Τρίτη 29 Ιουνίου 2010

Το αμαρτωλό Ταμείο

Στα πλαίσια της φιλοσοφίας του κορπορατισμού και της διαδικασίας εκφασισμού του συνδικαλιστικού κινήματος, η δικτατορία της 4ης Αυγούστου, με πρωτοβουλία του Γραμματέα της ΓΣΕΕ (η οποία είχε μετονομαστεί στη συγκεκριμένη περίοδο σε «Εθνική» Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδας) και ταυτόχρονα υπουργού Εργασίας Αριστείδη Δημητράτου, ιδρύει το περίφημο «Ταμείο Εργατικών Στελεχών», ή «Ταμείο των Εργατοπατέρων», όπως ήταν περισσότερο γνωστό μεταξύ των εργατών.

Ο συνδικαλισμός για την μεταξική δικτατορία, δεν ήταν τίποτα άλλο, από προέκταση του κρατικού μηχανισμού. Τα συνδικαλιστικά στελέχη (πάντα βέβαια αναφερόμαστε στα συμβιβασμένα με το κράτος συνδικαλιστικά στελέχη, γιατί οι αντιφασίστες συνδικαλιστές βρίσκονταν σχεδόν εξ ολοκλήρου στην εξορία), είναι απλά ανώτεροι κυβερνητικοί υπάλληλοι και δικαιούνται πρόσθετες συντάξεις και παροχές.

Έτσι, με τον αναγκαστικό νόμο 971 του 1937,
(ΠΕΡΙ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΣ ΤΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΤΩΝ ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ - Δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Α 482/29.11.1937), ιδρύεται το λεγόμενο «Ταμείο Επικουρικής Ασφαλίσεως Εκπροσώπων και Υπαλλήλων Εργατικών και Επαγγελματικών Ενώσεων», με απώτερο σκοπό την παροχή επικουρικών συντάξεων στα μέλη του. Για την Ιστορία και για την αντικειμενική παρουσίαση των γεγονότων, πρέπει να αναφερθεί ότι ο ίδιος ο Δημητράτος, με ειδική διάταξη, φρόντισε να εξαιρεθεί από το συγκεκριμένο ταμείο (προς τιμή του βέβαια, αλλά αυτό δεν αλλάζει την ουσία της υπόθεσης).

Το ταμείο αυτό αποτελεί σύμφωνα με τους μελετητές της εργατικής μας ιστορίας, πανευρωπαϊκή και πιθανότατα παγκόσμια πρωτοτυπία:
Ανάλογη περίπτωση δεν θα δει κανείς, ούτε στη φασιστική Ιταλία του Benito Mussolini, ούτε φυσικά στα κληρικοφασιστικά καθεστώτα του Engelbert Dollfuss στην Αυστρία και του António de Oliveira Salazar στην Πορτογαλία.

Ποιοι ήσαν οι συνδικαλιστές που αποκτούσαν το ευεργέτημα της πρόσθετης συνταξιοδότησης, σύμφωνα με τον Δημητράτο; «Οι υπέρ την τριετία διατελέσαντες ή διατελούντες εκάστοτε εκπρόσωποι των Εργατικών και Επαγγελματικών Οργανώσεων», με άλλα λόγια, οι πρόεδροι και οι γραμματείς των συνδικαλιστικών οργανώσεων, ανεξάρτητα του βαθμού τους.

Ο λόγοι για τους οποίους έπρεπε να ασφαλιστούν οι συνδικαλιστές, σύμφωνα με τον μεταξικό νομοθέτη, ήταν ότι «ευρίσκονται εις την ανάγκην προς άσκησιν των εκ του αξιώματος τούτων απορρεόντων καθηκόντων των να εγκαταλείψουν τας εργασίας των και να αφιερώνονται εξ ολοκλήρου εις την εξυπηρέτησιν των νομίμων συμφερόντων της τάξεως ην εκπροσωπούσιν» και επειδή, «οι εν λόγω οργανώσεις και οι εκπρόσωποι αυτών, αποτελούν σημαντικόν συντελεστήν ενισχύσεως της καταβαλλόμενης υπό της Κυβερνήσεως προσπαθείας δια την επιτυχή εφαρμογή της Εθνικής και Κοινωνικής αυτής πολιτικής». Κλασικό παράδειγμα τέτοιας συστράτευσης, η αντιπροσώπευση ενός εργατικού στελέχους από το Εθνικό Εργατικό Κέντρο μιας πόλης στην αντίστοιχη τοπική Εθνική Οργάνωση Νέων και στις εκδηλώσεις της !!!

Με τον νόμο αυτόν, ο ασφαλισμένος συνδικαλιστής και το σωματείο του που στη συγκεκριμένη περίπτωση ενεργεί ως εργοδότης, πληρώνει μια συμβολική εισφορά στο Ταμείο η οποία διαφέρει κατά περίπτωση. Τα υπόλοιπα έσοδα του Ταμείου, είναι ένα ποσοστό από τις ετήσιες εισπράξεις της Εργατικής Εστίας και ένα γενναίο ποσοστό από τα έσοδα όλων των ασφαλιστικών ταμείων των μισθωτών (από το ΙΚΑ) !!!

Μια από τις τελευταίες πράξεις του υφυπουργού Εργασίας της κατοχικής κυβέρνησης Ράλλη, Νικολάου Καλύβα, λίγο πριν εκτελεστεί από την ΟΠΛΑ τον Γενάρη του 1944, ήταν και η δημοσίευση νόμου που ενίσχυε το συγκεκριμένο ταμείο. Όλοι οι οργανισμοί Κοινωνικής Ασφαλίσεως υποχρεώνονταν να επιβαρυνθούν με το 0,5% επί των εσόδων τους προκειμένου να ενισχυθεί το ταμείο των εργατικών στελεχών. Το 1/23 όλων αυτών των χρημάτων αφορούσαν τον Κλάδο Πρόνοιας και τα 22/23 τον Κλάδο Συντάξεως. Μετά τη Βάρκιζα, ο συγκεκριμένος νόμος του Καλύβα (1114/1944), επικυρώθηκε (Μάιος 1946), αφού προφανώς το μεταδεκεμβριανό κράτος θεωρούσε ότι ήταν θεσμικός συνεχιστής του δωσιλογικού ραλλικού κράτους, παρά της κυβέρνησης της Μέσης Ανατολής.

Η αρωγή του ελληνικού κράτους για τους «κοινωνικούς αγωνιστές», θα συνεχιστεί αμείωτη και μετά τον Εμφύλιο. Με νομοθέτημα του 1953, οι αυτοαποκαλούμενοι «κοινωνικοί αγωνιστές», θα μπορούν να πάρουν σύνταξη εάν έχουν πραγματοποιήσει 750 ημερομίσθια και εάν έχουν συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας τους, εφόσον βέβαια αποδεδειγμένα έχουν προσφέρει «εθνικάς υπηρεσίας» και έχουν διατελέσει επί πέντε τουλάχιστον έτη μέλη της Διοίκησης της ΓΣΕΕ ή Πρόεδροι ή Γραμματείς Εργατικών Επαγγελματικών Οργανώσεων. Οι κοινοί θνητοί, που δεν ήσαν συνδικαλιστικά στελέχη, έτσι για τη σύγκριση, έπρεπε να συμπληρώσουν 4050 ημερομίσθια για να κατοχυρώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα.

