Καλές εισηγήσεις, όχι μαζική δράση, η κύρια αποστολή του συνδικαλιστικού κινήματος

 Οι θέσεις της Ελληνικής Δεξιάς (Λαϊκό Κόμμα, Ελληνικός Συναγερμός, ΕΡΕ, Ν.Δ.) για τον συνδικαλισμό, γενικά δεν έχουν αλλάξει και πολύ στην μικρή διάρκεια της Ιστορίας της (περίπου εκατό χρόνια): «Το ιδανικό είναι να μην υπάρχει συνδικαλισμός. Αφού όμως δεν μπορούμε να τον εξαφανίσουμε, καλύτερα να τον ελέγχουμε. Άρνηση οποιασδήποτε μαζικής, συλλογικής δράσης (π.χ. απεργία, επίσχεση εργασίας, κ.λπ.). Από τα στελέχη του συνδικαλιστικού κινήματος, περιμένουμε καλές εισηγήσεις, προτάσεις για διάλογο, κατανόηση και υπομονή· η εργασιακή ειρήνη προηγείται».

Θεμιστοκλής Μπάλλας του Μάρκου (1917-2002). Καρδιτσιώτης πολιτικός. 1946-1967: Από το Κόμμα Βενιζελικών Φιλελευθέρων και το Κόμμα Δημοκρατικού Σοσιαλισμού του Γεωργίου Παπανδρέου, στον Ελληνικό Συναγερμό του Παπάγου, στην ΕΡΕ του Κων.νου Καραμανλή και στην συνέχεια, πάλι στο Κόμμα Φιλελευθέρων του Γεωργίου Παπανδρέου. Μεταδικτατορικά, στην Νέα Δημοκρατία.

Αποσπάσματα από την ομιλία του στην Βουλή το 1977 (Πρακτικά Τμήματος Διακοπών, Θέρος 1977, σελ. 968), για τον συνδικαλισμό, στην οποία αναπτύσσει με αφοπλιστική ειλικρίνεια και αφέλεια τις διαχρονικές αντιλήψεις της Δεξιάς για το θέμα :

«Κύριε Πρόεδρε, θελγόμεθα από το καθεστώς της ατομικής πρωτοβουλίας, διότι είναι αναμφισβήτως παραγωγικότερον και περισσότερον φιλελεύθερον.

Είμεθα κατά συνέπειαν εναντίον της μαζικής δράσεως».

«Υποχρέωσις του συνδικαλισμού είναι να μην μένη αμετακίνητος εις τας θέσεις του, αδιαφορώντας δια τας δυνατότητας του Κράτους και τα συμφέροντα των άλλων τάξεων».

«Η κυρία αποστολή των συνδικαλιστών δεν είναι η θερμή δράσις, αλλά οι καλές εισηγήσεις. Το Κράτος δεν είναι άδικον. Δεν γνωρίζω εγώ κανέναν Πρωθυπουργόν ή Υπουργόν που να έχη σκοπόν την αδικίαν. Μόνον από λάθος μπορεί να γίνη η αδικία και ποτέ από πρόθεσιν. Αλλά τα λάθη γίνονται σπάνια.»

Εναρκτήριος λόγος του Απόστολου Γκρόζου στο 8ο Συνέδριο του ΚΚΕ (Αύγουστος 1961).

 Το 8ο Τακτικό Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ελλάδας συνήλθε τον Αύγουστο του 1961 στην Τσεχοσλοβακία. Το Κόμμα βρισκόταν σε κατάσταση παρανομίας· οι αντιπρόσωποι από το εξωτερικό, εκλέχτηκαν υπό την σκέπη μιας «Πανπροσφυγικής Συνδιάσκεψης» των κομμουνιστών που ζούσαν στις σοσιαλιστικές χώρες, ενώ αυτοί του εσωτερικού, από το ίδιο το Πολιτικό Γραφειο, σε συνεργασία με το «Κομματικό Κέντρο» του εσωτερικού. Κανένας καλόπιστος μελετητής, δεν θα πει ότι δεν τηρήθηκαν οι δημοκρατικές διαδικασίες, αφού υπήρχε πρόσφατη εμπειρία του ισπανικού κόμματος, όπου οι αντιπρόσωποι από την Ισπανία (είχε ακολουθηθεί η οργανωτική των εκλογών), όταν γύρισαν, συνελλήφθησαν άμεσα από την Ασφάλεια του φρανκικού καθεστώτος· ο τρόπος επιλογής των αντιπροσώπων ήταν λύση ανάγκης, αφού η τήρηση της ορθόδοξης δημοκρατικής διαδικασίας θα σήμαινε με μαθηματική ακρίβεια τρομερά χτυπήματα από την Ασφάλεια. 

Αξίζει να παρατεθεί ο εναρκτήριος λόγος του προέδρου της Κεντρικής Επιτροπής Απόστολου Γκρόζου, όπου αποκατέστησε το πάνθεον των ηρώων-ηγετών του Κόμματος, μέσα από μια βαθύτατα ουμανιστική και προοδευτική παράδοση, (που ξεχάστηκε στα δύσκολα χρόνια που προηγήθηκαν): 

