μαινάλου και αρχές του Ιούνη (48) μετατέθηκε σαν πολιτοφύλακας στην περιοχή της Ανατολικής Φαλαισίας με επίκεντρο το χωριό Βουτσαρά, γράφει ότι στο χωριό Ανεμοδούρι είχαν αναπτυχθεί πολύ τα μίση, γιατί είχε πολλούς υποστηριχτές του ΔΣΕ αλλά και πολλούς χίτες και «ανταρτόπληκτους» στην Τρίπολη - Μεγαλόπολη. Για φαγητό οι μεμονωμένοι πολιτοφύλακες φιλοξενούνται στα χωριά «εκ περιτροπής» σε διαφορετικά σπίτια. Τη νύχτα κοιμούνται έξω στην ύπαιθρο, διπλωμένοι στις χλαίνες και με τα άρβυλα, πάνω σε σπάρτα, ασφάκες ή κοντοπούρναρα, σε διαφορετικές τοποθεσίες και πολλές φορές «απολαμβάνουν» τα φοβερά ουρλιαχτά των τσακαλιών στα δάση και τους κουμαρόλογγους των περιοχών Γραικού - Σκορτσινού. Εκεί στην περιοχή μάλιστα οι πολιτοφύλακες κάνανε προσπάθεια με επικεφαλής τον Παν. Παπαελευθερίου να κινητοποιήσουν τον κόσμο για την αποξήρανση της παπαρέικης λίμνης.417

Αφού από το ΔΣΕ καταργήθηκαν και τα διορισμένα τοπικά συμβούλια του κράτους της Αθήνας, οι πολίτες στα διάφορα χωριά κληθήκανε σε τοπικές συνελεύσεις, από τα πρώτα κιόλας στάδια του αντάρτικου, να εκλέξουν τα συμβούλια της τοπικής αυτοδιοίκησης. Αυτά αντιμετωπίζουν τις τοπικές υποθέσεις, ενώ οι εκλεγμένοι λαϊκοί δικαστές, πρόσωπα με αυξημένο κύρος στις τοπικές κοινωνίες, καλούνται να λύσουν ζητήματα, όπως μικροπαραβάσεις, αγροζημίες ή άλλες διαφορές μεταξύ των κατοίκων με το πλεονέκτημα της άμεσης γνώσης των πραγματικών καταστάσεων και των συνθηκών και χωρίς έξοδα για τους εμπλεκόμενους. Οι κατηγορούμενοι για σοβαρές αξιόποινες πράξεις αντιμετωπίζουν τη στρατιωτική αντάρτικη δικαιοσύ­νη. Παράλληλα η «Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση» στήνοντας έναν υποτυπώδη κρατικό μηχανισμό διόρισε και αντιπροσώπους της δικιάς της εξουσίας στις διάφορες περιοχές. Στην Πελοπόννησο διόρισε τον αγωνιστή του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ Κώστα Μουλόπουλο από το χω­ριό Μπόσουνα (Πέλαγος) της Τρίπολης και στη συνέχεια διόρισε σε κάθε περιοχή και Νομάρχες.

Οξύτατο όμως πρόβλημα προέκυψε από την έλλειψη δασκάλων και καθηγητών, αφού αρκετοί, προφανώς εχθρικοί στο ΔΣΕ ή για κάποιον άλλο λόγο, που δεν αισθάνονταν άνετα κάτω από την αντάρτικη εξουσία, εγκατέλειψαν τα σχολεία τους και κατέφυγαν στις πόλεις. Έτσι, προκειμένου να λειτουργήσουν τα σχολεία, άρχισε να οργανώνεται κι αυτός ο τομέας, ενώ αντιπρόσωπος της Π.Δ.Κ. σε θέματα Παιδείας ορίστηκε ο Πάνος Γεωργόπουλος, καθηγητής γυ­μναστικής και νομικός από την Κερπινή Γορτυνίας. Με έδρα την Κοντοβάζαινα της Γορτυνίας οργανώνεται κι ένα είδος ταχύρυθμης Παιδαγωγικής Ακαδημίας, το «Λαϊκό Διδασκαλείο», στο οποίο επελέγησαν να φοιτήσουν πολλοί απόφοιτοι (8ταξίου τότε) Γυμνασίου, ανάπηροι αντάρτες και μερικοί σαραντάρηδες και πάνω, ικανοί να διδάξουν. Καθηγητές γίνονται ο ίδιος ο Π. Γεωργόπουλος που είναι και διευθυντής, ο δάσκαλος Γιώργης Κολίντζας από τη Βλαχέρνα Αρκαδίας, η δασκάλα Γωγώ Μαντά-Παπαϊωάννου από την Τρίπολη, ο φιλόλογος Ανδρέας Μερεκούλιας από το Καστόρι (Καστανιά) Λακωνίας, ο γυμναστής - αντικαταστάτης του Γεωργόπουλου στη δεύτερη σειρά - Λυκούργος Δημόπουλος από την Κερπινή Γορτυνίας και σαν έκτακτος ο Αντώνης Δημόπουλος από την Καλαμάτα, υπεύθυνος διαφώτισης Πελοποννήσου κι εκδότης της εφημερίδας των ανταρτών Πελοποννήσου «Μωρηάς». Επιχειρείται σε δυο σειρές, από 35-40 σπουδαστές η κάθε μία, το καλοκαίρι και το φθινόπωρο (μέχρι 21 Δεκεμβρίου 48) να βγουν εκπαιδευτικά στελέχη, για να μην παραμένουν κλειστά τα σχολεία.

Το «Λαϊκό Διδασκαλείο» μετακινιέται, όταν απειλείται από τις εχθρικές δυνάμεις, ενώ οι σπουδαστές, που είναι χωρισμένοι σε ένοπλες διμοιρίες, κάνουν μαθήματα σε σχολικά κτίρια στα χωριά Μοναστηράκι, Παραλογγοί, Σπάθαρη, Βάχλια, Δόξα, Δίβρη, Δάφνη και κυρίως στο Γυμνάσιο των Τροπαίων. Με αυτή τη «Λαϊκιά Ακαδημία», όπως με ειρωνεία την αποκαλεί η αντίπαλη πλευρά, η αντάρτικη εξουσία θα μπορέσει να επαναλειτουργήσει αρκετά σχολεία στη Γορτυνία και στην υπόλοιπη ορεινή Πελοπόννησο. Σε κάποιες περιπτώσεις χρέη δασκάλων θα ανατεθούν και σε παπάδες, όπως στη Χόβολη Καλαβρύτων ή στα Μελίσσια Αιγιαλείας με τον παπα-Ζαχαρία.