Μπορεί τα παραπάνω να δείχνουν κάπως εξωφρενικά ή παράλογα, αλλά ίσχυσαν μέχρι τις ημέρες μας. Το συγκεκριμένο ταμείο, λειτούργησε ως ένα «διαφθορείο συνειδήσεων», αφού:

- Με την προσδοκία της συνταξιοδότησης, πολλοί συνδικαλιστές είχαν άμεση εξάρτηση από τα πάνω.

- Αδυναμία αυτόνομης συνδικαλιστικής δράσης, αφού αυτή θα μπορούσε να οδηγήσει σε εκτόπιση από το «πόστο», δηλαδή τη συνδικαλιστική θέση και επομένως σε απώλεια του δικαιώματος συνταξιοδότησης από το εργατοπατερικό ταμείο. Ειδικά αυτό ίσχυε ιδιαίτερα για όσους είχαν πολύ λίγο χρόνο προκειμένου να συνταξιοδοτηθούν. Το ρίσκο της αυτόνομης δράσης ήταν εξαιρετικά μεγάλο.

- Εφαρμογή «φωτογραφικών διατάξεων» για συγκεκριμένα στελέχη.

- Αναπόφευκτη συντήρηση πολλών εικονικών σωματείων, κίτρινων σωματείων, σωματείων-σφραγίδων με μόνο στόχο την εξασφάλιση συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων. Τα σωματεία-σφραγίδες εξυπηρετούσαν (και εξυπηρετούν) εκλογικές σκοπιμότητες, με τελικό έλεγχο του συνδικαλισμού από το κράτος, πολυδιάσπαση και κατακερματισμός του κινήματος και συνεπώς μια διαιώνιση του φαύλου κύκλου.

Όπως πολύ σωστά έγραφε και η αρθρογράφος του Ριζοσπάστη Μαίρη Ευαγγελοπούλου (φύλλο της 3/10/1998):

«Έτσι, ο κάθε εργατοπατέρας, προσδοκώντας στην πρόσθετη σύνταξη, έχει το ισχυρό "κίνητρο" να στήνει ένα "σωματείο" μαζεύοντας ή και αντιγράφοντας από τους τηλεφωνικούς καταλόγους 21 ονόματα, να (αυτο)ανακηρύσσεται πρόεδρος ή γραμματέας και στη συνέχεια να στοιχίζεται με τον πιο αποφασιστικό τρόπο στο πλευρό του εκάστοτε κυβερνητικού - εργοδοτικού συνδικαλισμού, εξασφαλίζοντας και τη σύνταξη και τις έξτρα... παροχές. Αυτή η ανώμαλη κατάσταση ταλάνισε χρόνια το συνδικαλιστικό κίνημα και παραχάραξε επί δεκαετίες τους συσχετισμούς στις ανώτερες και κορυφαίες συνδικαλιστικές οργανώσεις. Τα όποια βήματα έγιναν - και έγιναν αρκετά - οφείλονται στην ασίγαστη πάλη των ταξικών δυνάμεων.»

Οι δυνάμεις του ταξικού συνδικαλισμού, από τα μέσα της δεκαετίας του 1970, αγωνίστηκαν με όλες τους τις δυνάμεις για την κατάργηση αυτού του «αμαρτωλού» ταμείου. Και αυτό ανεξάρτητα από το γεγονός (δεν μπορούσε πια να γίνει αλλιώς), που από το 1975 και μετά, από το εργατοπατερικό ταμείο συνταξιοδοτήθηκαν και πολλοί αριστεροί συνδικαλιστές. Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, το «Ταμείο» αντάμειψε πλουσιοπάροχα τους θύτες της εργατικής τάξης και τους σφετεριστές των κοινωνικών αγώνων. Πολύ σπάνια και μόνο προς το τέλος, τα θύματα των εργατικών αγώνων.

Πάντως, όχι χωρίς την έντονη αντίδραση της ΓΣΕΕ, τελικά το 1999, με τον Ν.2676, συγχωνεύθηκε ο κλάδος σύνταξης του καλού μας Ταμείου στο ΙΚΑ-ΤΕΑΜ. Αξίζει πάντως να θυμηθεί κανείς το περίφημο και άκρως προκλητικό

"Οι συνδικαλιστές περισσότερο ίσως κάθε άλλης ομάδας εργαζομένων, έχουν ανάγκη διορθωτικής - συμπληρωματικής σύνταξης..."


από τους διοικούντες τη Συνομοσπονδία, που είχε κάνει τότε ιδιαίτερη αίσθηση.

Σύμφωνα με τον νομοθέτη,

«Η συγχώνευση κρίθηκε αναγκαία αφού ο βασικός σκοπός ιδρύσεως του ταμείου που ήταν η προστασία των συνδικαλιστικών στελεχών από κάθε είδους αυθαιρεσία εξέλειπε λόγω των πολιτικών και κοινωνικών αλλαγών που έχουν συντελεσθεί.»

Συμπληρωματικά:

1.

Γράφει ο μεταξικός συνδικαλιστής και μετέπειτα σοσιαλιστής της "τάσης Brown", Απόστολος Καζάκος, στο περιοδικό Εργατική Ελλάς, το 1937:

Το Συνδικάτο θα αποτελέσει την κεντρική αρτηρία από την οποία θα διοχετευτεί μέσα στο αναγεννώμενο σώμα της εργατικής μας τάξεως το καινούργιο αίμα της αφυπνιζόμενης φυλής μας. Το Συνδικάτο για να επιτελέσει το μεγάλο και ιστορικό αυτό καθήκον, πρέπει να εισαχθεί στον Κρατικό Μηχανισμό, πρέπει να αποτελέσει ένα από τα σημαντικότερα εξαρτήματα του Κράτους. Δεν μπορεί να νοηθεί σήμερα το Σωματείο λειτουργούν με τις προϋποθέσεις του αναχρονιστικού νόμου 281, ο οποίος καθιερώνει την πάλη των τάξεων και είναι προϊόν της λιμπεραλιστικής αντιλήψεως του Κράτους.

2.