Αγαπητοί σύντροφοι σύνεδροι, Αγαπητοί αντιπρόσωποι των αδελφών κομμάτων, Με αίσθημα περηφάνειας για το ηρωικό Κόμμα μας, πρωτοπορία της τιμημένης εργατικής τάξης μας και αντάξιο από­σπασμα του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, σάς καλωσορίζω εκ μέρους της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμ­ματος της Ελλάδας. Εξαιρετικοί λόγοι έκαναν ν’ αργήσει η σύγκληση του 8ου Συνεδρίου. Στο διάστημα από το προηγούμενο συνέδριο του κόμ­ματος, δηλαδή από το 1945 ώς σήμερα, διαδραματίστηκαν κοσμοϊστορικά γεγονότα στην διεθνή ζωή. Η Σοβιετική Ένωση ζει την αναπτυγμένη οικοδόμηση του κομμουνισμού, ενώ μαζί της και γύρω της αναπτύσσεται πανίσχυρο το παγκόσμιο σοσια­λιστικό στρατόπεδο. Η επίδρασή του στις τύχες της ανθρωπό­τητας γίνεται όλο και πιο αποφασιστική. Δεν μπορούν πια, όπως πρώτα, οι ιμπεριαλιστές να υπαγορεύουν τις θελήσεις τους στους λαούς. Η ορμή των σοβιετικών σπούτνικ προς τα ύψη, και το μεγαλειώδες κατόρθωμα των πρώτων αστροναυτών του κόσμου Γκαγκάριν και Τιτόφ συμβολίζουν την ορμή του σοσιαλισμού στην ειρηνική άμιλλά του με τον καπιταλισμό πού αποσυντίθεται. Αυτή η νέα κατάσταση εμψυχώνει και το λαό της Ελλάδας στη δύσκολη πορεία του προς τη λευτεριά και την πρόοδο. Σκλη­ρή ήταν η πάλη του όλα τα μεταπολεμικά χρόνια, μετά την ένο­πλη επέμβαση του ιμπεριαλισμού. Μα παρ’ όλες τις δοκιμασίες, ποτέ δεν υποτάχθηκε σε κανένα καταχτητή και επεμβασία. Ύστερα από κάθε φάση της πάλης, ο λαός αναδιέτασσε τις δυνάμεις του, τις συσπειρώνει ολοένα και προχωρεί σταθερά στο σκοπό του που είναι η απαλλαγή του από τον ξένο ιμπεριαλισμό και τη ντόπια ολιγαρχία, η αποκατάσταση της εθνικής του ανε­ξαρτησίας και της δημοκρατίας, η ειρήνη και η ειρηνική συνερ γασία με όλους τους λαούς,η κοινωνική πρόοδος. Αυτός είναι ο δρόμος που το κόμμα μας δείχνει στο λαό της Ελλάδας. Πιστό στις ένδοξες παραδόσεις του εργατικού μας κινήματος και της Εθνικής Αντίστασης, το ΚΚΕ, αν και κατατρεγμένο και κη­ρυγμένο εκτός νόμου, στάθηκε και στέκει ακλόνητη πρωτοπορεί» και οδηγός της πατριωτικής πάλης του  λαού σ’ όλα αυτά τα χρόνια. Αμέτρητα είναι τα θύματα που έδοσε το κόμμα μας σ’ αυτόν τον ιερό αγώνα του  λαού, στο όνομα των αθάνατων ιδεών του  μαρξισμού - λενινισμού στην Ελλάδα. Από τα πρώτα θύματα της μεταδεκεμβριανής τρομοκρατίας ώς τον ήρωα του  έθνους και του  λαού Νίκο Μπελογιάννη, χιλιάδες αγωνιστές θυ­σίασαν τη ζωή τους για την υπόθεση του  λαού και το μεγαλείο της Ελλάδας. Μόνο η Κεντρική Επιτροπή  και η Κεντρική Επι­τροπή Ελέγχου αριθμούν 21 συντρόφους, που έδοσαν την ζωή τους για την υπόθεση του  κόμματος σ’ αυτό το διάστημα. Ας τους μνημονεύσουμε. Εκτελέστηκαν, δολοφονήθηκαν ή σκοτώθη­καν στα μέτωπα οι σ. σ. Στέργιος Αναστασιάδης, Νίκος Αρα­μπατζής, Αρίστος Βασιλειάδης, Στέφανος Γκιουζέλης, Γ. Δη­μητρίου, Νίκος Ζαγουρτζής, Γιάννης Ζεύγος, Ηλίας Κιαπές, Βασίλης Μαρκεζίνης, Αδάμ Μουζενίδης, Νίκος Μπελογιάννης, Νίκος Πλουμπίδης, Μήτσος Παπαρήγας, Γιώργος Τσιτήλος και Κώστας Φαρμάκης. Πέθαναν οι σ. σ. Κώστας Γυφτοδήμος (Καραγιώργης), Κώστας Θέος, Βασίλης Κοτσάβρας, Μιλτιάδης Πορφυρογέννης, Γιώργης Σιάντος, Χρύσα Χατζηβασιλείου. Σ’ ένδειξη τιμής σ’ αυτούς και στις μυριάδες νεκρούς του  αγώνα μας προτείνω να κρατήσουμε ενός λεπτού σιγή. Δυο χιλιάδες περίπου αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασής μας κρατούνται από την κυβέρνηση της υποτέλειας δεσμώτες στη φυλακή και την εξορία, 10, 16 και περισσότερα χρόνια τώρα, κι ανάμεσά τους ο εθνικός ήρωας Μανώλης Γλέζος. Τους απευ­θύνουμε το χαιρετισμό τιμής και υποσχόμαστε να δυναμώσουμε τον παλλαϊκό αγώνα για την απελευθέρωσή τους. Η Ελλάδα δεν ανέχεται να καταπατούνται οι ελευθερίες του  λαού από τους σίλους του  Μέρτεν, από τους υποτελείς του  αμερικάνικου και δυτικογερμανικού ιμπεριαλισμού και να μένει υποανάπτυχτο προ­γεφύρωμα του  ΝΑΤΟ κατά των σοσιαλιστικών χωρών. Ο λαός μας ενώνεται και παλεύει. Σ’ αυτή την τιτάνια πάλη τον παραστέκουν οι άλλοι λαοί. Σύντροφοι, Στο Συνέδριό μας παίρνουν μέρος αντιπροσωπείες 10 αδελφών κομμάτων. Αντιπροσωπεία του  Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης, του  Κομμουνιστικού Κόμματος της  Βουλγαρίας, του  Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, του  Ενι­αίου Σοσιαλιστικού Κόμματος της Γερμανίας, του  Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, του  Κομμουνιστικού Κόμματος της Ισπανίας, του  Ουγγρικού Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος, του  Ενοποιημένου Εργατικού Κόμματος της Πολωνίας, του  Ερ­γατικού Κόμματος της Ρουμανίας, του  Κομμουνιστικού Κόμμα­τος της Τσεχοσλοβακίας. Επιτρέψατέ μου να χαιρετίσω τους συντρόφους αντιπροσώπους των αδελφών κομμάτων, που παραβρίσκονται στο Συνέ­δριό μας, σ’ ένδειξη των δεσμών του  προλεταριακού διεθνισμού που ενώνουν ακατάλυτα το ΚΚΕ με την παγκόσμια στρατιά των κομμουνιστών. Το Συνέδριό μας, στο οποίο αντιπροσωπεύονται όλες οι δυ­νάμεις του  κόμματος, έχει να κάνει σοβαρό έργο. Θα μελετήσει μια πλούσια πείρα με τα θετικά και αρνητικά της και θα συγ­κεντρώσει την προσοχή του  κόμματος στα φλέγοντα ζητήματα του  εργατικού και πατριωτικού κινήματος, για να δόσει απάντηση στα επίκαιρα, μα και στα γενικά προβλήματα της δημο­κρατικής αναμόρφωσης και της κοινωνικής απελευθέρωσης του  εργαζόμενου λαού. Είμαστε βέβαιοι πως το Συνέδριο, στηριγμένο σταθερά στις θέσεις των ιστορικών ντοκουμέντων της Σύσκεψης των 81 κομ­μουνιστικών και εργατικών κομμάτων, τραβώντας σταθερά στο δρόμο που χάραξε η 6η πλατιά Ολομέλεια της ΚΕ και της ΚΕΕ του κόμματός μας, θα δόσει τις μαρξιστικές - λενινιστικές λύσεις που περιμένει το λαϊκό μας κίνημα από το κόμμα του — το ΚΚΕ. Είμαστε βέβαιοι πως κάθε σύνεδρος και όλο το Συνέδριο, σαν ανώτερο σώμα, με την μεγαλύτερη συναίσθηση της ευθύνης του  κόμματος απέναντι στο λαό, θα συμβάλει στον καθορισμό της παραπέρα πορείας του  ΚΚΕ, στην παραπέρα στερέωση της ενότητας των γραμμών του. Με την πεποίθηση αυτή κηρύσσω την έναρξη των εργα­σιών του  8ου Συνεδρίου του  Κομμουνιστικού Κόμματος της Ελλάδας.