Από το Σεπτέμβρη του 48 μπαίνει σε λειτουργία και το «Λαϊκό Γυμνάσιο» Τροπαίων όπου, εκτός από ντόπια παιδιά, φοιτούν και καμιά 30ριά παιδιά ή αδέρφια ανταρτών. Εκεί, εκτός τον Α. Μερεκούλια και το Λ. Δημόπουλο, που είναι καθηγητές, παράλληλα στο «Λαϊκό Διδασκαλείο», διδάσκουν ο έφορος βιβλιοθήκης της Ανδρί­τσαινας, Αγησίλαος Τσέλαλης, οι τελειόφοιτοι της Φιλοσοφικής Σχολής της Αθήνας, Αντώνης Παναγόπουλος από τη Βρύνα Ολυμπίας, και Μιχ. Αλεξόπουλος από τη Βάχλια, ο φυσικομαθηματικός Κων. Νέζης και ο ιδιώτης Σπήλιος Σπηλιόπουλος από τα Τρόπαια, που διδάσκει Γαλλικά (κι ο γυμναστής ο Μεγακλής Κανελλόπουλος κατά την «Αλήθεια»).

Ταυτόχρονα μέσα στο καλοκαίρι οργανώνεται στη Γορτυνία κι ένα πρόγραμμα παιδικών εξοχών με υπεύθυνη τη δασκάλα Κούλα Κιντή από τα Τρόπαια, όπου κάμποσα ταλαιπωρημένα παιδιά μαζί με την υπαίθρια ψυχαγωγία και ξενοιασιά βρίσκουν καταφύγιο στα συσσίτια, που οργανώνει το αντάρτικο. Τις μετακινήσεις δεν τις αποφεύγουν όμως ούτε το «Λαϊκό Γυμνάσιο» ούτε οι «Παιδικές εξοχές». Κάποτε μάλιστα πολυβολείται από τα αεροπλάνα και το σχολείο της Κοντοβάζαινας αλλά στο μεταξύ οι μικροί κατασκηνωτές με τα ταγάρια στους ώμους και με τα κυπελάκια τους στο χέρι προλα­βαίνουν κι απομακρύνονται.418

Αλλά και οι «Παιδικές Εξοχές» που από την Άνοιξη «το λησταρχείον της Πελοποννήσου διέταξεν να γίνουν» μπήκαν αμέσως στο στόχαστρο της αντίπαλης προπαγάνδας: «Κατ' εντολήν των Σλαύων - παιδομάζωμα εις Γορτυνίαν ή ζωντανόν προπέτασμα (...)Ούτω οι αιμοσταγείς παιδοκτόνοι στραγγαλισταί μετέβησαν εις τα χωρία της Γορτυνίας (Δόξα, Καλιάνι, Ράχες, κτλ.) και εζήτησαν από τους έρη­μους γονείς να τους εμπιστευτούν τα παιδιά των διότι τα καϋμένα «έχουν αβιταμίνωσιν» και ανάγκην προστασίας. Ποίος Νερώνειος και Ηρώδειος σκοπός κρύπτεται υπό την «προστασίαν» ταύτην αντε­λήφθησαν οι δύστυχοι γονείς και πανικόβλητοι έκρυψαν τα παιδιά των από τον Μπαμπούλαν».419




417. Θανάση Σβώλου, Αντάρτης στα βουνά του Μωριά 1947-1949, ό.π., σ. 82.

418. Μπελά, ό.π., σ. 738. Βλ. άλλες πηγές για το παραπάνω θέμα: Λυκούργου Δη-μόπουλου, Η Κερπινή στην Ε.Α., χειρόγραφο Κων. Πλιάκα, Γ. Μεγρέμη (εφημ. Μωρηάς, φυλ. 11), Δημ. Παλαιολογόπουλου, Το Λαϊκό Διδασκαλείο Πελοποννή­σου. Ένα φυτώριο δασκάλων τον ΑΣΕ στην περίοδο τον Εμφυλίον. εφημ. Αλήθεια, Χρ. Κουτσούγερα, Τίμιοι Αγώνες.

419. Αλήθεια.




Απόσπασμα από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Μπρούσαλη, "ΟΙ ΑΝΥΠΟΤΑΚΤΟΙ-Το Δεύτερο Αντάρτικο στην Πελοπόννησο".

Παρασκευή 6 Μαρτίου 2009

Η κοινωνιστική επανάσταση του Seyh Bedreddin

Η κοινωνιστική επανάσταση του Seyh Bedreddin



Ο βίος του Μπεντρεντίν .

Γεννήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 1358 (760 έτος Εγίρας) στη Σιμάβνα (Samawna , Αμμόβουνο στην ελληνική) , μία μικρή πόλη , πολύ κοντά στην Αδριανούπολη .

Η μητέρα του ήταν Ρωμιά , κόρη του φρούραρχου των Δημοτικών (Διδυμοτείχου) η οποία αφού ασπάσθηκε τον ισλαμισμό και πήρε το όνομα Μελέκ , παντρεύτηκε τον καδή του Διδυμοτείχου Ισραήλ . Ο Ισραήλ , ήταν ταυτόχρονα και γαζής , δηλαδή πολεμιστής της Πίστης . Η γενιά του αναγόταν σύμφωνα με τις πηγές στον ονομαστό ηγεμόνα των Σελτζούκων Αλαντίν Καϊκουμπάντ . Ο παππούς του , Αμπντούλ Αζίζ συγκαταλέγεται ανάμεσα στους εθνομάρτυρες των Οθωμανών , με ηρωικούς αγώνες στη Ρωμυλία και ένδοξο θάνατο σε μάχη με τους Βυζαντινούς .