Ανακοίνωση της Ομοσπονδίας Οικοδόμων Ελλάδας, σχετικά με την αντίδραση της ΓΣΕΕ, στην προοπτική κατάργησης του ταμείου.
Οκτώβριος 1998:

1. Ανακοίνωση της Ομοσπονδίας Οικοδόμων, σχετικά με την αντίδραση της ΓΣΕΕ, στην προοπτική κατάργησης του ταμείου. Οκτώβριος 1998:

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΟΙΚΟΔΟΜΩΝ

Πρόκληση προς την εργατική τάξη

Η μεγαλύτερη ομοσπονδία της χώρας καταγγέλλει ως κατάπτυστη την ενέργεια των προκαθήμενων της ΓΣΕΕ να ζητήσουν τη διαιώνιση και την αναβάθμιση του "ταμείου των εργατοπατέρων"
Πρόκληση για την εργατική τάξη, χαρακτηρίζει σε ανακοίνωσή της η Ομοσπονδία Οικοδόμων Ελλάδας την ενέργεια του προέδρου και γενικού γραμματέα της ΓΣΕΕ να ζητήσουν απ' τον υπουργό Εργασίας τη διατήρηση και αναβάθμιση του αμαρτωλού "ταμείου των εργατοπατέρων" - κατά κόσμον, "ταμείο επικουρικής ασφάλισης εργατικών στελεχών" - και τους καταγγέλλει, όπως και τις παρατάξεις τους, σαν "ηθικούς αυτουργούς για τη διάσπαση, το διασυρμό, εξευτελισμό και υπονόμευση του συνδικαλιστικού κινήματος".
Η Ομοσπονδία επισημαίνει ότι, με την ενέργειά τους αυτή, επιδιώκουν τη συνέχιση της διάσπασης του συνδικαλιστικού κινήματος, τη διαιώνιση του εργατοπατερισμού και υπογραμμίζει: "Τη στιγμή που κατεδαφίζονται εργασιακά, ασφαλιστικά και άλλα δικαιώματα των εργαζομένων, οι καρεκλοκένταυροι απόγονοι του Μακρηθεοδωρισμού ζητούν τη διατήρηση του αμαρτωλού ταμείου για να εισπράξουν και άλλη σύνταξη σε βάρος των Ταμείων των εργαζομένων".
Τονίζει ότι προκλητικά παριστάνουν τους αναξιοπαθούντες για να δικαιολογήσουν την πρότασή τους για τη διατήρηση του ταμείου, που συνδέεται με τα πιο μαύρα χρόνια του συνδικαλιστικού κινήματος και της πολιτικής ζωής της χώρας μας. "Από το Μεταξά - συνεχίζει - που το έφτιαξε, τον Τσολάκογλου και τις άλλες κυβερνήσεις που πέρασαν απ' τον τόπο και το εκσυγχρόνισαν, για να δίνουν σύνταξη στα διάφορα σκύβαλα και αρπαχτικά που πέρασαν από το συνδικαλιστικό κίνημα της χώρας μας. Όλους αυτούς, που λειτουργούσαν σαν το δεξί χέρι της εργοδοσίας και του Συνδικαλιστικού της Ασφάλειας, στέλνοντας εξορία, φυλακή και εκτέλεση τους συνδικαλιστές, που δεν πειθαρχούσαν, δε συντάσσονταν, δεν έσκυβαν το κεφάλι και πάλευαν για τα δικαιώματα της εργατικής τάξης, για μια καλύτερη ζωή. Αυτούς, που δολοφόνησαν τον Μήτσο Παπαρήγα, γεν. γραμματέα της ΓΣΕΕ το 1946".
Υπογραμμίζει πως "το θράσος και η προκλητικότητά τους δεν έχει όρια", τους καταγγέλλει και τους παραδίνει στην εργατική τάξη. Τέλος, τονίζει: "Η Ομοσπονδία μας τους επέστρεψε το κείμενο - πρόταση της πλειοψηφίας της ΓΣΕΕ, σαν απαράδεκτο και δηλώνουμε ότι θα χρησιμοποιήσουμε κάθε μορφή πάλης για να καταργηθεί αυτό το αμαρτωλό ταμείο".


3.

Το άρθρο 26, του 2676 του 1999:

Άρθρο 26 Συγχώνευση Τ.Ε.Α.Ε.Υ.Ε.Ε.Ο- στο ΙΚΑ-ΤΕΑΜ

1.Το Ταμείο Επικουρικής Ασφαλίσεως Εκπροσώπων και Υπαλλήλων Εργατικών Επαγγελματικών Οργανώσεων (Τ.Ε.Α.Ε.Υ.Ε.Ε.Ο.), που συστάθηκε με τις διατάξεις του α.ν. 971/1937 (ΦΕΚ 482 Α) αποκαλούμενο στις επόμενες διατάξεις του άρθρου αυτού «Ταμείο», συγ¬χωνεύεται από την πρώτη του τέταρτου μήνα από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου στον Τομέα Επικουρικής Ασφάλισης Μισθωτών, που λειτουργεί στο Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ο οποίος αποκαλείται στη συνέχεια του ίδιου άρθρου Ί.Κ.Α.- Τ.ΕΑΜ.

Το σύνολο του ενεργητικού και παθητικού που προέρχεται από το συγχωνευόμενο Ταμείο, οι πόροι που προβλέπονται από τις ισχύουσες διατάξεις υπέρ αυτού, καθώς και η κινητή και ακίνητη περιουσία του, πλην των κινητών στοιχείων αυτής που ανήκουν στον Κλάδο Πρόνοιας, περιέρχονται από τη συγχώνευση αυτού στο Ι.Κ.Α. - Τ.Ε.Α.Μ. ως καθολικό διάδοχο. Για τη μεταβίβαση της κυριότητας των ακινήτων του Ταμείου στο Ι.Κ.Α.-Τ.Ε.Α.Μ. εκδίδεται διαπιστωτική πράξη από τον Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, η οποία μεταγράφεται ατελώς στα βιβλία μεταγραφών των οικείων υποθηκοφυλακείων.

Η μεταβίβαση αυτή δεν υπόκειται σε τέλη και δικαιώματα υπέρ του Δημοσίου, δήμου, κοινότητας ή τρίτου. Εκκρεμείς δίκες που προέκυψαν από τη λειτουργία του Ταμείου συνεχίζονται υπέρ ή κατά του Ι.Κ.Α. - Τ.Ε.A.M. χωρίς διακοπή.

Οι υφιστάμενες κατά τη δημοσίευση του νόμου αυτού οργανικές θέσεις του Τ.Ε.Α.Ε.Υ.Ε.Ε.Ο., μόνιμες και ιδιωτικού δικαίου με το υπηρετούν προσωπικό, μεταφέρονται στο Ι.Κ.Α.

Οι διατάξεις των άρθρων 1, 5 (παρ. 1 περίπτ. στ) μέχρι 9 (παρ. 2 και 3), 10, 30 μέχρι 34, 36 και 38 του Καταστατικού του Ταμείου, από την ημερομηνία της συγχωνεύσεως παύουν να ισχύουν.

Οι ασφαλισμένοι του Ταμείου καθίστανται ασφαλισμένοι του Ι.Κ.Α. - Τ.Ε.Α.Μ.. Η ασφαλιστική σχέση των ασφαλισμένων αυτών, μετά από τη συγχώνευση, διέπεται από τις διατάξεις του Καταστατικού του Ταμείου που εξακολουθούν ισχύουσες με την επιφύλαξη της παραγράφου 3 του παρόντος άρθρου.