Μόσχα, 7 Νοεμβρίου 1941

Μόσχα, 7 Νοεμβρίου 1941: Στρατιωτική παρέλαση, προκειμένου να εορταστεί η 24η επέτειος της Οκτωβριανής Επανάστασης. Ίσως η πλέον διάσημη παρέλαση όλων των εποχών, αφού έγινε κατά την διάρκεια της μεγάλης μάχης της Μόσχας, με τα γερμανικά στρατεύματα να βρίσκονται σε απόσταση μόλις εξήντα χιλιόμετρα από την ρωσική πρωτεύουσα. Ίσως όμως και η πλέον δραματική, αφού πολλοί - οι περισσότεροι - άντρες που συμμετείχαν σε αυτήν, σε λιγότερο από 12 ώρες θα έμπαιναν στην μάχη, χάνοντας την ζωή τους. Στην παρέλαση, θα εκφωνήσει λόγο στους στρατιώτες και στον λαό, ο γενικός γραμματέας του κόμματος των μπολσεβίκων, Ιωσήφ Στάλιν, όπου χωρίς ωραιοποιήσεις θα εκθέσει την τρέχουσα στρατιωτική κατάσταση και θα καλέσει για πόλεμο μέχρι εσχάτων προκειμένου να σωθεί πατρίδα.

Η 7η Νοεμβρίου είναι σήμερα στη Ρωσία ημέρα αργίας, προς τιμή εκείνου του γεγονότος και ονομάζεται, «ημέρα της στρατιωτικής τιμής».

«Ο Στάλιν στεκόταν και μίλαγε. Οι Γερμανοί βρισκόντουσαν λίγο πιο έξω από την Μόσχα κι' αυτός στεκόταν στο Μαυσωλείο και μίλαγε. Και μπροστά στο Μαυσωλείο στέκαν προσοχή τα στρατεύματα και γινόταν η παρέλαση του Νοέμβρη στη Μόσχα κι αυτό ίσα-ίσα ήταν το σημαντικό και αυτο και μόνο αρκούσε»

Κονσταντίν Σιμόνοφ «ζωντανοί και νεκροί».

Διάταγμα για τον υποχρεωτικό εμβολιασμό κατά της ευλογιάς.

 Το παρακάτω, είναι διάταγμα του Λένιν, τον Απρίλιο του 1919, εν μέσω του σκληρού Εμφυλίου Πολέμου που ακολούθησε την Οκτωβριανή Επανάσταση:

«Συμβούλιο Λαϊκών Επιτρόπων (Κομμισσάριων) της Ρωσικής Σοβιετικής Ομοσπονδιακής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας.

Διάταγμα για τον υποχρεωτικό εμβολιασμό κατά της ευλογιάς.

10 Απριλίου 1919.

Για την πιο επιτυχημένη αντιμετώπιση της επιδημίας της ευλογιάς και την βελτίωση της εμβολιαστικής κατάστασης του πληθυσμού,

το Συμβούλιο των Λαϊκών Επιτρόπων αποφασίζει:

1. Επιβάλλεται ο υποχρεωτικός εμβολιασμός κατά της ευλογιάς στις ακόλουθες περιπτώσεις

α. Όλα τα νεογέννητα, βρέφη και παιδιά, πριν από τα πρώτα τους γενέθλια.

β. Όλοι οι αιτούντες ή οι νεοεισερχόμενοι σε εκπαιδευτικά ιδρύματα κάθε τύπου, συμπεριλαμβανομένων των οικοτροφείων.

γ. Όλοι οι υποψήφιοι ή οι νεοσύλλεκτοι στον στρατό και το ναυτικό.

δ. Οι εργαζόμενοι και μαθητευόμενοι σε όλους τους επαγγελματικούς κλάδους.

ε. Όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι

στ. Όλοι οι νεοεισερχόμενοι που φθάνουν στις φυλακές ή σε άλλους χώρους κράτησης.

>>>

4. Όσοι αποφεύγουν τον υποχρεωτικό εμβολιασμό, ή δεν προσέλθουν έγκαιρα για τον εμβολιασμό των παιδιών τους ή των άλλων ανηλίκων που βρίσκονται υπό την επιμέλειά τους, όπως επίσης και οι θεσμικά υπεύθυνοι για τον εμβολιασμό του πληθυσμού, είναι υπόλογοι σε κατηγορίες ενώπιον των Λαϊκών Δικαστηρίων και θα αντιμετωπίσουν βαρύτατες ποινές.

Γραμματέας του Συμβουλίου των Λαϊκών Επιτρόπων, Νικολάι Ουλιάνωφ (Λένιν)

Λαϊκός Επίτροπος για την Υγεία, Δόκτωρ Νικολάι Σεμάσκο».

Τέλος, αξίζει μια αναφορά στον σπουδαίο κομμουνιστή γιατρό Νικολάι Σεμάσκο (1874-1947), που μέχρι το 1930, οπότε και αποσύρθηκε από την πολιτική για να ασχοληθεί αποκλειστικά με την Παιδιατρική, συνετέλεσε τα μάλα, στην οργάνωση της σοβιετικής δημόσιας υγιεινής και στην καταπολέμηση των «κοινωνικών μολύνσεων», δηλαδή της φυματίωσης, των αφροδίσιων νοσημάτων και του αλκοολισμού.

Εργάτης και μηχανές

Jean Grave (Ζαν Γκραβ) 1854-1939: «Εργάτης και Μηχανές», έκδοση του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ελλάδας (ΣΕΚΕ), Εκδοτικό τμήμα Νεολαιών, Αθήνα 1919. Το φυλλάδιο έχει ληφθεί από την βιβλιοθήκη του ΑΣΚΙ. Έχει γίνει προσαρμογή στο μονοτονικό και στη σύγχρονη ορθογραφία (όσο ήταν δυνατό).

Εργάτης και μηχανές (διαβάστε το στο CALAMEO)

Ο Ζαν Γκραβ γεννήθηκε από αγρότες γονείς στην ευρύτερη περιφέρεια του Παρισιού, το 1854. Η οικογένειά του θα μεταγκατασταθεί στο Παρίσι για καλύτερο μέλλον και ο νεαρός Γκραβ θα παρακολουθήσει εκεί τη βασική εκπαίδευση. Από την ηλικία των 12 θα μπει στην παραγωγή, γεγονός που σε συνδυασμό με την επίδραση των ιδεών της Κομμούνας του Παρισιού, θα τον μετατρέψει από πολύ νωρίς σε επαναστάτη.

Είχε μια αδυναμία να μιλήσει σε ακροατήριο, πράγμα που τον οδήγησε να ασχοληθεί κυρίως με τη συγγραφή μπροσουρών, άρθρων και μικρών κειμένων, που δημοσιεύτηκαν στις γαλλικές αναρχικές εφημερίδες της εποχής. Στενός συνεργάτης και σύντροφος του Ελιζέ Ρεκλύ και του Πέτρου Κροπότκιν στη συνέχεια, θα γίνει βασικός συντάκτης στις εφημερίδες Revolte» (στη Γενεύη), «Revolt» και, αργότερα στη «Les Temps Nouveaux» (Νέοι Καιροί).

Το 1894 έγραψε το βιβλίο «La societe mourante et l’anarchie» («Η θνήσκουσα κοινωνία και η Αναρχία»), που το προλόγισε ο Octave Mirbeau. Για το βιβλίο αυτό, θα συλληφθεί και θα καταδικαστεί σε δύο χρόνια ειρκτή, την οποία και θα εκτίσει.

Το 1914, θα ακολουθήσει τον Κροπότκιν στην Αγγλία.