(Πϋργος του Κάστρου του Διδυμοτείχου).

Γόνος πλούσιας και αριστοκρατικής οικογένειας ο Μπεντρεντίν , μεγάλωσε με τις αρχές της ισλαμικής πίστης και έλαβε σπουδαία για την εποχή εκείνη μόρφωση . Σπούδασε στο Ιεροδιδασκαλείο της Αδριανούπολης (φαίνεται ότι ο Πλήθων - Γεώργιος Γεμιστός ήταν συμμαθητής του εκεί) .


Αδριανούπολη - Χαρακτικό του 19ου αιώνα .

Τις βασικές αρχές της Ισλαμικής πίστης τις διδάχθηκε αρχικά από τον πατέρα του και στη συνέχεια από τους ονομαστούς νομικούς Σαχίνι και Γιουσούφ . Μετέβη στην παλαιά πρωτεύουσα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Προύσα και παρακολούθησε μαθήματα φιλοσοφίας από τον ελληνικής καταγωγής διδάσκαλο Μαχμούτ Εφέντη . Το 1381 συνεχίζοντας τις σπουδές του πηγαίνει στο Ικόνιο όπου σπουδάζει Λογική και Αστρονομία κοντά στον σοφό Φεϊζουλάχ και λίγο μετά , πριν την ηλικία των 25 , στα Ιεροσόλυμα και στο Κάιρο . Κατά την επιστροφή του από το καθιερωμένο για τους πιστούς ταξίδι στη Μέκκα , το 1383 ασπάσθηκε ή μάλλον καλύτερα μυήθηκε στο σουφισμό από το μεγάλο διδάσκαλο Seyh Χασάν Αχλατί .

Ένα ποίημα του Ρούμι που συμπυκνώνει την ανεξίθρησκη και μυστικιστική διδασκαλία των Σούφι :

«Για όνομα του θεού, τι πρέπει να γίνει, ω Μουσουλμάνοι, γιατί δεν το ξέρω ούτε κι εγώ.
Ούτε Χριστιανός, ούτε Εβραίος, ούτε Ζωροάστρης, ούτε Μουσουλμάνος είμαι.
Δεν κατάγομαι ούτε από την Ανατολή ούτε από την Δύση, ούτε από την ξηρά ούτε από την
θάλασσα, ούτε από τη γη, ούτε από τον ουρανό, ούτε από την Ινδία, Κίνα, Βουλγαρία, Σακσιν,
ούτε από το Ιράκ, ούτε από τη γη του Χορασάν.
Δεν είμαι ούτε από τον παρόντα κόσμο, ούτε από τον άλλο, ούτε από τον παράδεισο
ούτε από την κόλαση.
Δεν είμαι ούτε από τον Αδάμ, ούτε από την Εύα.
0 τόπος μου είναι δίχως όρια.
Δεν έχω ούτε σώμα ούτε ψυχή, διότι ανήκω στην ψυχή του Αγαπημένου.
Είδα τους δύο κόσμους σαν ένα « Ένα ζητώ, ένα γνωρίζω, ένα βλέπω, ένα καλώ. Αυτός είναι ο πρώτος και Αυτός ο τελευταίος.
Αυτός είναι έξω και Αυτός είναι μέσα.
Δεν γνωρίζω κανέναν άλλο εκτός από τον «Ύψιστο» !
Μέθυσα από το ποτήρι της αγάπης, οι δύο κόσμοι έχουν βγει από τη θέα μου»



Ο Μπεντρεντίν στο Κάιρο ζει μερικά χρόνια ως μοναχός και έπειτα διορίζεται ως δάσκαλος του γιου και διαδόχου του θρόνου των Μαμελούκων . Μετά τον θάνατο του Χασάν Αλσλατί , αναλαμβάνει πια σεΐχης , δηλαδή ηγούμενος στη Μονή . Διαφορές και συγκρούσεις , μάλλον προσωπικής φύσης παρά θεολογικής τον αναγκάζουν να εγκαταλείψει τη μονή και να μεταβεί στο Ταμπρίζ (Tabriz) , όπου γνωρίζεται με τους κιζιλμπάσηδες ή Κοκκινοκέφαλους και να επηρεαστεί από την αιρετική τους διδασκαλία . Οι κοκκινοέφαλοι έμειναν γνωστοί στην Ιστορία για τους αντιοθωμανικούς τους αγώνες (το 1511 προκάλεσαν μία τρομερή εξέγερση στη Μικρά Ασία η οποία παραλίγο να διαλύσει την Οθωμανική Αυτοκρατορία και ίδρυσαν τον 16ο Αιώνα την Αντιοθωμανική δυναστεία των Σαφαβιδών).


(Δερβίσης . Τέμπερα σε μελάνι και χαρτί του 15ου αιώνα . Μουσείο του Λούβρου).

Τα χρόνια που έρχονται είναι πολύ δύσκολα για τους λαούς της Βαλκανικής και της Μικράς Ασίας . Ο Μπεντρεντίν , βλέπει με δέος τις τρομερές καταστροφές που επιφέρει η μογγολική λαίλαπα , την εξαθλίωση στην οποία βρίσκεται ο πληθυσμός , την αναρχία που επικρατεί και το ανήσυχο και μυστικιστικό του πνεύμα επαναστατεί . Ο Βαγιαζήτ έχει ηττηθεί το 1402 από το κατακτητή Τιμούρ Λαν , το οθωμανικό κράτος έχει εντελώς διαλυθεί και ένας αδελφοκτόνος πόλεμος , έχει ξεσπάσει ανάμεσα στα παιδιά του Σουλτάνου .
Οι πόλεμοι που δε φαίνεται να έχουν τέλος , προκαλούν αγανάκτηση στον τουρκικό λαό . Πολλοί έχουν μείνει για πάντα ανάπηροι , αδυνατούν να καλλιεργήσουν τη γη τους , ενώ ομάδες ληστών κάθε φυλής και θρησκείας προκαλούν παντού καταστροφές και λεηλασίες .


