Πέμπτη 10 Ιουνίου 2010

Το "συνδικαλιστικό της Ασφάλειας"

Το φαινόμενο της αστυνόμευσης όλων σχεδόν των δραστηριοτήτων των πολιτών του ελληνικού κράτους είναι πολύ παλιό. Ειδικά για το εργατικό και συνδικαλιστικό κίνημα άρχισε να θεσμοθετείται από την περίοδο της παγκαλικής δικτατορίας (Νομοθετικό Διάταγμα - Δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Α 265/23.09.1925: ΠΕΡΙ ΣΥΣΤΑΣΕΩΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ). Για να φτάσει σε πλήρη οργανωτική ακμή στην διάρκεια της βασιλομεταξικής δικτατορίας.
Εννοείται, ότι θα συνεχιστεί και μετά την βαριά ήττα της εργατικής τάξης το 1949 μέχρι των ημερών μας, με διαφορετικές κατά καιρούς μορφές.

Η τρομοκρατική δράση των αστυνομικών και των παραστυνομικών οργάνων, ειδικά στο εργατικό, (αλλά και στο φοιτητικό) κίνημα, θα μείνει στην ιστορία. Στην κυριολεξία μιλάμε για ένα παρακράτος, που θα λειτουργήσει έξω από κάθε συνταγματική νομιμότητα και θα αποτελέσει πηγή διαρκούς πολιτικής ανωμαλίας. Ίσως μόνο ο όρος “Παρασύνταγμα”, όρος που εισήχθη από τον καθηγητή συνταγματικού δικαίου Νίκο Αλιβιζάτο στο περίφημο βιβλίο του “Πολιτικοί θεσμοί σε κρίση, 1922-1974 – Όψεις της ελληνικής εμπειρίας”, είναι σε θέση να δώσει σε μεγάλο βαθμό κάποια ερμηνευτικά εργαλεία για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούσε η συγκεκριμένη αστυνόμευση.

Για να είμαστε δίκαιοι, το ζήτημα της ανάμειξης του κράτους στα σωματεία και στις λειτουργίες τους, είναι κοινό σε όλες σχεδόν τις καπιταλιστικές χώρες, ανεξάρτητα από τον βαθμό της δημοκρατικότητάς τους. Παρά τις αναρίθμητες συνταγματικές και διεθνείς κατοχυρώσεις. Στην Ελλάδα όμως αυτό το φαινόμενο θα πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις και θα σημαδέψει για δεκαετίες το συνδικαλιστικό κίνημα.

Δεν φτάνει μόνο το γεγονός ότι μετά την εκδίωξη της Αριστεράς από την ΓΣΕΕ το 1928, με το τέταρτο συνέδριο η τριτοβάθμια γενική συνομοσπονδία θα περάσει ολοκληρωτικά υπό κρατικό έλεγχο και τα ανώτερα συνδικαλιστικά στελέχη θα μεταβληθούν σε πειθήνια όργανα της εκτελεστικής εξουσίας, σε όργανα των μηχανισμών καταστολής του αστικού κράτους. Δεν θα φτάσει η φασιστικοποίηση των συνδικάτων από τη 4η Αυγούστου και στη συνέχεια ο εντεταλμένος καραμανλικός συνδικαλισμός τύπου Μακρή και Θεοδώρου:

Το κράτος που ανοιχτά ταυτίζει τα συμφέροντά του με αυτά της οικονομικής ολιγαρχίας, χρειάζεται ακόμα πιο άμεσο έλεγχο. Και έχει δίκιο, αφού διδασκόμενο από την ιστορία γνωρίζει ότι μέσα στην όξυνση της ταξικής πάλης, στελέχη του κρατικού εργοδοτικού συνδικαλισμού, μπορεί κάποιες φορές να περάσουν στην αντιπέρα όχθη και να σταθούν μαζί με τους συναδέλφους τους στην πάλη για τις διεκδικήσεις τους. Κάθε συνδικαλιστής, όσο έμπιστος και να είναι για την εργοδοσία, είναι εν γένει ύποπτος. Είναι εν δυνάμει ανατροπέας των ταξικών συσχετισμών.

Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που θα δημιουργηθεί στην Γενική Ασφάλεια ειδικό τμήμα παρακολούθησης του συνδικαλιστικού κινήματος. Είναι το περίφημο “συνδικαλιστικό της Ασφάλειας”. Τα όργανά του, θα παρίστανται ανενόχλητα στις συνελεύσεις των σωματείων μέχρι και το τέλος της δικτατορίας. Όργανα που θα προέρχονται είτε από τον χώρο της Αστυνομίας, είτε από των χώρο του παρακράτους, κυρίως από λούμπεν, παρακμιακά και υποκοσμιακά στοιχεία που κατά καιρούς εξέβραζε και εκβράζει η ελληνική κοινωνία.

(Ανάλογο τμήμα υπήρχε και για το φοιτητικό κίνημα. Το περίφημο “φοιτητικό της Ασφάλειας” που “μεγαλούργησε” στην διάρκεια της χούντας).

Πριν περάσουμε σε κάποια χαρακτηριστικά ντοκουμέντα, τρεις παρατηρήσεις:

- Υπήρχε σαφής διαφορά των ασφαλιτών πάσης φύσεως από τους υπόλοιπους αστυνομικούς. Ειδικά το “συνδικαλιστικό της Ασφάλειας” στελεχωνόταν από επιλεγμένους αστυνομικούς, από άτομα χωρίς ηθικούς ή άλλους φραγμούς. Είχαν σε αντάλλαγμα των υπηρεσιών που προσέφεραν ασυδοσία στην δράση τους στο χώρο του υποκόσμου. Πολλοί από αυτούς θα διαπρέψουν στην προστασία του εμπορίου λευκής σαρκός, ναρκωτικών και σε κάθε είδους παρανομία, (με το αζημίωτο).

- Τα όργανα του “συνδικαλιστικού” ήταν συνήθως αγράμματα άτομα – το πολύ να είχαν τελειώσει την έκτη δημοτικού. Πιθανά, να είχαν και στρατιωτική προϋπηρεσία στον βαθμό του δεκανέα πεζικού. Επιλέχθηκαν προσεκτικά από το κατεστημένο με βάση συγκεκριμένες προδιαγραφές. Το αποτέλεσμα της συγκέντρωσης τόσων εξουσιών στα χέρια τέτοιων λούμπεν και αστοιχείωτων ατόμων, ήταν να αποκτούν τα πιο απίθανα βίτσια.

- Από το 1949 και μετά δεν αναφέρεται καμία περίπτωση αριστερού συνδικαλιστή, ειδικά μέλους της ΕΔΑ και του ΚΚΕ που να πέρασε συνειδητά με το μέρος της Ασφάλειας. Παρά τα λάθη και τις αδυναμίες στην τακτική και στρατηγική του κινήματος, αυτό θα αποτελέσει μια μεγάλη κατάκτηση, μια σελίδα δόξας στην ιστορία του.

Κάποια τεκμήρια.


Ριζοσπάστης, 11.6.1930. Ας σημειωθούν οι διασπαστικές ενέργειες των αρχών ασφάλειας.



ΓΣΕΕ. 16ο χουντικό συνέδριο. Δείγμα της στενής παρακολούθησης από την Γενική Ασφάλεια.



Αυγή, 13.4.1967. Μια εβδομάδα πριν την δικτατορία. Επίθεση ασφαλιτών στις εργατικές διαδηλώσεις. Ο "καλοντυμένος" κύριος, επικουρεί το έργο των αστυνομικών.



Σπάνιο και σημαντικό τεκμήριο. Ορισμένα συνδικαλιστικά στελέχη, ήταν εκτός από όργανα της Αστυνομίας, πληροφοριοδότες και των στρατιωτικών υπηρεσιών (από Γ. Κουκουλές, "Για μια Ιστορία του Ελληνικού Συνδικαλιστικού Κινήματος" ).