Το 1916, θα ταχθεί μαζί με τον Κροπότκιν στο πλευρό της Αντάντ στον Μεγάλο Πόλεμο. Μαζί θα  συντάξουν το περίφημο «Μανιφέστο των 16», στο οποίο θεωρείται η Γερμανία του Κάιζερ κίνδυνος όχι μόνο για την κοινωνική χειραφέτηση, αλλά και για την ίδια την ύπαρξη της ανθρωπότητας. Το μανιφέστο, γραμμένο με σοβινιστικούς όρους, θα καταλογίσει ευθύνες και στον ίδιο τον γερμανικό λαό που δεν αντιτάχθηκε στον Πόλεμο και θα ζητήσει οι όποιες ειρηνευτικές διαδικασίες, να γίνουν μόνο με μια στρατιωτικά ηττημένη και ταπεινωμένη Γερμανία. Οι αναρχικοί στη  συντριπτική τους πλειοψηφία, θα θεωρήσουν κατάπτυστο το κείμενο· παρ' όλα αυτά, η ζημιά θα γίνει, με τους «αναρχοσοβινιστές» (αναρχικοί πατριώτες υπέρ του Πολέμου), να οδηγούν σε περαιτέρω απαξίωση το ήδη αποδυναμωμένο στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες αναρχικό κίνημα.

Σε σχέση με τη μπροσούρα που αναρτήσαμε, μπορούμε εύκολα να διακρίνουμε τις θεωρητικές αδυναμίες μιας μεγάλης γενιάς στοχαστών του 19ου αιώνα και τους όποιους περιορισμούς επιβάλλουν αυτές. Ενδιαφέρουσα είναι η δημοσίευση από το εκδοτικό τμήμα νεολαιών του ΣΕΚΕ. Ας μην ξεχνούμε, ότι δύο χρόνια πριν, ανάλογη δημοσίευση του «Προς τους Νέους» του Κροπότκιν, οδήγησε τους συντάκτες της έκδοσης, στις φυλακές του Ρεθύμνου στην Κρήτη (βλ. βιογραφία του αξέχαστου νεολαίου κομμουνιστή Δημοσθένη Λιγδόπουλου).

Δεσκάτη, μνημείο πεσόντων 1940-50

Κάνοντας ανασκαφές στα αρχεία της εφαρμογής του google-photos. (Δεν είμαι σίγουρος πια, αν έχει κάποιο νόημα η αποθήκευση εκατοντάδων ψηφιακών αναμνήσεων που αποτυπώθηκαν από την κάμερα ενός κινητού, στην τελική δεν ξέρω αν έχει και νόημα η ίδια η φωτογραφία per se, είτε αυτή λέγεται αναλογική, είτε ψηφιακή: τοπία, πρόσωπα, καταστάσεις, ενδιαφέρουν τον κάτοχο και πιθανά κάποιους ακόμα. Ειδικά τα πρόσωπα, σε μία, δυο γενιές, θα είναι εντελώς ξένα και ουδέτερα· δεν έχω γνωρίσει πολλούς που ενδιαφέρονται πώς έμοιαζε για παράδειγμα ο παππούς τους στη νεότητά του). 

Από την κωμόπολη των Γρεβενών Δεσκάτη, το μνημείο θυμάτων της περιόδου 1940-1950. Φωτογραφία του 2011 ή 2012 αν θυμάμαι καλά. Οι αριθμοί είναι αποκαλυπτικοί. Μαζί με τους 09-10 στρατιώτες πεσόντες στον ελληνοϊταλικό πόλεμο, τους 09 Ελασίτες στην Κατοχή, τους 13 στρατιώτες του «Εθνικού Στρατού» στον Εμφύλιο, καταγράφονται και οι 75-76 στρατιώτες του «Δημοκρατικού Στρατού». Οι στίχοι του πρόωρα χαμένου ποιητή Χρήστου Μπράβου, αν και κάπως παραλλαγμένοι, δημιουργούν μια υποβλητική ατμόσφαιρα:

Μην περπατήσεις τούτα τα βουνά.
Η μάνα λέει δεν κάνει να πατάμε πεθαμένους.

Για τον ποιητή της Δεσκάτης Χρήστο Μπράβο (1948-1987), μπορούμε να πούμε ότι ανήκει στη γενιά του 1970. Έφυγε από την ιδιαίτερη πατρίδα του μόλις τελείωσε το Γυμνάσιο, για να σπουδάσει μαθηματικά στην Αθήνα. Εκτός από τα μαθηματικά, ασχολήθηκε με την ποίηση, το δοκίμιο και την κριτική. Ειδικά στις κριτικές του μελέτες για τον Μίλτο Σαχτούρη, είναι εντυπωσιακός, είναι η περίπτωση που λέμε, ότι κάποιες φορές, ο κριτικός με την ευκαιρία ενός κάποιου ήδη διαμορφωμένου έργου, υπερβαίνει το ίδιο το αντικείμενό του. Στην πεζολογική του ποίηση, κυριαρχούν τα τοπία της υπαίθρου, η μελαγχολία και πάνω απ' όλα ο θάνατος, που σε πολλά σημεία, γίνεται πραγματική εμμονή. Σε ένα σύντομο αυτοβιογραφικό του σημείωμα, γράφει μεταξύ άλλων, «Ο καλύτερος, ίσως, φίλος μου δεν γνώρισε πατέρα — σκοτώθηκε στο Βίτσι το ’49.». Στον φίλο του αυτόν με το όνομα Χρήστος, (ή καλύτερα στον πατέρα του φίλου του Δημήτριο Γκαγκτζή, που το όνομά του φιγουράρει στη λίστα των νεκρών του ΔΣΕ), αφιερώνει και το παρακάτω ποίημα:

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΠΩΝ

Στόν Χρήστο Δ. Γκαγκτζή

Καί στά χαντάκια τοῦ καιροῦ
τό κόκκινο θʼ ἀνθίζει.
Τό χέρι μου θʼ ἀνοίγει τό σεντούκι
νά βγάλει τή μικρή φωτογραφία
καί θά πηδάει λιγνός βοσκός.
Θά κρύβεται σε θάμνο• ὥς τή νύχτα.
Νά πάει μέ τούς παράνομους•
καί μέ τούς λυπημένους.