(Μογγόλοι στη μάχη . Οι επιδρομές των Μογγόλων , όπως και των Σταυροφόρων λίγους αιώνες πριν , συγκλόνισαν και τραυμάτισαν τη συλλογική συνείδηση των λαών της Μικράς Ασίας).

Ο Μπεντρεντίν την τρομερή εκείνη εποχή κοινωνικής και οικονομικής οπισθοδρόμησης για τους λαούς της περιοχής , μεταβαίνει στα εμιράτα του Καραμάν και του Γκερμιγιάν και αναπτύσσει ιεραποστολική δράση υπέρ του σουφισμού .

Ο σοφός πια Μπεντρεντίν , προβληματισμένος από όλα αυτά , μη μπορώντας να δώσει λύση μέσα από την διδασκαλία και τον τρόπο ζωής των δερβίσικων ταγμάτων , εξεγείρεται και αυτός μαζί με το λαό και προχωρεί στην διατύπωση πιο ριζοσπαστικών και φιλολαϊκών κηρυγμάτων .
Απομακρύνεται πλέον από τον θρησκευτικό μυστικισμό και τις απόκρυφες διδασκαλίες του σουφισμού και προσπαθεί να εφαρμόσει στην πράξη το όραμά του . Οραματίζεται μία αταξική κοινωνία χωρίς διακρίσεις φυλής , θρησκείας , φύλου , μία κοινωνία όπου θα επικρατεί η απόλυτη κοινοκτημοσύνη και ισότητα , μία κοινωνία ανεκτικότητας , αδελφοσύνης και ευδαιμονίας . Διδάσκει τη μονογαμία , επιτρέπει τη μουσική , το αλκοόλ . Αλλάζει την κλασική προσευχή του Ισλάμ , διευρύνοντας το θρησκευτικό του πιστεύω στο «Ένας είναι ο Θεός» και παραλείπει το «και προφήτης Αυτού ο Μωάμεθ» .Δεν δέχεται τη μέλλουσα Κρίση και την ανάσταση των σωμάτων . Ο Παράδεισος και η κόλαση αποτελούν επίγειες καταστάσεις .


Τζαμί στην Αδριανούπολη .

Οι θρησκευτικές τελετές των πιστών του , τελούνται ως αναμνήσεις , σύμφωνα με το τυπικό των ησυχαστών Αγιορειτών μοναχών και συμμετέχει και ο ορθόδοξος κλήρος . Θεωρεί και διδάσκει ότι για την ενοποίηση του κόσμου είναι απαραίτητη η ενοποίηση των θρησκειών και ειδικά των μεγάλων μονοθεϊστικών θρησκειών . Για το λόγο αυτό όπως μας παραδίδει ο Δούκας , ο Μπεντρεντίν και ο Μουσταφά δίδασκαν , ότι «όποιος από τους Τούρκους πει ότι οι Χριστιανοί δεν είναι θεοσεβούμενοι , διαπράττει ασέβεια . Κάθε Τούρκος όταν συναντάει έναν χριστιανό , οφείλει να τον φιλοξενεί και να τον τιμά σαν άγγελο του Αλάχ» . ( βλ. Ιωάννης Μελάς «Το Κομουνιστικό Κίνημα του Σεΐχη Μπεντρεντίν Σιμαναβή , Καντασκέρ των Οθωμανών πριν από την Άλωση 1416-1418» Αθήνα 1983 ).

Η διδασκαλία του Μπεντρεντίν.

Η διδασκαλία του Μπεντρεντίν ήταν αντίθετη σε πολλά θεμελιώδη στοιχεία της ισλαμικής τάξης και οργάνωσης. Επέτρεπε την κατανάλωση οίνου, όπως και οι Μπεκτασήδες, κάτι που απαγορεύεται ρητά από το Ισλάμ. Δίδασκε τη μονογαμία και την κοινοκτημοσύνη, αλλά εξαιρούσε τη γυναίκα απ' αυτήν. Επέτρεπε τη μουσική. Δίδασκε την ισότητα όλων των θρησκειών και θεωρούσε ότι η ενοποίηση του κόσμου προϋποθέτει την ενοποίηση όλων των θρησκειών. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Μπεντρεντίν τελούσε θρησκευτικές τελετές (ζικρ/ντικρ = ανάμνηση) κατά το τυπικό των Αγιορειτών ησυχαστών στις οποίες συμμετείχε και χριστιανικός κλήρος. Ακόμα και την κλασική προσευχή του Ισλάμ είχε αλλάξει, διευρύνοντας το θρησκευτικό του πιστεύω στο «ένας είναι ο θεός» παραλείποντας το «και προφήτης αυτού ο Μωάμεθ». Εξυπακούεται ότι δεν πίστευε ούτε στη μέλλουσα Κρίση ούτε στην ανάσταση του σώματος. Σε όλες τις αρχές του Ισλάμ εκείνος έδινε μια πολύ εσωτερική, ψυχοκεντρική ερμηνεία, ουσιαστικά συνεχίζοντας την παράδοση και άλλων κορυφαίων σουφί φιλοσόφων. 0 μυστικισμός του Μπεντρεντίν έχει και το υπερβατικό στοιχείο της ένωσης με τον θεό, την Αλήθεια (haqq), που αποτελεί τον απώτερο, αλλά όχι και τον μοναδικό στόχο ενός μυστικιστή.


(Ο Σωκράτης και οι μαθητές του . 13ος Αιώνας . Μουσείο Τοπκαπί της Κωνσταντινούπολης).