Ο χρόνος ασφαλίσεως στο Ταμείο, συμπεριλαμβανομένου και αυτού που έχει αναγνωρισθεί ή προσμετρηθεί από προϋπηρεσία ή άλλη αιτία βάσει των διατάξεων του Καταστατικού του, υπολογίζεται για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος των ασφαλισμένων αυτών, σύμφωνα με τις προϋποθέσεις του Ταμείου, όπως αυτές ορίζονται από τις καταστατικές διατάξεις αυτού.

Πρόσωπα τα οποία αποκτούν μετά τη συγχώνευση την ιδιότητα εκπροσώπου συνδικαλιστικών οργανώσεων, για την οποία υπήγοντο στην ασφάλιση του Ταμείου, σύμφωνα με τη νομοθεσία του, εξαιρούνται από την ασφάλιση του Ι.Κ.Α.- Τ.Ε.Α.Μ. για την ιδιότητα τους αυτή. Τα πρόσωπα αυτά σε κάθε περίπτωση υπάγονται στους οικείους Φορείς επικουρικής ασφάλισης για την απασχόληση τους.

Οι συνταξιούχοι του Ταμείου γίνονται συνταξιούχοι του Ι.Κ.Α.-Τ.Ε.Α.Μ.. Οι συντάξεις αυτών εξακολουθούν να καταβάλλονται αμετάβλητες, χωρίς τους περιορισμούς των διατάξεων του άρθρου 19 του ν. 2434/1996 (ΦΕΚ 188 Α'). Σε περίπτωση καταβολής συντάξεων από το Τ.Ε.Α.Ε.Υ.Ε.Ε.Ο. και το Ι.Κ.Α.-Τ.Ε.Α.Μ. ή από άλλο επικουρικό φορέα, οι διατάξεις περί διπλοσυνταξιούχων δεν εφαρμόζονται. Οι ανωτέρω συντάξεις αυξάνονται κατά τον τρόπο αύξησης των λοιπών συντάξεων των συνταξιούχων του Ι.Κ.Α.-Τ.Ε.Α.Μ..

7. ι ειδικές εισφορές του άρθρου μόνου του ν.114/1944 (ΦΕΚ 19 Α), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, καθώς και της παρ. 1 του άρθρου 8 του ν. 678/1977 (ΦΕΚ 246 Α') που έχουν θεσπισθεί υπέρ του Ταμείου, διατηρούνται και περιέρχονται εξ ολοκλήρου στο Ι.Κ.Α.- Τ.Ε.Α.Μ., επιφυλασσομένων των διατάξεων του άρθρου 59 του ν. 2084/1992 (ΦΕΚ 165 Α").

Οι παραπάνω εισφορές δύνανται να μειώνονται με προεδρικό διάταγμα, εκδιδόμενο με πρόταση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, μετά από γνώμη του Δ.Σ. του Ι.Κ.Α., ύστερα από σύνταξη αναλογιστικής μελέτης.

8. Κλάδος Πρόνοιας του Τ.Ε.Α.Ε.Υ.Ε.Ε.Ο., που συστάθηκε με τις διατάξεις της αριθμ. 59360 Σ. 1509/ 24.1.1950 (ΦΕΚ 51 Β') απόφασης του Υπουργού Εργασίας, καταργείται από την ημερομηνία συγχώνευσης του Ταμείου.

Τα αποθεματικά του καταργούμενου Κλάδου διανέμονται στους ασφαλισμένους του Κλάδου αυτού, οι οποίοι έχουν υπαχθεί στην ασφάλιση του και έχουν συμπληρώσει μέχρι την ημερομηνία συγχώνευσης του Ταμείου τουλάχιστον τρία (3) έτη ασφάλισης, μετά από σχετική αίτηση, η οποία υποβάλλεται στο Ι.Κ.Α.- Τ.Ε.Α.Μ. εντός ανατρεπτικής προθεσμίας τριών (3) μηνών από την ημερομηνία συγχώνευσης του.

To I.K.A. - T.E.A.M., ως καθολικός διάδοχος του Ταμείου, αναγράφει στον προϋπολογισμό του το ποσό που προκύπτει κατά το κλείσιμο του ισολογισμού του καταργούμενου Κλάδου και το οποίο θα διανεμηθεί στους δικαιούχους.
Από το προς διανομή ποσό αφαιρείται το ποσό που θα καταβληθεί ως εφάπαξ παροχή, σε όσους έχουν συμπληρώσει τις προϋποθέσεις σύμφωνα με τις καταστατικές διατάξεις του καταργούμενου Κλάδου και έχουν υποβάλει σχετική αίτηση μέχρι την ημερομηνία κατάρ¬γησης του, καθώς και σε όσους έχουν συμπληρώσει τις χρονικές προϋποθέσεις συνταξιοδοτήσεως, όπως προβλέπεται από τις σχετικές διατάξεις του καταργού¬μενου Ταμείου, ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας και συνταξιοδότησης από τον κλάδο σύνταξης.

Το ποσό που θα καταβληθεί σε κάθε δικαιούχο είναι το πηλίκο της διαίρεσης του προς διανομή ποσού και των ημερών ασφάλισης του συνόλου των δικαιούχων, πολλαπλασιαζόμενο με τις ημέρες ασφάλισης του δικαιούχου. Το ποσό που προκύπτει δεν δύναται να είναι ανώτερο εκείνου που θα ελάμβανε ο δικαιούχος ως εφάπαξ παροχή βάσει των καταστατικών διατάξεων του καταργούμενου Κλάδου.
Τυχόν αδιάθετο ποσό μεταφέρεται στο Ι.Κ.Α. -Τ.Ε.Α.Μ..

Με απόφαση του Διοικητή του Ι.Κ.Α. συγκροτείται επιτροπή αποτελούμενη από υπαλλήλους του καταργούμενου Ταμείου, έργο της οποίας είναι η χορήγηση στους δικαιούχους του προς διανομή ποσού. Με την ίδια απόφαση ορίζεται και ο χρόνος περάτωσης του έργου της.

Πέμπτη 10 Ιουνίου 2010

Το "συνδικαλιστικό της Ασφάλειας"

Το φαινόμενο της αστυνόμευσης όλων σχεδόν των δραστηριοτήτων των πολιτών του ελληνικού κράτους είναι πολύ παλιό. Ειδικά για το εργατικό και συνδικαλιστικό κίνημα άρχισε να θεσμοθετείται από την περίοδο της παγκαλικής δικτατορίας (Νομοθετικό Διάταγμα - Δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Α 265/23.09.1925: ΠΕΡΙ ΣΥΣΤΑΣΕΩΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ). Για να φτάσει σε πλήρη οργανωτική ακμή στην διάρκεια της βασιλομεταξικής δικτατορίας.
Εννοείται, ότι θα συνεχιστεί και μετά την βαριά ήττα της εργατικής τάξης το 1949 μέχρι των ημερών μας, με διαφορετικές κατά καιρούς μορφές.

Η τρομοκρατική δράση των αστυνομικών και των παραστυνομικών οργάνων, ειδικά στο εργατικό, (αλλά και στο φοιτητικό) κίνημα, θα μείνει στην ιστορία. Στην κυριολεξία μιλάμε για ένα παρακράτος, που θα λειτουργήσει έξω από κάθε συνταγματική νομιμότητα και θα αποτελέσει πηγή διαρκούς πολιτικής ανωμαλίας. Ίσως μόνο ο όρος “Παρασύνταγμα”, όρος που εισήχθη από τον καθηγητή συνταγματικού δικαίου Νίκο Αλιβιζάτο στο περίφημο βιβλίο του “Πολιτικοί θεσμοί σε κρίση, 1922-1974 – Όψεις της ελληνικής εμπειρίας”, είναι σε θέση να δώσει σε μεγάλο βαθμό κάποια ερμηνευτικά εργαλεία για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούσε η συγκεκριμένη αστυνόμευση.

Για να είμαστε δίκαιοι, το ζήτημα της ανάμειξης του κράτους στα σωματεία και στις λειτουργίες τους, είναι κοινό σε όλες σχεδόν τις καπιταλιστικές χώρες, ανεξάρτητα από τον βαθμό της δημοκρατικότητάς τους. Παρά τις αναρίθμητες συνταγματικές και διεθνείς κατοχυρώσεις. Στην Ελλάδα όμως αυτό το φαινόμενο θα πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις και θα σημαδέψει για δεκαετίες το συνδικαλιστικό κίνημα.

Δεν φτάνει μόνο το γεγονός ότι μετά την εκδίωξη της Αριστεράς από την ΓΣΕΕ το 1928, με το τέταρτο συνέδριο η τριτοβάθμια γενική συνομοσπονδία θα περάσει ολοκληρωτικά υπό κρατικό έλεγχο και τα ανώτερα συνδικαλιστικά στελέχη θα μεταβληθούν σε πειθήνια όργανα της εκτελεστικής εξουσίας, σε όργανα των μηχανισμών καταστολής του αστικού κράτους. Δεν θα φτάσει η φασιστικοποίηση των συνδικάτων από τη 4η Αυγούστου και στη συνέχεια ο εντεταλμένος καραμανλικός συνδικαλισμός τύπου Μακρή και Θεοδώρου:

Το κράτος που ανοιχτά ταυτίζει τα συμφέροντά του με αυτά της οικονομικής ολιγαρχίας, χρειάζεται ακόμα πιο άμεσο έλεγχο. Και έχει δίκιο, αφού διδασκόμενο από την ιστορία γνωρίζει ότι μέσα στην όξυνση της ταξικής πάλης, στελέχη του κρατικού εργοδοτικού συνδικαλισμού, μπορεί κάποιες φορές να περάσουν στην αντιπέρα όχθη και να σταθούν μαζί με τους συναδέλφους τους στην πάλη για τις διεκδικήσεις τους. Κάθε συνδικαλιστής, όσο έμπιστος και να είναι για την εργοδοσία, είναι εν γένει ύποπτος. Είναι εν δυνάμει ανατροπέας των ταξικών συσχετισμών.

Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που θα δημιουργηθεί στην Γενική Ασφάλεια ειδικό τμήμα παρακολούθησης του συνδικαλιστικού κινήματος. Είναι το περίφημο “συνδικαλιστικό της Ασφάλειας”. Τα όργανά του, θα παρίστανται ανενόχλητα στις συνελεύσεις των σωματείων μέχρι και το τέλος της δικτατορίας. Όργανα που θα προέρχονται είτε από τον χώρο της Αστυνομίας, είτε από των χώρο του παρακράτους, κυρίως από λούμπεν, παρακμιακά και υποκοσμιακά στοιχεία που κατά καιρούς εξέβραζε και εκβράζει η ελληνική κοινωνία.

(Ανάλογο τμήμα υπήρχε και για το φοιτητικό κίνημα. Το περίφημο “φοιτητικό της Ασφάλειας” που “μεγαλούργησε” στην διάρκεια της χούντας).

Πριν περάσουμε σε κάποια χαρακτηριστικά ντοκουμέντα, τρεις παρατηρήσεις:

- Υπήρχε σαφής διαφορά των ασφαλιτών πάσης φύσεως από τους υπόλοιπους αστυνομικούς. Ειδικά το “συνδικαλιστικό της Ασφάλειας” στελεχωνόταν από επιλεγμένους αστυνομικούς, από άτομα χωρίς ηθικούς ή άλλους φραγμούς. Είχαν σε αντάλλαγμα των υπηρεσιών που προσέφεραν ασυδοσία στην δράση τους στο χώρο του υποκόσμου. Πολλοί από αυτούς θα διαπρέψουν στην προστασία του εμπορίου λευκής σαρκός, ναρκωτικών και σε κάθε είδους παρανομία, (με το αζημίωτο).

- Τα όργανα του “συνδικαλιστικού” ήταν συνήθως αγράμματα άτομα – το πολύ να είχαν τελειώσει την έκτη δημοτικού. Πιθανά, να είχαν και στρατιωτική προϋπηρεσία στον βαθμό του δεκανέα πεζικού. Επιλέχθηκαν προσεκτικά από το κατεστημένο με βάση συγκεκριμένες προδιαγραφές. Το αποτέλεσμα της συγκέντρωσης τόσων εξουσιών στα χέρια τέτοιων λούμπεν και αστοιχείωτων ατόμων, ήταν να αποκτούν τα πιο απίθανα βίτσια.

- Από το 1949 και μετά δεν αναφέρεται καμία περίπτωση αριστερού συνδικαλιστή, ειδικά μέλους της ΕΔΑ και του ΚΚΕ που να πέρασε συνειδητά με το μέρος της Ασφάλειας. Παρά τα λάθη και τις αδυναμίες στην τακτική και στρατηγική του κινήματος, αυτό θα αποτελέσει μια μεγάλη κατάκτηση, μια σελίδα δόξας στην ιστορία του.

Κάποια τεκμήρια.


Ριζοσπάστης, 11.6.1930. Ας σημειωθούν οι διασπαστικές ενέργειες των αρχών ασφάλειας.



ΓΣΕΕ. 16ο χουντικό συνέδριο. Δείγμα της στενής παρακολούθησης από την Γενική Ασφάλεια.



Αυγή, 13.4.1967. Μια εβδομάδα πριν την δικτατορία. Επίθεση ασφαλιτών στις εργατικές διαδηλώσεις. Ο "καλοντυμένος" κύριος, επικουρεί το έργο των αστυνομικών.



Σπάνιο και σημαντικό τεκμήριο. Ορισμένα συνδικαλιστικά στελέχη, ήταν εκτός από όργανα της Αστυνομίας, πληροφοριοδότες και των στρατιωτικών υπηρεσιών (από Γ. Κουκουλές, "Για μια Ιστορία του Ελληνικού Συνδικαλιστικού Κινήματος" ).


Αφήγηση.

Ένα από τα κορυφαία στελέχη του οικοδομικού συνδικαλισμού στην δεκαετία του 1960, ο Μπάμπης Δρακόπουλος (συνωνυμία με το ιστορικό στέλεχος της ΕΔΑ και του ΚΚΕ Εσ. αργότερα), από το Σωματείο των πλακάδων, γράφει για το "Συνδικαλιστικό της Ασφάλειας":

Το "Συνδικαλιστικό της Ασφάλειας" στελέχωναν διάφορα αποβράσματα με κύριο προσόν τον αγοραίο αντικομμουνισμό σε συνεργασία με εργατοπατέρες, παρακρατικούς και τους συνεργάτες των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής. Δηλαδή, διάφοροι τύποι είτε από τις τάξεις της αστυνομίας, είτε έξω από αυτή, που όμως ήταν έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να διαπράξουν οποιοδήποτε έγκλημα.

Όπως έχει αποδειχθεί, τις περισσότερες φορές η φυσική ηγεσία της αστυνομίας αγνοούσε τις δραστηριότητες και τις επιδόσεις των οργάνων του "Συνδικαλιστικού της Ασφάλειας". Κάθε φορά που υπήρχε μια αγωνιστική κινητοποίηση έθεταν κι ένα προβοκατόρικο σχέδιο σε εφαρμογή. Οι Οικοδόμοι πολύ γρήγορα κατάλαβαν τι γίνεται και οργάνωναν κάθε φορά με απίστευτη ψυχραιμία και αποτελεσματικότητα την περιφρούρηση και την εξουδετέρωση των σχεδίων του "Συνδικαλιστικού της Ασφάλειας". Πολλές φορές οι προσπάθειες τους κατέληγαν σε φιάσκο. Έτσι, έκτος των άλλων, υπήρχε και μια "βεντέτα" μεταξύ Οικοδόμων και Ασφαλιτών. Είναι αμέτρητες οι φορές που τους ρεζιλεύαμε ενώπιον της Δικαιοσύνης, όπου με διάφορες κατηγορίες μας προσήγαγαν σιδηροδέσμιους και αντί να μας καταδικάσουν, τους "καταδικάζαμε"... εμείς. Χώρια την κατσάδα που τρώγανε από την έδρα.

Εδώ να σημειώσουμε ότι οι Οικοδόμοι έδειξαν μια επίσης απίθανη ευαισθησία και αλληλεγγύη προς το φοιτητικό κίνημα, ειδικότερα μετά τη δολοφονία του Σωτήρη Πέτρουλα. Όσο κι αν φανεί υπερβολικό, κάθε φορά που το φοιτητικό κίνημα είχε εκδήλωση, αυθόρμητα άδειαζαν οι πιάτσες και οι συνάδελφοι έτρεχαν να προστατέψουν τα παιδιά από τους δολοφόνους του "Φοιτητικού της Ασφάλειας".

Το "Συνδικαλιστικό της Ασφάλειας" έπαιρνε οδηγίες απευθείας από τα υπουργεία Δημοσίας Τάξεως, Εργασίας και Εξωτερικών, ενώ ο επιχειρησιακός συνδυασμός ήταν της αρμοδιότητας της διεύθυνσης του παρακράτους με έδρα την ΚΥΠ. Δεν ήταν λίγες οι φορές που συνδικαλιστικά στελέχη, κυρίως συνεργαζόμενοι με συναδέλφους τους της ΕΔΑ, οδηγούνταν στην ΚΥΠ για ανάκριση, εκφοβισμό αλλά και για δελεαστικές προτάσεις ... συνεργασίας για το καλό της πατρίδος!

Όλες οι κινήσεις των δραστήριων Οικοδόμων ήταν υπό παρακολούθηση. Δηλαδή, έφευγες πολλές φορές, με "σωματοφύλακα" από το σπίτι σου που σε ακολουθούσε στην πιάτσα, στη συνέχεια στον τόπο δουλειάς, το απόγευμα πάλι στην πιάτσα και μετά στα γραφεία του σωματείου ή της ΕΔΑ και τέλος και πάλι ως το σπίτι. Με πρόσχημα την τήρηση της εννόμου τάξεως είχαν πάντα οργανωμένη, σε στιλ ταγμάτων εφόδου, παρουσία στις συνελεύσεις, τις συγκεντρώσεις και τις αγωνιστικές κινητοποιήσεις.

Συνήθως πάντα στις εκδηλώσεις εμφανίζονταν με επικεφαλής τον διαβόητο Παπασπύρου, ένα κομπλεξικό ανθρωπάκι, 1,60 ήταν δεν ήταν στο ύψος, λαλίστατο ... αλλά έτοιμο για οποιοδήποτε έγκλημα πάρει διαταγή! Πίσω από την κουστωδία των ένστολων υπήρχαν πάντα διάφοροι ροπαλοφόροι που ήταν ανακατεμένοι ασφαλίτες, χαφιέδες, τρόφιμοι του παρακράτους, όπως "Αντικομμουνιστική σταυροφορία" κλπ.

Για ένα διάστημα οι χαφιέδες του "Συνδικαλιστικού" διεκδικούσαν να παρευρίσκονται μέσα στις αίθουσες των Συνελεύσεων και να παρακολουθούν τις εργασίες του σώματος. Οι Οικοδόμοι αγωνίστηκαν ώσπου τους πέταξαν έξω. Το ωραίο είναι ότι, αφού ήρθε η Ένωση Κέντρου στην Κυβέρνηση, ο μεγάλος δημοκράτης ... Γεώργιος Παπανδρέου απαγόρευσε μεν να βρίσκονται μέσα στην αίθουσα, αλλά για λόγους ... τάξεως να βρίσκονται στην είσοδο!

Στις πιάτσες είχαν βάλει βάρδιες που παρακολουθούσαν τα πάντα. Τους είχαμε βγάλει και παρατσούκλια. Δεν χάναμε δε ευκαιρία να τους γελοιοποιούμε με τους πιο απίθανους τρόπους, π.χ. κάναμε πως ... συνωμοτούμε και φεύγαμε τάχα για ποιος ξέρει πού. Αφού περπατούσαμε κανένα πεντάλεπτο γύρω από την Ομόνοια, βρισκόμαστε όλοι στα υπόγεια ουρητήρια επί το έργον κατά σειράν κι έπεφτε το γέλιο της αρκούδας.

Ποιος δεν θυμάται τον Γιάννη τον Αρκούδα, ήταν και πολύτεκνος και τον λυπόμασταν, ποιος δεν θυμάται την Ραμόνα που εκτός από το κουσούρι του ήταν και καμπούρης, τον Σάκη τον Φυτά, τον Πέτρο εκ Καλλιδρομίου, ένας κι ένας, αστέρια του "Συνδικαλιστικού της Ασφάλειας".



Διαβάστε:

- Νίκος Αλιβιζάτος : Οι πολιτικοί θεσμοί σε κρίση 1922-1974: Όψεις της ελληνικής εμπειρίας. Από το "Θεμέλιο", Αθήνα 1995.
- Ηλίας Σταβέρης : "Οικοδόμοι - Ηρωικοί αγώνες μιας 7ετίας, 1960-1967", εκδόσεις Παρασκήνιο, Αθήνα 2003.
- Γεώργιος Φ. Κουκουλές: "Για μια Ιστορία του ελληνικού εργατικού κινήματος - Εισαγωγή στην παιδαγωγική της ιστορικής έρευνας", από τις εκδόσεις "Οδυσσέας", Αθήνα 1994.

Κυριακή 6 Ιουνίου 2010

Το Κόκκινο Σπορ



Σε αντιπαράθεση με την αστική, εξευγενισμένη και μεταφυσική αντίληψη περί αθλητισμού, άμιλλας, σωματικού κάλλους και φυσικά ατομικής επίδοσης, (αντίληψη η οποία θα αναδυθεί ήδη από τον 18ο αιώνα για να κυριαρχήσει μέχρι τις ημέρες μας), το 1925, η Κεντρική Επιτροπή του Μπολσεβίκικου Κόμματος στην ΕΣΣΔ, διακηρύσσει ότι :

«ο αθλητισμός θα πρέπει συνειδητά να χρησιμοποιηθεί σαν μέσο για να συσπειρωθούν οι πλατιές μάζες των εργατών και των αγροτών γύρω από τις οργανώσεις του κόμματος και των συνδικάτων, ώστε να προσελκυστούν έμπρακτα στην πολιτική και κοινωνική δραστηριότητα».

Στο πνεύμα αυτό, το 1928, η Κόκκινη Αθλητική Διεθνής θα οργανώσει στη Μόσχα την πρώτη Σπαρτακιάδα. Έλαβαν μέρος 600 εργάτες αθλητές και αθλήτριες από 14 χώρες. Για την ιστορία το πρόγραμμα περιελάμβανε 22 αθλήματα, αλλά και χορούς, ποιητικούς διαγωνισμούς και μουσική ! Δεν υπήρχαν ρεκόρ, εθνικοί ύμνοι, επιδόσεις. Ο αθλητισμός, χρησιμοποιήθηκε από την Κόκκινη Αθλητική Διεθνή για να προετοιμάσει το προλεταριάτο εν όψει της επικείμενης επανάστασης.

Φωτογραφία από την πρώτη Σπαρτακιάδα στη Μόσχα, το 1928. Η απάντηση του παγκόσμιου προλεταριάτου στη μπουρζουαζία για το τι σημαίνει πραγματικά ο αθλητισμός.

Το νεαρό αλλά δυναμικό κόμμα της εργατικής τάξης στην Ελλάδα ΚΚΕ, σπεύδει να ακολουθήσει αυτήν την οδηγία. Λίγο μετά την πτώση της Παγκαλικής δικτατορίας, και ακόμα περισσότερο μετά την Τρίτη Συνδιάσκεψη της ΟΚΝΕ (Ομοσπονδίας Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας), το Φεβρουάριο του 1927, αρχίζουν να δημιουργούνται τα πρώτα σωματεία εργατοαγροτικού αθλητισμού. Οι στόχοι αυτής της προσπάθειας καταγράφονται στο Ριζοσπάστη στις 8 Δεκεμβρίου 1927.

Εικόνα

Σε μία μεγάλη ανάλυση του θέματος, στην τρίτη σελίδα και με τίτλο «Το Κόκκινο Σπορ και η Σημασία της Ανάπτυξής του μέσα στην εργαζόμενη Νεολαία», καθορίζονται οι εξής ρεαλιστικές επιδιώξεις :

  • α) να προσφέρει διασκέδαση στις μάζες της εργατικής νεολαίας,
  • β)να αντιδράσει με τη φυσική διάπλαση των εργαζόμενων νέων στη δηλητηρίαση από την εκμετάλλευση,
  • γ) να προετοιμάσει ρωμαλέους και γυμνασμένους προλεταρίους για τον αγώνα της εργατικής τάξης,
  • δ) να αποσπάσει τους εργαζόμενους νέους από την ιδεολογική εθνικιστική προπαγάνδα των αστικών αθλητικών συλλόγων,
  • ε) να οργανώσει καινούργια στρώματα δραστήριων νέων εργατών.


Η πορεία της κίνησης.

Γράφει ο Γιώργος Γάσιας στην μεταπτυχιακή του εργασία «Η περίπτωση των ποδοσφαιρικών σωματείων στην ελληνική κοινωνία του μεσοπολέμου 1922-1936» (2005):

Το 1928 οργανώσεις εργατικού αθλητισμού υπήρχαν σε 30 περίπου πόλεις της Ελλάδος, ενώ, το 1930, το Α΄ Συνέδριο Εργατοαγροτικού αθλητισμού ίδρυσε την Ομοσπονδία Εργατοαγροτικού Αθλητισμού (Ο.Ε.Α.). Καθοδηγητής της Ο.Ε.Α. υπήρξε ο Κώστας Λουλές ενώ κυκλοφορούσε μια φορά το μήνα η τετρασέλιδη εφημερίδα μικρού σχήματος, το Εργατοαγροτικό Σπορ, το οποίο πουλούσε πάνω από 3000 φύλλα τη στιγμή που η Νεολαία (το επίσημο έντυπο της Ο.Κ.Ν.Ε.) πουλούσε 1500 με 2000 φύλλα. Στο συγκεκριμένο πλαίσιο εντάσσεται η πλειοψηφία των ποδοσφαιρικών συλλόγων που ιδρύθηκαν εκείνη την εποχή με χαρακτηριστικούς τίτλους Εργατικός Αστέρας, Αναγέννηση, Αστέρας.

Στη Θεσσαλονίκη ο Εργατικός Αστέρας διέθετε τη νόμιμη έγκριση και αποτελούνταν από 50 μέλη, «άπαντα ανήκοντα εις την εργατικήν τάξιν», ενώ στην ευρύτερη περιοχή της Λάρισας, η Αγροτική Σπίθα οργάνωνε συνεχώς ποδοσφαιρικούς αγώνες με ομάδες των χωριών της περιοχής βρισκόμενη ταυτόχρονα σε συνεχή επικοινωνία με τον Προλετάριο, ποδοσφαιρικό σωματείο που δραστηριοποιούνταν κυρίως στα όρια της πόλης.