(Μέ τῶν ἀλόγων τά φαντάσματα 1985)

Περίπτωση Χάουπτμαν

Τι έγιναν οι Γερμανοί συγγραφείς μετά την άνοδο των Ναζί στην εξουσία; Η απάντηση με τις σημερινές υπάρχουσες πηγές, είναι εύκολη:

- Κάποιοι, πολλοί και σημαντικοί, έφυγαν από τη χώρα. Ανάμεσά τους, οι Τόμας και Χάινριχ Μανν, ο Μπρεχτ, ο Χέρμαν Μπροχ, ο Τσβάιχ, ο Τσούκμαγιερ, ο Βέρφελ, ο Φώυχτβάγκερ, ή αλλιώς οι κορυφαίοι μυθιστοριογράφοι και δραματουργοί.
- Κάποιοι βρήκαν τον θάνατο στα στρατόπεδα συγκέντρωσης ή αυτοκτόνησαν, όπως ο Βάλτερ Μπέντζαμιν που βρήκε τραγικό τέλος στα γαλλοϊσπανικά σύνορα, σε μια απελπιστική προσπάθεια διαφυγής, προλαβαίνοντας την Γκεστάπο. Ο Στέφαν Τσβάιχ, θα αυτοκτονήσει σε μια συμβολική πράξη έσχατης διαμαρτυρίας, με τη σύζυγό του στο Μεξικό, όπου είχαν καταφύγει.
- Κάποιοι έμειναν, προτιμώντας να σιωπήσουν, ή ακόμα χειρότερα να παραδώσουν την τέχνη και την πένα τους, στην υπηρεσία των ναζί και να μεταβληθούν σε στελέχη του πνευματικού μπουρδέλου που ονομαζόταν «Άρεια Κουλτούρα» γινόμενοι έτσι συνένοχοι στην παρακμή και την απογοητευτική πτώση των πολιτιστικών κριτηρίων ενός μεγάλου λαού.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι δεν έφυγαν μόνο οι Εβραίοι, οι μαρξιστές και τα «άλλα παράσιτα» για το «χιλιόχρονο Τρίτο Ράιχ». Έφυγαν και «άρειοι», που αν είχαν επιλέξει να μείνουν και να συνεργαστούν, θα απολάμβαναν σίγουρα τεράστιες τιμές από το βρωμερό και εγκληματικό καθεστώς. Η περίπτωση Τόμας Μανν, είναι ίσως και η καλύτερη: Γνήσιος κοσμοπολίτης, δεκτικός σε άλλες γλώσσες και άλλες κουλτούρες, πήρε τον δρόμο της υπερορίας, όχι μόνο για να διασώσει την προσωπική του ακεραιότητα, αλλά και για να τιμήσει την γλώσσα του Χάινε και του Γκαίτε με την τέχνη του. Το ίδιο καλή ήταν και η περίπτωση Μπρεχτ, που μετέτρεπε κάθε καινούργιο του έργο (το μεγάλο και πραγματικά  ρωμαλέο «Μάνα Κουράγιο» ανέβηκε για πρώτη φορά στη Ζυρίχη του 1941), σε μάχη των μετόπισθεν, ανεβάζοντας τη γερμανική γλώσσα σε άλλα, ανώτερα επίπεδα.

Ο Γκέρχαρντ Χάουπτμαν (1862-1946), ήταν το 1933, ο μεγαλύτερος εν ζωή, γερμανός δραματουργός. Στα έργα του, με επιρροές από Ίψεν και Μπύχνερ, ασκούσε έντονη κοινωνική κριτική, ενώ είχε χαιρετήσει και την άνοδο του γερμανικού εργατικού κινήματος στα τέλη του 19ου αιώνα. Ένθερμος υποτίθεται σοσιαλιστής, πρόμαχος και υπέρμαχος του «κοινού ανθρώπου», είχε δεχθεί διώξεις στην περίοδο του Κάιζερ. Το 1912, θα τιμηθεί για τη συνολική προσφορά του στο θέατρο και την δραματουργία με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, ενώ στον Α' Παγκόσμιο, υπήξε πασιφιστής, μακριά όμως από την επαναστατική του εκδοχή.

Δυστυχώς, ο Χάουπτμαν, θα συνάψει ειρήνη με τον Χίτλερ, τον Γκαίμπελς και φυσικά τον πρώην αποτυχημένο θεατρικό συγγραφέα Χανς Γιοχστ, που ήταν ο Πρόεδρος του χιτλερικού Θεατρικού Επιμελητηρίου.

Γράφει παραστατικά ο William Shirer, για τον Χάουπτμαν, στο «Η άνοδος και η πτώση του Γ' Ράιχ»:

Δεν θα λησμονήσω ποτέ την σκηνήν εις το τέλος της πρώτης παραστάσεως του τελευταίου του έργου, «Η θυγάτηρ της Μητροπόλεως», όταν ο Χάουπτμαν, μια σεβασμία μορφή με την κυματιστήν λευκήν κόμην του πίπτουσα επί του μαύρου μανδύου του, εξήλθεν από το θέατρον κρατούμενος από τον βραχίονα με τον Γκαίμπελς και τον Γιοχστ. Ούτος, είχε συνάψει ειρήνην με τον Χίτλερ. 

Μια από τις πολλές, σχετικές φωτογραφίες που βρίσκει κανείς στο νετ. Από το βάθος: Ρίχαρντ Στράους, ένας από του κορυφαίους συνθέτες που διετέλεσε πρόεδρος του Μουσικού Επιμελητηρίου του Ράιχ και συνέβαλε στην εκπόρνευση της μόρφωσης υπό τους Ναζί, ο επικεφαλής της χιτλερικής νεολαίας Μπαλντούρ φον Σιράχ και ο ... Χάουπτμαν.


Αυτή ήταν και η μεγαλύτερη υπηρεσία του. Ο Γκαίμπελς, με βάση αυτό το γεγονός, δεν έχανε την ευκαιρία, να υπενθυμίζει στον γερμανικό λαό και στον έξω κόσμο, ότι ο μεγαλύτερος γερμανός θεατρικός συγγραφέας, όχι μόνο παρέμεινε στο Τρίτο Ράιχ, αλλά και τα «σοσιαλιστικού» προσανατολισμού έργα του, εξακολουθούσαν να παίζονται στις γερμανικές αίθουσες (όχι μόνο, αλλά και στα θέατρα των κατεχόμενων από τον Άξονα χωρών· βλ. ψηφιοποιημένο αρχείο Εθνικού Θεάτρου, θεατρογραφία Έλλης Λαμπέτη, κλπ) αλογόκριτα και ανεμπόδιστα.

Βασιλικό Θέατρο 1936-1937. Οι μεταξικοί λογοκριτές, μπορεί να είχαν πρόβλημα με τον Αισχύλο ή τον ... Ευριπίδη, αλλά δεν είχαν με τον «Γεράρδο» Χάουπτμαν.

Ο Κλάους Μανν, για την περίπτωση Χάουπτμαν, ήταν περισσότερο καυστικός, δείχνοντας με ποιον τρόπο το πρωτοπαλίκαρο του νατουραλισμού, συμβιβάστηκε με τη ναζιστική κανονικότητα και πραγματικότητα:

«Στο κάτω κάτω, ο Χίτλερ ... Αγαπητοί μου, μη με παρεξηγείτε ... Ας προσπαθήσουμε μονάχα να ... Όχι, παρακαλώ, επιτρέψτε μου αντικειμενικά ...
Μπορώ να ξαναγεμίσω τη σαμπάνια μου; Τούτη η σαμπάνια... Πολύ αξιοπρόσεκτη η ανθρώπινη πλευρά του Χίτλερ ... θέλω να πω ... Αλλά και η σαμπάνια βέβαια ... Καταπληκτική εξέλιξη ... Κάπου εφτά εκατομμύρια ψήφοι... Όπως έλεγα συχνά στους Εβραίους φίλους μου ... Τούτοι οι Γερμανοί πολύ αστάθμητο έθνος ... στ' αλήθεια μυστήριο ... Το ένστικτο του Σύμπαντος, ο Γκαίτε, ο θρύλος των Νιμπελούγκεν ... με κάποιο τρόπο ο Χίτλερ εκφράζει ... Όπως λοιπόν προσπάθησα να εξηγήσω στους Εβραίους φίλους μου ... τάσεις δυναμικές, πρωταρχικές, ασυγκράτητες ... »

Έχει γίνει εκτενής αναφορά στο παρόν ιστολόγιο για την περίπτωση Χάμσουν και την ακατανόητη επιείκεια που επέδειξαν οι σοβιετικοί για τον Νορβηγό. Εδώ, τα πράγματα είναι χειρότερα και φτάνουν στα όρια του γελοίου.