0 ίδιος περιγράφει μια τέτοια πνευματική του εμπειρία με πολύ συγκίνηση, όπως αρμόζει σε ένα τέτοιο βίωμα: «Βρέθηκα σε έκσταση και απόμεινα θαυμάζοντας την παρουσία του θεού. Η συγκίνηση μ' έπνιξε... Μια μέρα είδα το σώμα μου ως ολοκλήρωση του θεού... ( 0 μύστης που γνώρισε τον θεό χάνει κάθε του αίσθημα. Απλώνεται σε όλη την οικουμένη. Γίνεται ένα με τα βουνά και τα ποτάμια. Δεν υπάρχει εδώ ή έπειτα. Όλα είναι μία και μόνη στιγμή.» Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι η θεωρία για την επίδραση του Μπεντρεντίν και άλλων σούφικων δερβίσικων κύκλων, όπως των Αχήδων, σε προοδευτικούς μουσουλμανικούς κύκλους με τους οποίους ήρθε σε επαφή ο Γεώργιος Γεμιστός Πλήθων, ο νεοπλατωνικός φιλόσοφος του Μιστρά και δέχτηκε σημαντική επίδραση στη σκέψη και φιλοσοφία του, αλλά και ο μαθητής του, Γεώργιος Τραπεζούντιος.

Βέβαια ο Τραπεζούντιος αντιπαθούσε τον Γεμιστό, διότι θεωρούσε ότι υποστήριζε μια θρησκεία που, όπως έλεγε, δεν θα ήταν ούτε χριστιανική ούτε μουσουλμανική, αλλά συγγενής με την αρχαία ειδωλολατρία και την οποία, όπως προέβλεπε ο Γεμιστός, σύντομα θα την ασπαζόταν όλος ο κόσμος.
Φαίνεται μάλιστα πως ο Μπεντρεντίν και ο Πλήθων ήταν συμμαθητές στην εφηβεία τους στον Μεντρεσέ (Ιεροδιδασκαλείο) της Αδριανούπολης. Όπως μαρτυρεί ο βυζαντινός ιστοριογράφος ) Δούκας, ο κύριος συνεργάτης του Μπεντρεντίν, ο Μουσταφά, προφανώς καθ' υπόδειξη του, «εξέθετο γαρ δόγμα» «όποιος από τους Τούρκους πει ότι οι Χριστιανοί δεν είναι θεοσεβούμενοι, αυτός είναι ο ασεβής. Και όλοι όσοι πιστεύουν σε αυτήν την αρχή, όταν συναντούν κάποιον χριστιανό, οφείλουν να τον φιλοξενούν και να τον τιμούν ως άγγελον του Διός» (Δούκας, «Βυζαντινοτουρκική ιστορία», νεοελληνική απόδοση Βρ. Καραγής, εκδ. Κανάκη, Αθήνα 1997, σ. 245-7 και Ιωάννης Μελάς, Το Κομμουνιστικό Κίνημα του Σεΐχη Μπεντρεντίν Σιμαβναβή, Καντασκέρ των Οθωμανών πριν από την Άλωση 1416-1418, Αθήνα 1983).


Αν και επιφανής δημοδιδάσκαλος (είχε φτάσει στο βαθμό του ανώτατου στρατοδίκη- καντασκέρη) , δεν διστάζει να έρθει σε σύγκρουση με τις διδαχές του με το κοινωνικό κατεστημένο της οθωμανικής κοινωνίας . Δεν τολμούν λόγω του πραγματικά ενάρετου βίου του και του γεγονότος ότι ήταν πολύ αγαπητός στο λαό να τον πειράξουν . Η διδασκαλία του σιγά σιγά , διαδίδεται μεταξύ των Τούρκων , Ελλήνων και Εβραίων φτωχοαγροτών . Ο Μπεντρεντίν , όντας επικίνδυνος εξορίζεται στη Νίκαια της Βιθυνίας . Εκεί γνωρίζεται με το Μουσταφά Μπιορκλουτζέ , έναν ελληνομαθή μουσουλμάνο βοσκό και με τον εβραίο ντονμέ (αρνησίθρησκο) Τορλάκ Κεμάλ . Με την επίδραση αυτών η διδασκαλία του γίνεται πιο μαχητική , πιο ριζοσπαστική και επαγγέλλεται πια μία κομουνιστική επανάσταση , που θα εξισώσει όλες τις φυλές της Ανατολής και θα οδηγήσει στην κυριαρχία των λαϊκών μαζών .

Το 1416 οργανώνεται ένας πραγματικός επαναστατικός στρατός στη Μικρά Ασία και τη Βλαχία . Χριστιανοί , μουσουλμάνοι και Εβραίοι , Τούρκοι και Έλληνες κατατάσσονται μαζικά στο στρατό αυτό , για να αποδειχθεί περίτρανα ότι στην αναφερόμενη εποχή , οι φτωχές αγροτικές μάζες δεν διαχωρίζονταν από θρησκευτικά και εθνικά μίση . Οι εξαθλιωμένοι δουλοπάροικοι κατάλαβαν ότι για να νικήσουν , θα πρέπει να δώσουν τα χέρια και να αγωνισθούν μαζί για την απελευθέρωσή τους . Στο κίνημα γρήγορα εισέρχονται και οι δερβίσηδες των τόσων πολλών ταγμάτων της εποχής , οι οποίοι το οργανώνουν σε πραγματική στρατιωτική βάση .
Οι αντάρτες φορούσαν όλοι την ίδια στολή , έτρωγαν από κοινά συσσίτια και μοιράζονταν τα πάντα εκτός από τις γυναίκες .Δεν υπήρχε διαχωρισμός φυλής και θρησκείας μεταξύ τους . (βλ. Γιάννη Κορδάτου «Μεγάλη Ιστορία της Ελλάδας» τόμος VIII , σελ. 332-333) .


Η καταστολή .

Ο Μουσταφά από τα βουνά του Καράμπουρνου , κάτω από τον κόλπο της Σμύρνης , περνάει στη Χίο . Εκεί γνωρίζεται με ένα Κρητικό καλόγερο στη μονή της Τουρλωτής της Χίου . Ο καλόγερος ισχυρίζεται το αλλόκοτο συνεπαρμένος από τον Μουσταφά . Ότι γνώριζε τον Μουσταφά από τη Σάμο και ότι εκείνες τις ημέρες τον επισκεπτόταν τις νυχτερινές ώρες διασχίζοντας πεζή το πέλαγος από τη Σμύρνη στη Χίο !
Οι προεστοί της Χίου , αλλά και οι περισσότεροι χριστιανοί μοναχοί ασπάζονται τις διδαχές του Μπεντρεντίν . Το κίνημα θέριεψε και οι αντάρτες εξοπλίσθηκαν . Στην δόξα του , έφτασε να έχει πάνω από δέκα χιλιάδες άνδρες υπό τα όπλα . (βλ. «Ιστορία των Ελλήνων» τόμος 7 , σελ. 560-561 εκδόσεις Δομή , Αθήνα 2005) .