Αφήγηση.

Ένα από τα κορυφαία στελέχη του οικοδομικού συνδικαλισμού στην δεκαετία του 1960, ο Μπάμπης Δρακόπουλος (συνωνυμία με το ιστορικό στέλεχος της ΕΔΑ και του ΚΚΕ Εσ. αργότερα), από το Σωματείο των πλακάδων, γράφει για το "Συνδικαλιστικό της Ασφάλειας":

Το "Συνδικαλιστικό της Ασφάλειας" στελέχωναν διάφορα αποβράσματα με κύριο προσόν τον αγοραίο αντικομμουνισμό σε συνεργασία με εργατοπατέρες, παρακρατικούς και τους συνεργάτες των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής. Δηλαδή, διάφοροι τύποι είτε από τις τάξεις της αστυνομίας, είτε έξω από αυτή, που όμως ήταν έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να διαπράξουν οποιοδήποτε έγκλημα.

Όπως έχει αποδειχθεί, τις περισσότερες φορές η φυσική ηγεσία της αστυνομίας αγνοούσε τις δραστηριότητες και τις επιδόσεις των οργάνων του "Συνδικαλιστικού της Ασφάλειας". Κάθε φορά που υπήρχε μια αγωνιστική κινητοποίηση έθεταν κι ένα προβοκατόρικο σχέδιο σε εφαρμογή. Οι Οικοδόμοι πολύ γρήγορα κατάλαβαν τι γίνεται και οργάνωναν κάθε φορά με απίστευτη ψυχραιμία και αποτελεσματικότητα την περιφρούρηση και την εξουδετέρωση των σχεδίων του "Συνδικαλιστικού της Ασφάλειας". Πολλές φορές οι προσπάθειες τους κατέληγαν σε φιάσκο. Έτσι, έκτος των άλλων, υπήρχε και μια "βεντέτα" μεταξύ Οικοδόμων και Ασφαλιτών. Είναι αμέτρητες οι φορές που τους ρεζιλεύαμε ενώπιον της Δικαιοσύνης, όπου με διάφορες κατηγορίες μας προσήγαγαν σιδηροδέσμιους και αντί να μας καταδικάσουν, τους "καταδικάζαμε"... εμείς. Χώρια την κατσάδα που τρώγανε από την έδρα.

Εδώ να σημειώσουμε ότι οι Οικοδόμοι έδειξαν μια επίσης απίθανη ευαισθησία και αλληλεγγύη προς το φοιτητικό κίνημα, ειδικότερα μετά τη δολοφονία του Σωτήρη Πέτρουλα. Όσο κι αν φανεί υπερβολικό, κάθε φορά που το φοιτητικό κίνημα είχε εκδήλωση, αυθόρμητα άδειαζαν οι πιάτσες και οι συνάδελφοι έτρεχαν να προστατέψουν τα παιδιά από τους δολοφόνους του "Φοιτητικού της Ασφάλειας".

Το "Συνδικαλιστικό της Ασφάλειας" έπαιρνε οδηγίες απευθείας από τα υπουργεία Δημοσίας Τάξεως, Εργασίας και Εξωτερικών, ενώ ο επιχειρησιακός συνδυασμός ήταν της αρμοδιότητας της διεύθυνσης του παρακράτους με έδρα την ΚΥΠ. Δεν ήταν λίγες οι φορές που συνδικαλιστικά στελέχη, κυρίως συνεργαζόμενοι με συναδέλφους τους της ΕΔΑ, οδηγούνταν στην ΚΥΠ για ανάκριση, εκφοβισμό αλλά και για δελεαστικές προτάσεις ... συνεργασίας για το καλό της πατρίδος!