 1948. Γραμματόσημα της ελεγχόμενης από τους Σοβιετικούς ζώνης στη Γερμανία. Οι Μαρξ, Ένγκελς, ο Αύγουστος Μπέμπελ, ο Έγελος και ο ... Χάουπτμαν. (ΕΛΕΟΣ ... )

Με την ήττα των Ναζί, οι Αμερικανοί απέκλεισαν (και πολύ καλά έκαναν) τον Χάουπτμαν και τα έργα του από την κατεχόμενη από αυτούς Γερμανία, θεωρώντας τον δραματουργό ναζί, ή απλά, συνεργάτη. Οι σοβιετικοί αντίθετα, μόλις το 1945 θα ανεβάσουν έναν πανηγυρικό κύκλο των έργων του Χάουπτμαν στο Ανατολικό Βερολίνο. ο ίδιος ο Χάουπτμαν, σε διάγγελμά του, μνημείο ιδεολογικής αφασίας, πολιτικής ευμεταβλητότητας και ανειλικρίνειας, στις 6 Οκτωβρίου 1945, θα χαιρετήσει τον κομμουνιστικό «Πολιτιστικό Σύνδεσμο για την Δημοκρατική Αναγέννηση της Γερμανίας», ευελπιστώντας στην «ψυχική αναγέννηση του γερμανικού λαού». Θα πεθάνει το 1946, ένα χρόνο μετά, χωρίς να δει τα έργα του να παίζονται με κάθε μεγαλοπρέπεια στα θέατρα της Γερμανικής Λαοκρατικής Δημοκρατίας, η οποία θα τον τιμήσει με κάθε τρόπο στην σαραντάχρονη ιστορία της. 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ:

1). «Το κούφιο θαύμα»: Ένα δοκίμιο, με ιδιαίτερα σκληρή γλώσσα (στην εποχή του προκάλεσε πολλές αντιδράσεις), για το «θαύμα» της ανοικοδόμησης της μεταπολεμικής Γερμανίας, γραμμένο από τον σπουδαίο κριτικό και θεωρητικό της λογοτεχνίας, George Steiner. Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «η Συνέχεια», τον Μάρτιο του 1973. Σελίδα 13. Μετάφραση, Ρόδης Ρούφος. Από τον ιστότοπο των ΑΣΚΙ.

2. «Η Άνοδος και η Πτώσις του Γ' Ράιχ», του William Shirer, μετάφραση Νικ. Παπαρρόδου, τόμος Α', εκδόσεις Ι.Δ. Αρσενίδη, Αθήνα. 

3. «Οι Υφαντές», του Γ. Χάουπτμαν, σε μετάφραση Γιώργου Μούστρη και επιμέλεια Μαρία Λάζου, στη σειρά «Παγκόσμιο Θέατρο», εκδ. Δωδώνη, Αθήνα 1980. Αντιπροσωπευτικό έργο κοινωνικής κριτικής του Χάουπτμαν. Κατά τη γνώμη μου, το ποίημα «Υφαντές» του Κώστα Βάρναλη, κακώς αναφέρεται ως παραλλαγή των «Υφαντών» του Χάουπτμαν, αλλά είναι παραλλαγή τόσο θεματολογικά όσο και υφολογικά, του «Υφαίνουμε», του μεγάλου Χάινριχ Χάινε.

Πενήντα χρόνια μετά : Πράγα, 1968-2018

Όχι μόνο για αρχειακούς λόγους, αλλά και για να θυμηθούμε ή να γνωρίσουμε ποιοι και πώς αντέδρασαν στα γεγονότα του Αυγούστου του 1968 στην Τσεχοσλοβακία.

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ
ΤΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΤΗΣ ΚΕ ΤΟΥ ΚΚΕ

1. Το Γραφείο εσωτ. της ΚΕ του ΚΚΕ εξέ­τασε την κατάσταση όπως προέκυψε με­τά την είσοδο των στρατευμάτων των 5 χωρών του Συμφώνου της Βαρσοβίας στο έδαφος της Λ.Δ. της Τσεχοσλοβακίας με σκοπό την υπεράσπιση των σοσιαλιστι­κών κατακτήσεων αυτής της χώρας, χω­ρίς όμως τη σύμφωνη γνώμη του ΚΚ Τσεχ. και των αντιπροσωπευτικών οργάνων του σοσιαλιστικού αυτού κράτους. Διαπιστώνει την εξαιρετική ευαισθησία που επιδείχνεται από τους κομμουνιστές, την εργατική τάξη και ολόκληρο το λαό της χώρας μας, θύμα της ιμπεριαλιστικής επέμβασης, στον κίνδυνο να υποστεί η σο­σιαλιστική Τσεχοσλοβακία τις συνέπειες της υπονομευτικής δράσης του ιμπερια­λισμού. Διαπιστώνει ταυτόχρονα την οδύνη και τη βαθιά ανησυχία από το γεγονός ότι χά­ριν της υπερασπίσεως των σοσιαλιστικών κατακτήσεων θεωρήθηκε αναγκαίο να καταλυθούν και παραβιαστούν οι αρχές που διέπουν τις αδελφικές σχέσεις μετα­ξύ των σοσιαλιστικών χωρών και των Κ.Κ., οι αρχές της εθνικής ανεξαρτησίας, της αυτοκυριαρχίας, της αυτοτέλειας και συνεργασίας των Κ.Κ. Το Γραφείο εσωτ. της ΚΕ του ΚΚΕ, διερμηνεύοντας ακριβώς αυτά τα αισθή­ματα και το ενδιαφέρον των Ελλήνων κομμουνιστών και του λαού της χώρας μας και για την υπεράσπιση των σοσια­λιστικών κατακτήσεων της εποχής μας αλλά και για την τήρηση των καθιερωμέ­νων αρχών μας στις διεθνείς σχέσεις, δη­λώνει ότι δεν επιδοκιμάζει την ενέργεια αυτή των 5 σοσιαλιστικών χωρών. Στη­ρίζεται στην αντίληψη ότι η τήρηση των υψηλών αρχών μας αποτελεί την ακατα­νίκητη βάση για την αποτελεσματική απόκρουση και της υπονομευτικής δρά­σης του ιμπεριαλισμού. Με αυτό το πνεύ­μα χαιρέτισαν οι Έλληνες κομμουνιστές τις συμφωνίες της Μπρατισλάβα, με την πεποίθησή ότι η αδελφική βοήθεια στη­ριγμένη στις αρχές του προλεταριακού διε­θνισμού, αποτελούσε την αναγκαία, αλ­λά και ικανή βάση για την υπερνίκηση και των αδυναμιών που είχαν εμφανιστεί στο υπεύθυνο Μαρξιστικό - Λενινιστικό κόμ­μα της Τσεχοσλοβακίας, στην πάλη κα­τά των δεξιών και αντισοσιαλιστικών τά­σεων.

2. Το Γραφείο εσωτερικού της ΚΕ του ΚΚΕ θεωρεί εξάλλου άκρως επιζήμιο για την υπόθεσή μας τον διαχωρισμό των κομμουνιστών της Ελλάδας σε οπαδούς
της επέμβασης και αλόγιστους επικριτές της. Θεωρεί, ότι για όλους τους κομμου­νιστές κοινή πρέπει να είναι η φροντίδα για την ενότητα των κομμουνιστών στην πάλη κατά του διεθνούς ιμπεριαλισμού, που θα στερεωθεί με την αποκάλυψη των λαθών και των ευθυνών από όλες τις πλευ­ρές, που οδήγησαν στο να τεθεί μπροστά τους αυτό το συνταρακτικό δίλημμα. Έτσι ώστε να αποκλειστεί στο μέλλον κάθε δυνατότητα να φθάσουν τα πράγμα­τα μέχρις αυτού του σημείου. Και κοινή είναι η προσδοκία για τη γρήγορη εξομά­λυνση της κατάστασης στην Τσεχοσλο­βακία και την αποχώρηση των στρατευ­μάτων των συμμάχων χωρών στο πνεύ­μα των συμφωνιών που υπογράφηκαν ανάμεσα στα αδελφά κόμματα στη Mό­σχα.

3. Οι κομμουνιστές στην Ελλάδα, διε­ξάγοντας σκληρό αγώνα κατά του διε­θνούς ιμπεριαλισμού, έχουν ζωτικό ενδια­φέρον για την ενότητα των αντιιμπερια­λιστικών δυνάμεων, προμαχώνας των οποίων είναι οι σοσιαλιστικές χώρες με κύρια δύναμη τη μεγάλη ΕΣΣΔ. Θα κά­νουν το παν ώστε οι ακατάλυτοι δεσμοί του Παγκόσμιου Κομμουνιστικού Κινή­ματος να ενισχυθούν παραπέρα, να ξεπε­ραστούν οι προσωρινές δυσκολίες στη βά­ση των υψηλών αρχών του Μαρξισμού - Λενινισμού και του Προλεταριακού Διε­θνισμού.

4. Οι κομμουνιστές της Ελλάδας εκτι­μούν τους κινδύνους από την αχαλίνωτη
αντικομμουνιστική - αντισοβιετική εκ­στρατεία των ιμπεριαλιστών, που έφθα­σε σε παροξυσμό απ' αφορμή τα γεγονό­τα της Τσεχοσλοβακίας, καλλιεργεί τη σύγχυση, κατευθύνεται στην υπονόμευ­ση της εμπιστοσύνης στις ίδιες τις αρχές του σοσιαλιστικού μας συστήματος, επι­διώκει τη διασάλευση των δεσμών της ακατάλυτης φιλίας του Ελληνικού Λαού με το Σοβιετικό Λαό και τους λαούς των σοσιαλιστικών χωρών, υπηρετεί τα επι­θετικά σχέδια των πολεμοκάπηλων της Ουάσιγκτον και των ρεβανσιστών της Μπον. Οι κομμουνιστές δεν θα επιτρέ­ψουν καμιά σύγχυση στο σημείο αυτό. Ο Ελληνικός Λαός με την πικρή του παλιά και πρόσφατη πείρα, δεν θα παρασυρθεί από τις θρηνωδίες εκείνων που όντας από τη φύση τους οι καταπιεστές των λαών και καταλύτες της ανεξαρτησίας των εθνών, τολμούν να εμφανίζονται υποκρι­τικά, και χάριν των επιθετικών τους σκο­πών, υπερασπιστές των υψηλών αρχών που αυτοί καταλύουν και εμείς υπερασπι­ζόμαστε.

 

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ TOY «ΠΓ ΤΗΣ ΚΕ ΤΟΥ ΚΚΕ»

Η διεθνής ιμπεριαλιστική αντίδραση, στηριγμένη στα υπολείμματα των παλιών κυρίαρχων τάξεων, στην εσωτερική αν­τίδραση και στα δεξιά αναθεωρητικά στοιχεία της Τσεχοσλοβακίας, υπόσκα­πτε συστηματικά το σοσιαλιστικό καθε­στώς της Τσεχοσλοβακίας με σκοπό να παλινορθώσει τον καπιταλισμό και να αποτραβήξει την Τσεχοσλοβακία από το σοσιαλιστικό στρατόπεδο. Αν ο ιμπερια­λισμός πετύχαινε στα σχέδιά του αυτά, θα δημιουργούνταν ρήγμα στο μέτωπο των σοσιαλιστικών χωρών, θα προκα­λούνταν αλλαγή στον συσχετισμό σε βά­ρος των δημοκρατικών - αντιιμπεριαλι­στικών δυνάμεων, θα ενθαρρυνόταν ο αμερικανικός και δυτικογερμανικός ιμπεριαλισμός στα επιθετικά του σχέδια στην Ευρώπη και σ' όλο τον κόσμο.
Οι εξελίξεις αυτές και η παραβίαση των συμφωνιών της Μπρατισλάβα από τα δε­ξιά αναθεωρητικά στοιχεία της καθοδή­γησης της Τσεχοσλοβακίας δημιούργη­σαν άμεσο κίνδυνο για τις σοσιαλιστικές καταχτήσεις της χώρας αυτής, για την ασφάλεια των σοσιαλιστικών χωρών, για την ειρήνη, για την υπόθεση της προόδου στην Ευρώπη και σ' όλον τον κόσμο.
Ύστερ' απ' αυτό, η ενέργεια των πέντε σο­σιαλιστικών χωρών του Συμφώνου της Βαρσοβίας, που δίνουν βοήθεια στον αδελφό τσεχοσλοβάκικο λαό ήταν αναγ­καία, αποτελεί εκπλήρωση καθήκοντος, που στηρίζεται στις αρχές του προλεταριακού διεθνισμού.
Η ιμπεριαλιστική προπαγάνδα, με άφθαστη υποκρισία, προσπαθεί να εξα­πατήσει τους λαούς. Δεν πρόκειται όμως να το πετύχει. Κείνοι που έπνιξαν και πνί­γουν τη δημοκρατία, την ανεξαρτησία, τις ελευθερίες των λαών είναι οι ιμπεριαλι­στές. Αντίθετα, η Σοβιετική Ένωση, οι σοσιαλιστικές χώρες ματαιώνουν τα σχέ­δια των ιμπεριαλιστών, σώζουν τις σοσια­λιστικές καταχτήσεις, υπερασπίζονται την ειρήνη του κόσμου, αποτελούν το στή­ριγμα και τον υπερασπιστή των λαών, που αγωνίζονται για την εθνική ανεξαρτησία, τη δημοκρατία και την πρόοδο.
Ο ελληνικός λαός, που αγωνίζεται μέ­σα στις δύσκολες συνθήκες ενός ωμού φασιστικού καθεστώτος, που επιβλήθη­κε με τη βοήθεια των ιμπεριαλιστών των ΕΠΑ και του ΝΑΤΟ και των Δυτικογερ­μανών ρεβανσιστών, έχει ένα επιπλέον λόγο να εκφράσει την αλληλεγγύη του προς τις δυνάμεις που παλεύουν για την περιφρούρηση των σοσιαλιστικών κατα­χτήσεων της Τσεχοσλοβακίας. Νιώθει ότι έτσι ενισχύεται και ο δικός του αγώνας κατά της δικτατορίας, κατά του ιμπερια­ λισμού. Καταλαβαίνει ότι όσο πιο ισχυ­ρό και ενωμένο είναι το σοσιαλιστικό στρατόπεδο, τόσο πιο αποτελεσματική θα είναι η βοήθεια στο σκληρό του αγώ­να για την ανατροπή της ξενόδουλης φα­σιστικής χούντας και την αποκατάστα­ση της δημοκρατίας.

Πρωτομαγιά 1919, η πρώτη προκήρυξη του ΣΕΚΕ

Έξι μήνες από την ίδρυσή του, το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα της Ελλάδας (ΣΕΚΕ), γιορτάζει επίσημα την εργατική Πρωτομαγιά. Η Κεντρική Επιτροπή του κόμματος, βγάζει προκήρυξη «Προς την εργατικήν τάξιν της Ελλάδος», η οποία δημοσιεύτηκε στον Ριζοσπάστη της 17ης Απριλίου (30 Απριλίου με το νέο ημερολόγιο). Στις 18 Απριλίου (1η Μάη), ο Ριζοσπάστης δεν κυκλοφόρησε, (παρά μόνο ο «Εργατικός Αγώνας», ως επίσημο όργανο του ΣΕΚΕ, σε μια πανηγυρική έκδοση):

Πρόκειται για ένα ολοκάθαρα ταξικό και διεθνιστικό κείμενο, σταθμό στην ιστορία του εργατικού μας κινήματος, αφού για πρώτη φορά το προλεταριάτο  απόκτησε κόμμα και συνδικαλιστική οργάνωση πανελλήνιας εμβέλειας, περνώντας έτσι σε ένα ανώτερο ποιοτικά επίπεδο.

Αξίζει να παρατεθεί η προκήρυξη:

"Προς την εργατικήν τάξιν της Ελλάδος

Σύντροφοι εργάται και εργάτριες!

Το Σοσιαλιστικόν Εργατικόν Κόμμα εορτάζει σήμερον την 1η Μαϊου. Ως κόμμα που αντιπροσωπεύει έναν αγώνα διεθνή, όπως είναι ο αγών της εργατικής τάξεως εις κάθε χώραν και που αγωνίζεται διά τον σκοπόν τον οποίον όλα τα αδελφά κόμματα όλων των χωρών επιδιώκουν και ο οποίος είναι η κατάργησις της κεφαλαιοκρατίας και η επικράτησις των αρχών του διεθνούς σοσιαλισμού, θα δείξη σήμερον την πίστιν του διά τον ιστορικόν αγώνα, εν ονόματι του οποίου οι εργάται και εργάτριαι όλου του κόσμου ενώνουν και πάλιν σήμερον την φωνήν των υπέρ μιας νέας ζωής και τάξεως εις τον κόσμον.

Ημείς λοιπόν που είμεθα η δύναμις και η ψυχή του έθνους, καλούμεθα σήμερον να εορτάσωμεν με τους εργάτας και τας εργάτριας όλων των άλλων εθνών την νέαν πρώτην Μαϊου. Η πράξις μας αυτή δεν είναι μόνον μία εκδήλωσις της ολοένα αναπτυσσομένης εις την τάξιν μας συνειδήσεως προς ομαδικήν επιδίωξιν των συμφερόντων ημών, προς αποτελεσματικήν αντιμετώπισιν κάθε εκμεταλλευτικής προσπαθείας εις το μέλλον, αλλά και εκδήλωσις ενός καθήκοντος προς τους αγωνιζομένους εις όλον τον κόσμο συναδέλφους μας, προς την Διεθνή.
 Το καθήκον μας τούτο το Σοσιαλιστικόν Εργατικόν Κόμμα, συμμεριζόμενον συνειδητώς, αισθάνεται ότι έχει το δικαίωμα να αποτανθή προς όλους τους συντρόφους, προς τους εργάτας και εργάτριας της χώρας, εργάτας της χειρός και του πνεύματος, εργάτας των πόλεων και εργάτας των πεδιάδων και να ζητήση παρ' αυτών, όπως όλοι, ως είναι ηνωμένοι εις την δυστυχίαν των, παρευρεθούν ηνωμένοι και εις την διαμαρτυρίαν των, εις την εορτήν των.
Η πρώτη Μαϊου πρέπει να είναι και δι' ημάς, όπως είναι και διά τους εργάτας όλου του κόσμου, η ημέρα της κοινής εκδηλώσεως των πόθων μας, τους οποίους όλο το έτος ζητούμεν και διαλαλούμεν με τας οργανώσεις μας, τα βιβλία μας, τας εφημερίδας μας, τας διαλέξεις μας και με όλον εν γένει τον αγώνα που διεξάγομεν κατά των εκμεταλλευτών.
Πρέπει να είναι η ημέρα που θα δείξωμεν εις όλους τους εχθρούς μας, εις όλους τους συκοφάντας μας και υβριστάς μας ότι ημείς υπάρχομεν, ότι ζώμεν ως τάξις και ότι εννοούμεν να υπάρχομεν πάντοτε. Η εκδήλωσίς μας σήμερον δεν πρέπει να έχη άλλον σκοπόν, ειμή εκείνον, διά τον οποίον η Διεθνής μας ζητεί να εορτάσωμεν και ο οποίος είναι σκοπός όλων των συνεορταζόντων σήμερον εργατών όλης της γης.

Σύντροφοι εργάται και εργάτριες!

Αν όλο το έτος εργαζόμεθα από πρωίας μέχρι νυκτός διά να θρέψωμεν και να πλουτίσωμεν άλλους, αν επί όλας τας ημέρας του έτους είμεθα τα όργανα της σκλαβιάς των πατρώνων και των εκμεταλλευτών, χωρίς να έχωμεν ούτε το δικαίωμα της αναπνοής χωρίς την άδειά των, μία μέρα όμως υπάρχει και δι' ημάς. Είναι η ημέρα της διεθνούς μας εορτής, η οποία είναι κερδισμένη με την θέλησιν και την δύναμιν των εργατών όλου του κόσμου διά να είναι δι' όλους τους καταπιεζόμενους, δι' όλους τους προλεταρίους του κόσμου ημέρα κοινής χαράς και κοινών ελπίδων, ημέρα μεγάλη και ιερά, όσον καμμία άλλη ημέρα. Αυτή είναι η πρώτη Μαϊου, αυτή είναι η ημέρα μας.
Ολοι με καρδιά, με μίαν πίστιν, με τον ίδιο ενθουσιασμό, πειθαρχούντες και ηνωμένοι ας δείξωμεν σήμερον ότι την τιμώμεν συνειδητά και ότι εννοούμεν την σημασία της.
Ολοι μας κάτω από την ερυθράν σημαίαν μας, την οποίαν σήμερα εκατομμύρια συντρόφων μας κρατούν αλλού δοξασμένην και υπερήφανον, ας δώσωμεν τον όρκον της παντοτεινής συνεργασίας και αδελφώσεως, αναφωνούντες με ψυχήν:

Ζήτω η Πρωτομαγιά των εργατών.
Ζήτω η Ενωσίς μας.
Ζήτω η Διεθνής.
Αθήναι 18 Απριλίου/ 1 Μαϊου 1919.