Ο σουλτάνος Μωάμεθ Α’ , πανικοβάλλεται . Οργανώνει πανστρατιά και χτυπάει τους επαναστάτες . Αρχικά , στέλνει τον αρνησίθρησκο Σέρβο Σισμάν (βασιλοπαίδι) με 6000 γενίτσαρους εναντίον του Μουσταφά . Στα στενά όμως του Στυλαρίου Όρους ο Σισμάν υφίσταται πανωλεθρία και οι γενίτσαροι στην κυριολεξία κατακρεουργούνται από τους άτακτους του Μουσταφά . «Οι αποστάτες του Ισλάμ , εκδικήθηκαν με την ψυχή τους τον αποστάτη του Χριστού» , γράφει ο Μελάς στη μονογραφία του για τον Μπεντρεντίν .
Ο πόλεμος συνεχίστηκε . Υπό την ηγεσία του πιστού Βαγιαζήτ πασά ο σουλτανικός στρατός παρελαύνει στη Βιθυνία και δεν αφήνει τίποτα όρθιο . Σφάζει και καταστρέφει ότι βρει , εντελώς αδιάκριτα . Η τελική μάχη δόθηκε στην Έφεσο , όπου ήταν ιδιαίτερα σφοδρή και αιματηρή .
Ο Μουσταφά τελικά συλλαμβάνεται στην Έφεσο , μαζί με χιλιάδες αγωνιστές , (κάπου 3000) όπου και βρίσκουν μαρτυρικό θάνατο .
(βλ. «Παγκόσμια Ιστορία» της Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΣΔ , παρ. 1138-1139).

Το ίδιο τέλος θα βρουν και οι δερβίσηδες του Τορλάκ Κεμάλ , τους οποίους θα απαγχονίσουν οι γενίτσαροι ομαδικά στον κάμπο της Μαγνησίας .


Το τέλος

Ο Μπεντρεντίν συλλαμβάνεται με τη σειρά του στις Σέρρες και παραδίδεται στα χέρια του Σουλτάνου . Μετά από μία παράνομη και εικονική δίκη , απαγχονίζεται στην αγορά της πόλης , μπροστά από μία ταβέρνα , στις 18 Δεκεμβρίου του 1420 . Ήταν εξήντα ετών .

«Οι νικητές σκουπίσανε τα ματωμένα τους σπαθιά
στ' άσπρα δίχως ραφές πουκάμισα των νικημένων
κι η γή π' όλοι μαζί την είχαν τραγουδήσει
κι η γή που την οργώσανε τ' αδερφικά τους χέρια
ποδοπατήθηκε απ' τα πέταλα των αλόγων που φτάσαν το πρωί
μπρός το παλάτι της Αδριανούπολης

Νικήθηκαν» .


Το Έπος του seyh Bedreddin .



Το κίνημα του Μπεντρεντίν δεν ξεχάστηκε για αιώνες από τον τουρκικό και ελληνικό λαό . (Δεν ξεχάστηκε και από τους ιστορικούς εκπροσώπους της άρχουσας τάξης που πάντα μιλούν με περιφρόνηση και πάθος για τις λαϊκές επαναστάσεις βλ. Χάμμερ «Ιστορία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας» σε μετάφραση Κροκίδα τόμος Β’ σελίδες 20-23 , όπου χαρακτηρίζει το κίνημα του Μπεντρεντίν ως ολέθριο και επικίνδυνο).

Από την ανακοίνωση του καθηγητή Οθωμανικών και σύγχρονων Τουρκικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Princeton , Heath W. Lowry :

"Μία από τις σημαντικότερες πλευρές του υλικού που διασώζεται στους καταλόγους (tahrirs) των Σερρών είναι το ότι ρίχνουν φως στο ρόλο του Σεΐχη Μπεντρεντίν Σιμαβνάογλου, ο οποίος εκτελέστηκε ως πολιτικός επαναστάτης στην αγορά της πόλης στις αρχές της δεκαετίας του 1400. Παρά το γεγονός αυτό, η μνήμη του συνέχισε να ζει στις Σέρρες και σε ολόκληρο τον 15ο και 16ο αιώνα, δεδομένου ότι ένας μουσουλμανικός ναός καθώς και μια κατοικία δερβίση που φέρουν το όνομά του, εμφανίζονται στις κτηματολογικές αποτυπώσεις. Το ότι το κίνημα του Μπεντρεντίν συνέχισε να επιζεί σε όλη την Τουρκοκρατία συνάγεται από το γεγονός ότι το 1923 οι Τούρκοι των Σερρών (οι οποίοι είχαν προέλθει από την ανταλλαγή πληθυσμών ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία) ξέθαψαν το λείψανό του και το μετέφεραν στην Κωνσταντινούπολη.Από τις εκατοντάδες χιλιάδες Οθωμανών που πέθαναν και ενταφιάστηκαν στα Βαλκάνια στην περίοδο 1354-1923, μόνο το λείψανο του Σεΐχη Μπεντρεντίν συνόδεψε την αποχώρηση των Τούρκων στο τέλος του Α' Παγκόσμιου Πολέμου".
(B' Διεθνές Επστημονικό Συνέδριο για τις Σέρρες ,6-9 Απριλίου 2006).


Στην εφημερίδα "Το Βήμα" στις 04/04/1999 γράφει ο Κώστας Τσιπήρας (Ταξίδια με αυτοκίνητο):

"Πριν από μερικούς μήνες διαβάζοντας την τουρκική εφημερίδα «Χουριέτ» βρέθηκα μπροστά σε μια απίθανη είδηση: μια ομάδα μπεκτασήδων μουσουλμάνων είχαν επισκεφθεί πρόσφατα την πόλη των Σερρών για να προσκυνήσουν τον τάφο ενός από τους ιδρυτές της αίρεσης του σιιτισμού, του σεΐχη Μπεντρεντίν, παρ' ότι τα οστά του έχουν μεταφερθεί από το 1924 στην Κωνσταντινούπολη και παρ' ότι στη θέση του μαυσωλείου του, στην οδό Βενιζέλου 63, υπάρχει σήμερα το φαρμακείο του Αχ. Λιθαρή!"