Όλες οι κινήσεις των δραστήριων Οικοδόμων ήταν υπό παρακολούθηση. Δηλαδή, έφευγες πολλές φορές, με "σωματοφύλακα" από το σπίτι σου που σε ακολουθούσε στην πιάτσα, στη συνέχεια στον τόπο δουλειάς, το απόγευμα πάλι στην πιάτσα και μετά στα γραφεία του σωματείου ή της ΕΔΑ και τέλος και πάλι ως το σπίτι. Με πρόσχημα την τήρηση της εννόμου τάξεως είχαν πάντα οργανωμένη, σε στιλ ταγμάτων εφόδου, παρουσία στις συνελεύσεις, τις συγκεντρώσεις και τις αγωνιστικές κινητοποιήσεις.

Συνήθως πάντα στις εκδηλώσεις εμφανίζονταν με επικεφαλής τον διαβόητο Παπασπύρου, ένα κομπλεξικό ανθρωπάκι, 1,60 ήταν δεν ήταν στο ύψος, λαλίστατο ... αλλά έτοιμο για οποιοδήποτε έγκλημα πάρει διαταγή! Πίσω από την κουστωδία των ένστολων υπήρχαν πάντα διάφοροι ροπαλοφόροι που ήταν ανακατεμένοι ασφαλίτες, χαφιέδες, τρόφιμοι του παρακράτους, όπως "Αντικομμουνιστική σταυροφορία" κλπ.

Για ένα διάστημα οι χαφιέδες του "Συνδικαλιστικού" διεκδικούσαν να παρευρίσκονται μέσα στις αίθουσες των Συνελεύσεων και να παρακολουθούν τις εργασίες του σώματος. Οι Οικοδόμοι αγωνίστηκαν ώσπου τους πέταξαν έξω. Το ωραίο είναι ότι, αφού ήρθε η Ένωση Κέντρου στην Κυβέρνηση, ο μεγάλος δημοκράτης ... Γεώργιος Παπανδρέου απαγόρευσε μεν να βρίσκονται μέσα στην αίθουσα, αλλά για λόγους ... τάξεως να βρίσκονται στην είσοδο!

Στις πιάτσες είχαν βάλει βάρδιες που παρακολουθούσαν τα πάντα. Τους είχαμε βγάλει και παρατσούκλια. Δεν χάναμε δε ευκαιρία να τους γελοιοποιούμε με τους πιο απίθανους τρόπους, π.χ. κάναμε πως ... συνωμοτούμε και φεύγαμε τάχα για ποιος ξέρει πού. Αφού περπατούσαμε κανένα πεντάλεπτο γύρω από την Ομόνοια, βρισκόμαστε όλοι στα υπόγεια ουρητήρια επί το έργον κατά σειράν κι έπεφτε το γέλιο της αρκούδας.

Ποιος δεν θυμάται τον Γιάννη τον Αρκούδα, ήταν και πολύτεκνος και τον λυπόμασταν, ποιος δεν θυμάται την Ραμόνα που εκτός από το κουσούρι του ήταν και καμπούρης, τον Σάκη τον Φυτά, τον Πέτρο εκ Καλλιδρομίου, ένας κι ένας, αστέρια του "Συνδικαλιστικού της Ασφάλειας".



Διαβάστε:

- Νίκος Αλιβιζάτος : Οι πολιτικοί θεσμοί σε κρίση 1922-1974: Όψεις της ελληνικής εμπειρίας. Από το "Θεμέλιο", Αθήνα 1995.
- Ηλίας Σταβέρης : "Οικοδόμοι - Ηρωικοί αγώνες μιας 7ετίας, 1960-1967", εκδόσεις Παρασκήνιο, Αθήνα 2003.
- Γεώργιος Φ. Κουκουλές: "Για μια Ιστορία του ελληνικού εργατικού κινήματος - Εισαγωγή στην παιδαγωγική της ιστορικής έρευνας", από τις εκδόσεις "Οδυσσέας", Αθήνα 1994.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου