Ο Αρχιμπουρλοτιέρης του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ,Αντώνης Βρατσάνος.

“Αντίσταση και αγώνας,ως το τέλος”.Αυτά ήταν τα τελευταία και παντοτινά λόγια του Αντώνη Αγγελούλη(που ευρύτερα έγινε γνωστός ως “Βρατσάνος”),που όχι μόνο γίνανε πράξη,αλλά και ξεπέρασανε και την σημασία τους.

Ο Αντώνης Βρατσάνος γεννήθηκε το 1919 στη Λάρισα. Το πραγματικό του όνομα είναι Αντώνης Αγγελούλης(μερικές φορές συναντιέται εσφαλμένα ως “Αγγελούδης”) και το ψευδώνυμο Βρατσάνος το “δανείστηκε” από τον συνονόματο του, μπουρλοτιέρη της επανάστασης του 1821, “Αντώνη Βρατσάνο”.

Εξοικιώθηκε από μικρό παιδί με τα εκρηκτικά,δίπλα στον πατέρα του παλιό “φουρνελά” σε έργα οδοποιίας.

Ο Αντώνης Αγγελούλης σε νεαρή ηλικία.

Η δράση του Βρατσάνου ως σαμποταριστή αρχίζει με την εισβολή της φασιστικής Ιταλίας του Μουσολίνι στην Ελλάδα. Πολέμησε στο αλβανικό μέτωπο ως έφεδρος ανθυπολοχαγός του μηχανικού ενάντια στους Ιταλούς και Γερμανούς Ναζί κατακτητές.

Τον τίτλο, όμως, του «αρχιμπουρλοτιέρη» τον κέρδισε με την πλούσια δράση του στον ΕΛΑΣ. Ως Διοικητής του Τάγματος Μηχανικού Ολύμπου ήταν ο πρωτεργάτης μερικών από τα μεγαλύτερα σαμποτάζ στην Ευρώπη. Στο αρχείο του ΕΛΑΣ αναφέρεται:

«Σύμφωνα με συγκεκριμένα στοιχεία, παρμένα από το αρχείο επιχειρήσεων ανατινάχτηκαν στην περιοχή του Ολύμπου συνολικά στο διάστημα της κατοχής 48.000 μέτρα σιδηροδρομικής γραμμής, 36 γέφυρες, 47 καμπύλες, σήματα βραδυπορείας, κλειδιά, τηλεγραφική στήλη, κλπ. Η συγκοινωνία διακόπηκε συνολικά για 1.324 ώρες. Οι απώλειες των γερμανών έφτασαν σε 3.065.».

Μερικές από τις πιο επιτυχημένες σαμποταριστικές ενέργειες του Τάγματος Μηχανικού Ολύμπου ήταν η ανατίναξη των τειχών αντιστήριξης στα Τέμπη και η ανατίναξη της ταχείας γερμανικής αμαξοστοιχείας. Ειδικότερα, η ανατίναξη του γερμανικού εξπρές (SF-Zug ταχεία 53) στα Τέμπη το Φλεβάρη του '44 είναι ένα απ' τα μεγαλύτερα σαμποτάζ στην κατεχόμενη απ' τους ναζι και τους φασίστες Ευρώπη καθώς στοίχισε στον ναζισμό 450 νεκρούς. Τα επιτεύγματα αυτά τον έκαναν θρύλο και έμβλημα για στους αγωνιστές της εθνικής αντίστασης και στο λαό.

Οπώς περιγράφει και ο ίδιος:

Ολά ήταν έτοιμα: 400 μέτρα υπονομευμένη σιδηροδρομική γραμμή με εκρηκτικά γεμίσματα συνδεδεμένα πάνω στο κύριο βράχο σε απόσταση 25 περίπου μέτρων από τη σιδηροδρομική γραμμή.(...)
Οταν η αμαξοστοιχία έφτασε στο καθορισμένο σημείο πυροδοτήθηκε ο αγωγός.Μια τρομαχτική έκρηξη ακούστηκε ύστερα από την εκτυφλωτική λάμψη και η περήφανη αμαξοστοιχία με τα βαγόνια πολυτελείας σωριάστηκε στο Πηνείο.Αμέσως ακολούθησε επίθεση κατά της Αμαξοστοιχίας που ανατινάχτηκε με αυτόματα και οπλοπολυβόλα(...)

Το 1943-44 γίνεται μέλος του ΚΚΕ. Μετά την απελευθέρωση, το 1945, εκδίδεται από το κομματικό εκδοτικό οίκο «Νέα Βιβλία» το βιβλίο του «Βροντάει ο Όλυμπος», το οποίο είναι η πρώτη έκδοση απομνημονευμάτων στην Ελλάδα που αναφέρεται στην εθνική αντίσταση, και στο οποίο δεν περιγράφει μόνο τη δράση του Τάγματος Μηχανικού Ολύμπου αλλά καταγγέλλει και την τρομοκρατία του μεταβαρκιζιανού καθεστώτος και την παραχάραξη της ιστορίας της εθνικής αντίστασης από την αντίδραση και τους Άγγλους ιμπεριαλιστές.

Το δεύτερο αντάρτικο τον βρίσκει και πάλι στην πρώτη γραμμή της μάχης για την ανεξαρτησία και τη λαϊκή δημοκρατία, αυτή τη φορά από το πόστο του Διοικητή της Σχολής Αξιωματικών Μηχανικού του Γενικού Αρχηγείου και Διοικητή της Ταξιαρχίας σαμποτέρ του Γενικού Αρχηγείου Νότιας Ελλάδας με το βαθμό του συνταγματάρχη.

Με το δίκωχο του Δημοκρατικού Στρατού.

Μετά την υποχώρηση του Δημοκρατικού Στρατού (ΔΣΕ) έζησε ως πολιτικός πρόσφυγας αρχικά στην Τασκένδη και ύστερα στη Ρουμανία, όπου έμεινε 33 χρόνια. Εκεί στην προσφυγιά, συνεχίζει τον αγώνα του και αντιτάσσεται στην «6^η Ολομέλεια» του 1956(ενώ βρίσκεται ακόμα στην Τάσκενδη) και εναντιώνεται στη γραμμή του 20ου Συνεδρίου του ΚΚΣΕ. Από αυτό το σημείο αρχίζουν νέες περιπέτειες για τον Βρατσάνο, όπως και για πολλούς πολιτικούς προσφύγες που αντιτεθήκανε στην επέμβαση του ΚΚΣΕ στα εσωτερικά του ΚΚΕ, υποστηρίζοντας τη νόμιμη ηγεσία του(μόνο στην Τασκένδη διαγράφτηκαν τουλάχιστον 6.400 μέλη του κόμματος από τα 7.600). Την στάση του αυτή την πληρώνει με τη διαγραφή του το 1956 και κατόπιν καταδικάζεται, μετά από στημένη δίκη σε 2,5 χρόνια φυλάκιση από τις ρουμάνικες αρχές με την κατηγορία της κατασκοπίας. Αργότερα-και παρόλη τη διεθνή του αναγνώριση- εξαναγκάζεται να δουλέψει στα ανθρακωρυχεία της Ρουμανίας γεγονός που επιδείνωσε την ήδη επιβαρημένη, από τα πολλαπλά πολεμικά τραύματα του,υγεία του(ένα τραύμα στο κεφάλι από ατύχημα σε σαμποτάζ τον ταλαιπώρησε σε όλη του τη ζωή).

Όμως, η προσφορά του Βρατσάνου στο λαϊκό κίνημα συνεχίστηκε. Όπως μας πληροφορεί ο συμμαχητής του, Κώστας Λατίφης, σε άρθρο του στην εφημερίδα “ΤΑ ΝΕΑ”: «Στα χρόνια της χούντας ο Βρατσάνος συνεργάστηκε με πολλούς αντιστασιακούς στη Δ. Γερμανία, ανάμεσα στους οποίους και ο σημερινός Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κάρολος Παπούλιας».

Με τον επαναπατρισμό του, ο Αντώνης Βρατσάνος αφιερώθηκε στη στήριξη των αναπήρων αγωνιστών της εθνικής αντίστασης και του ΔΣΕ και αγωνίστηκε για να βγάλει από την τραγική κατάσταση που βρίσκονταν τους αγωνιστές-πολιτικούς πρόσφυγες από τη Ρουμανία που «ζούσαν» χωρίς συντάξεις.Ακούραστος ταξίδευε κάθε άνοιξη και καλοκαίρι σε όλη την Ελλάδα,για να βρεί τους παλιούς τους συντρόφους και να τους κρατάει παρέα με την αστείρευτη αισιοδοξία του,και τις ατελείωτες διηγήσεις του.

1994 Τέμπη-Από δεξιά,Σόνια Καραστάθη-αντάρτισσα του ΔΣΕ,Γιάννης Καραστάθης αξιωματικός ΔΣΕ και εξόριστος στην Σιβηρία, Αντώνης Βρατσάνος.

1994 Τέμπη

Οι περισσότεροι είναι αντάρτες του ΕΛΑΣ και μαχητές του ΔΣΕ,στη μέση διακρίνεται ο Δημήτρης Κάτσης αριστερά του Α.Βρατσάνου.

Αρνήθηκε να υποβάλει αίτηση για να αναγνωριστεί η ιδιότητα του αντιστασιακού, ως ένδειξη διαμαρτυρίας για το ότι άλλοι συναγωνιστές του δεν είχαν το ανάλογο προνόμιο. Το 1997 πρωτοστατεί στη συγκρότηση της «Πανελλήνιας Ένωσης Μαχητών και Φίλων του ΔΣΕ».

Επίσης να σημειωθεί ότι δεν έλειψαν, αρκετές φορές, και οι προσπάθειες αποσιώπησης της προσφοράς του, όταν σε εκδηλώσεις τιμής για τα σαμποτάζ στα Τέμπη δεν ανέφεραν ούτε το όνομα του.

Ο Αντώνης Βρατσάνος «έφυγε» στις 26.11.2008 πάμπφτωχος σε θεραπευτήριο χρόνιων παθήσεων στα Μελίσσια παραμένοντας ως το τέλος της ζωής του ένας αταλάντευτος και περήφανος επαναστάτης.

Οπώς έγραψε ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Κ.Παππούλιας για τον Αντώνη Βρατσάνο:

Με την αξιοπρέπεια και την καρτερικότητα ενός αληθινού ήρωα που προσέφερε στην πατρίδα πολύ περισσότερα από αυτά που του επιστράφηκαν.

Ευχαριστούμε τους συντρόφους από την οργάνωση “Κίνηση για την Ανασύνταξη του ΚΚΕ 1918-55” για την πολύτιμη βοήθεια που μας δώσανε.