Ο Μπεντρεντίν , ο Μουσταφά και ο Τορλάκ , ανήκουν στους μάρτυρες της τουρκικής αριστεράς . Θα έλεγε κανείς , χωρίς κάποια δόση υπερβολής στους Αγίους της τουρκικής αριστεράς . Τόσο οι Τούρκοι κομουνιστές , όσο και οι αναρχικοί τους σέβονται και τους τιμούν .


Ο Μπεντρεντί σε τουρκικό βιβλίο .

Ο Ναζίμ Χικμέτ , ο μεγάλος ποιητής του βασανισμένου τουρκικού λαού , ο αγαπημένος τεχνίτης του έμμετρου λόγου , έχει γράψει το περίφημο έπος του Μπεντρεντίν , το οποίο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 1936 . Το έπος ξεκινάει με μία συγκλονιστική εικόνα :
Το πουκάμισο ενός φυλακισμένου που κρέμεται στο παράθυρο , παίρνει μέσα στο σκοτάδι το σχήμα του Μουσταφά , ο οποίος καλεί τον ποιητή να γνωρίσει την ιστορία του Μπεντρεντίν και να δει όσα έγιναν εκείνα τα χρόνια τα παλιά .
Παραθέτω κάποια αποσπάσματα , γιατί το κομουνιστικό κίνημα του Μπεντρεντίν , συνδέει τις λαϊκές παραδόσεις του τουρκικού κα ελληνικού λαού και αποτελεί μέσα στην ιστορία ένα κοινό , προοδευτικό σημείο επαφής των λαών μας (από την έκδοση των ποιημάτων του Ναζίμ Χικμέτ , που έγινε το 1951 στις Λαϊκές Δημοκρατίες , Εκδοτικό «Νέα Ελλάδα») .

Η ΜΑΧΗ
(αναφέρεται στη μάχη του Μουσταφά με το σουλτανικό στρατό στην Έφεσο ) .


'Ήταν ζεστό ένα μεσημέρι
κι η ζέστη ήτανε σαν το μαχαίρι με ματωμένο χέρι
με σίδερο πυρό. ¨Ήτανε ζέστη
το συνεφόκαμα θολό τα γνέφια ήταν πυρωμένα
και βουρκωμένα
στον ουρανό,
κι' αυτός ακίνητος σα μαργωμένος μαρμαρωμένος
πάνω απ' τα βράχια και η ματιά του
σαν αετίσια κοίταζε ίσια
πέρα στα στάχυα
προς την καμπιά.
Κει κάτω ήταν η τρυφερή κει κάτω ήταν η πιο τραχιά
η πιο σφιχτόχερη κι η απλοχέρα η ερωτιάρα
η εμορφιά,
η πιο ωραία μέσα στις γυναίκες.
Ήταν η γη .
Η γη που τώρα και στην αντάρα
γεννοβολά .
>
>
Από τα μάκρη ερχόταν πέρα
Το βασιλόπουλο ο Μουράτ
Ερχόταν τώρα σαν τον αέρα
Με το φιρμάνι του Πατισάχ
την εκατόχρονη τάξη να φέρει
στις Αϊντινλιώτικες τις καμπιές ,
ερχόταν τώρα με το σεφέρι
για να τσακίσει τα ρεμπελιά ,
ερχόταν μπόρα με το σεφέρι
του βασιλιά ,
ερχόταν τώρα για να ρημάξει το Μουσταφά
τον Μπεντρεντίν να ρίξει κάτω
να του τσακίσει τον ταϊφά
>
>
Ήτανε Τούρκοι φτωχοί ζευγίτες
απ’ το Αϊντίν
Γραικοί ψαράδες από τη Σάμο
κι Οβραίοι έμποροι
και φτωχογιοί και φαμελίτες
ωσάν την άμμο .
Όλοι σύντροφοι του Μπεντρεντίν .
>
>
Είχανε μείνει από τις δέκα
δύο χιλιάδες
Οι άλλοι επήγαν
για να μπορούνε όσοι θα ζήσουν
τράτα ομάδι
για να τραβούνε απ’το γιαλό
για να δουλεύουν το σίδερό τους
σαν την δαντέλα
τη γης ν’ ανοίγουν τραγουδιστά
Κι όλοι αντάμα
σύκα να τρώνε απ την τσαπέλα
τραγανιστά !
Να διαφεντεύουν
έργο ή γιορτάσι
αδελφωμένο ,
αγκαλιαστά .
Και μοναχά να είναι μόνοι
όταν θα θέλουν
λόγια να πούνε ,
σ’ ένα κορίτσι αγαπημένο ,
λαχταριστά .

Δευτέρα 2 Μαρτίου 2009

2ο αντάρτικο: η κρυπτογράφηση των μηνυμάτων

Η επικοινωνία των ανώτερων στελεχών του ΚΚΕ και του ΔΣΕ κατά τη διάρκεια του δεύτερου αντάρτικου και ιδιαίτερα όταν τα στελέχη αυτά βρίσκονταν σε διαφορετικές χώρες(για παράδειγμα η επικοινωνία μεταξύ των κλιμακίων του ΠΓ στην Ελλάδα και τη Γιουγκοσλαβία) γινόταν κατά βάση μέσω ασυρμάτων, με ραδιογραφήματα. Στις συνθήκες της ημιπαρανομίας, αρχικά, και της παρανομίας αργότερα, απαραίτητη προϋπόθεση για την ασφάλεια των επικοινωνιών ήταν η κρυπτογράφηση των ραδιογραφημάτων.

Στο βιβλίο του ιστορικού Φ.Ηλιού, "Ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος-Η εμπλοκή του ΚΚΕ" , εκτός από πλήθος τέτοιων ραδιογραφημάτων (αποκρυπτογραφημένων και μη), βρίσκουμε και ένα ευρετήριο «Συνθηματικών ονομάτων και εκφράσεων» που χρησιμοποιούνταν στην κρυπτογράφηση, το οποίο αναδημοσιεύουμε παρακάτω:


Συνθηματικά ονόματα και εκφράσεις

αγγούρι/α: Αρχηγείο/α
Αίας: Β. Μπαρτζιώτας
Ακακία: Ρούλα Κουκούλου
Ακάκιος: Μ. Κύρκος
άκεφος/η: παράνομος/η
άκεφος βεζύρης: παράνομος μηχανι­σμός
αλάτι: χρήματα
Αλμύρα, Αρμύρα: Θεσσαλονίκη
Ανανίας: Κ. Καραγιώργης
Ανδρόνικος: Γ. Ιωαννίδης
Απιδιά: Αθήνα
αρχιτεχνίτες: διοικητές
Ασπρέας: Π. Μαυρομάτης
Άτλας: Λ. Στρίγκος
Αχιλλέας: Θ. Μακρίδης
Αχλαδιά: Θράκη

Βαλανιδιά: Μακεδονία
Βεζύρισσα: Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση
Βλαντιμίροφ: Βίλκο Τσερβένκοφ

Γαλατού: Γαλλία
γελαστός/-οί: διοικητής/επίτροπος
γελώ : δραπετεύω
Γέρος: Γ. Σιάντος, μερικές φορές όμως το όνομα χρησιμοποιείται και για άλλα πρόσωπα, όπως ο Δημητρόφ ή ο Στάλιν και το ΚΚΣΕ
Γεωργία: Γ. Βοντίτσιος (Γούσιας)

δάσος: ΕΑΜ
Διονύσης: Γ. Ιωαννίδης

Ιατρός: Γ. Πασαλίδης

Κάβρας: Σ. Σουκαράς
Καμπίσιοι: Πολωνία
καρπουζώνω: οργανώνω
κήπος: Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας
Κούκος: Ν. Ζαχαριάδης
κρυολογώ: βγαίνω στο βουνό

Λεονώρα: Κεντρική Επιτροπή
Λέων: Αχ. Μπλάνας

μαγαζιά: οργανώσεις
Μαίρη: Χρύσα Χατζηβασιλείου
Μαρία: Μ. Βαφειάδης
Μασλατζής: Πολιτικό Γραφείο
Μέμος: Μ. Πορφυρογένης
Μόας: Δ. Παρτσαλίδης
Μπάρμπας: Ν. Πλουμπίδης

Ντενίσοβιτς, Ντενίσωβ, Ντενίσωφ: Γ. Ιωαννίδης

πάνω: Μόσχα
Παππούς: Γ. Δημητρόφ
παρέα: Γενικό Αρχηγείο
Πάρις: Δ. Βλαντάς
πατητήρι: τυπογραφείο
Πεπονιά: Πειραιάς
Πετρίδης: Β. Μαρκεζίνης
Πόντιος: Αλκ. Λούλης

Σάρας: Κ. Λουλές
Σεργκέεφ: Λ. Μπαράνοφ
Σμαρώ, Σμάρω: Στ. Αναστασιάδης
σπουργίτης: ασύρματος
Σπύρος: Π. Ρούσος
στρούγκα: βουνό
Συκιά: Πάτρα
Συμπέθεροι: Τσεχοσλοβάκοι
σωσίας: αντιπρόσωπος

Τασούλης: Μ. Κύρκος
τόπι: ραδιοτηλεγράφημα
τρακτέρ: Δημοκρατικός Στρατός Ελ­λάδας
τρακτέρ της Μαρίας: Αρχηγείο του ΔΣΕ

Φάνης: Β. Μπαρτζιώτας
φασκελώνω : αποφασίζω

Χορωδία Βεζύρισσα: Προσωρινή Δημο­κρατική Κυβέρνηση
Χρήστος: Στ. Αναστασιάδης
Χύτρος: Η. Τσιριμώκος(;)

Ψαθάς: Π. Κόκκαλης
ψήλωμα: εκπομπή



Παρακάτω παραθέτουμε ένα τυπικό παράδειγμα κρυπτογραφήματος(το οποίο περιέχεται και αυτό στο βιβλίο του Φ.Ηλιού) στο οποίο ο Στ. Αναστασιάδης από την Αθήνα απευθύνεται στον Γ. Ιωαννίδη στο Βελιγράδι. Η αποκρυπτογράφηση των συνθηματικών ονομάτων και εκφράσεων καθώς και τα άρθρα που λείπουν(αφού τα «κρυπτογραφημένα ραδιογραφήματα είναι συχνά διατυπωμένα κατά το γνωστό τρόπο των τηλεγραφημάτων») σημειώνονται μέσα σε αγκύλες.



27.Χ.47
Αριθ. 36 Διονύση
Συζήτησε Μασλατζή [=το Πολιτικό Γραφείο] πάνω στην επιστολή Κούκου [=Ν. Ζαχαριάδη] και συμφώνησε να πάρει [ο] Κούκος ενεργότε­ρα μέρος στο Τρακτέρι [=Δημοκρατικό Στρατό] με τη σύσταση λήψης απαρετήτων μέτρων ασφάλειαs. Φίλοι Λεωνόρας δάσουs [=Κεντρικής Επιτροπής του ΕΑΜ] είναι μουδιασμένοι και καταπτοημένοι. Τούς λείπει [η] βεβαιότητα στη νίκη. Αυτό εκδηλώθηκε και στη τελευταία ανακοίνω­ση. Γίνετε προσπάθεια έκδοσηs νόμιμης εφημερίδας. Εφόσο δεν γίνει δυ­νατό θα μπεί μπροστά το πατητήρι [=τυπογραφείο] του Άκεφου Βεζύρη [=του παράνομου μηχανισμού] .
23.Χ.47 Σμάρω


(Πηγή: ΑΣΚΙ, κ. 151, Φ 7/38/30:χειρόγραφο ελληνικό)