Το 1933 μάλιστα οργανώθηκε περιφερειακή Σπαρτακιάδα κατά τη διάρκεια της οποίας οι ομάδες που συμμετείχαν κατόρθωσαν να παρελάσουν από τα γραφεία του Προλετάριου μέχρι το γήπεδο Αλκαζάρ, τον τόπο διεξαγωγής των αγώνων. Το 1935 έγινε προσπάθεια επίσης συγκρότησης και εργατικής προέλευσης Ομοσπονδίας Ποδοσφαιρικών Αθλητικών χωρίς όμως ιδιαίτερη επιτυχία.

Εικόνα
Η "Νεολαία" σε άρθρο της 24/6/1932. "Η παγκόσμια Σπαρτακιάδα του 1933 στη Μόσχα και η συμμετοχή μας σ' αυτήν" και με αρκετά εύγλωττο υπότιτλο, "Η σημασία της αστικής Ολυμπιάδος του Λος Άντζελες". Εκδότης της "Νεολαίας" ήταν ο Μiχάλης Βοζιάδης, ενώ τα φύλλα τυπώνονταν στο τυπογραφείο "Ρυθμός".

Αφηγήσεις


Αφηγείται ο Δημήτρης Μιχελίδης κομμουνιστής Ηρακλειώτης για τον αθλητικό Σύλλογο "Σπάρτακος", που ιδρύθηκε με βάση το πνεύμα που αναφέρθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1920 :

Με τη βοήθεια του Εργατικού Κέντρου, φτιάξαμε και στο Ηράκλειο έναν αθλητικό Σύλλογο και τον ονομάσαμε "ΣΠΑΡΤΑΚΟ" όχι τυχαία βέβαια. Τότε όλα τα βλέπαμε με το όραμα της επανάστασης και για τον ουσιώδη αυτό λόγο, ονομάσαμε "ΣΠΑΡΤΑΚΟ", το σύλλογο μας προς τιμή του μεγάλου επαναστάτη των δούλων στη Ρωμαϊκή εποχή.

Στο ξεκίνημα ήταν ανεπίσημος, όμως γρήγορα με τη νομική φροντίδα του νεαρού κομμουνιστή δικηγόρου Κωστή Μαμαλάκη έγινε επίσημος.

Εύκολα βρήκε απήχηση και πολλά εργατάκια μπήκαν στις γραμμές του. Το άσχημο ήταν που δεν είχαμε χρήματα ούτε για τα στοιχειώδη. Ούτε για μπάλα, ούτε για παπούτσια, ούτε όργανα, ούτε τίποτα. Ξυπολιάδες μας ονόμαζαν όταν πηγαίναμε στα χεντέκια (γήπεδα) ή στην αλάνα στις Πατέλες.

Όπως και στις τάξεις της ΟΚΝΕ, το ίδιο και στο νεογέννητο αθλητικό εργατικό σωματείο, τα πιο πολλά μέλη ήταν ορφανά προσφυγάκια και όλα βρήκαν συλλογική στέγη και λάβανε σωστή ηθική αγωγή.

Μεγάλη ήταν η αντίδραση και ο κατατρεγμός μας. Οι αρχές καθώς και τα δυο αστικά αθλητικά σωματεία, ο “Πράσινος Αστέρας” και ο ΟΦΗ, δεν μας άφηναν να σταθούμε πουθενά, ούτε στα χεντέκια, ούτε στα γυμναστήρια.

Ευτυχώς ήταν πολλές οι αλάνες τότε στο Ηράκλειο κι εκεί συνήθως πηγαίναμε για προπόνηση. Όσο για όργανα, μια χειροποίητη μπάλα μας φτιάξανε οι τσαγκαράδες, λιθάρια πήραμε από την θάλασσα, σφαίρες από ενετικά κανόνια και ακόντιο είχαμε ένα σκέτο ξύλο. Ένας σύντροφος εμποράκος πρόσφερε λίγες πήχες μαύρο σατέν και κάναμε μερικά παντελονάκια, κάτι άλλοι μας πρόσφεραν άσπρες φανέλες στις οποίες βάλαμε κατάστηθα δύο μεγάλα κόκκινα γράμματα, το Ο με το Σ, δηλαδή "Όμιλος Σπάρτακος", που όταν τις φορούσαμε όλος ο κόσμος γινόταν δικός μας από την περηφάνια. Βέβαια τα εφόδια ήταν λίγα, γι' αυτό φοράγαμε εναλλάξ τις στολές. Όλα τα παιδιά έπρεπε να βολεύονται.

Πολλές οι δυσκολίες, αλλά σιγά σιγά προκόβαμε. Φτιάχτηκαν τμήματα ποδοσφαίρου, κλασικού αθλητισμού, κολύμβησης, ακόμα και χορευτικό. Κάθε Πρωτομαγιά κάναμε και εσωτερικούς αγώνες στο μέρος της συγκέντρωσης, πότε στον Ατσαλένιο, πότε στον Άη Γιάννη, πότε στο συνοικισμό της Νέας Αλικαρνασσού. Γίνονταν και εκδρομές όπως στις γειτονικές Αρχάνες κτλ. Η εργατιά μας έβλεπε και μας καμάρωνε, αλλά η αντίδραση μας πολέμαγε με κάθε μέσο και η Ασφάλεια λυσσούσε και μας είχε βάλει στόχο. Ούτε σε ξερό, ούτε σε χλωρό κλαρί μας άφηνε να σταθούμε. Ο “Σπάρτακος” έπρεπε να βγει από τη μέση.

Στα επόμενα δυο χρόνια το φασιστικό ιδιώνυμο, είχε γίνει το θανατερό όπλο των βενιζελικών και των αντιβενιζελικών. Οσονούπω αναμέναμε την δική μας σειρά και οφείλαμε να κάνουμε το κάθε τι με προσοχή.

Στην αρχή του 1930, ο νόμος είχε ομόφωνα σχεδόν ψηφιστεί από την πλουτοκρατική βουλή, τέθηκε σε ενέργεια και άρχισαν μαζικές καταδίκες. Πράγματι, λίγο μετά η ασφάλεια τύλιξε το σύλλογό μας σε μια κόλλα χαρτί και πρώτα ο Σπάρτακος και κατόπιν το Εργατικό Κέντρο δικαστικά διαλύθηκαν...



Αθλητές του "Σπάρτακου" το 1928. Αριστερά ο Δημήτρης Μιχελίδης, δεξιά ο Λάμπρος οικοδόμος και στη μέση ο Βασίλης Καρνάβας (εκτελέστηκε το 1944 στο μεγάλο μπλόκο της Κοκκινιάς).
Από το Αρχείο του Δημήτρη Μιχελίδη.


Ορφανά προσφυγόπουλα μέλη της ηρωικής ΟΚΝΕ και του "Σπάρτακου". Ηράκλειο Κρήτης 1926. Από το αρχείο του Δημήτρη Μιχελίδη.


Η Αντίδραση

Στο περιοδικό Αθλητικός Κόσμος σε άρθρο της 8/12/1927 ο «ερυθρός κίνδυνος» αναφερόταν ως ο «νέος φοβερότερος εχθρός» καθώς

«δια της ιδρύσεως της ερυθράς αθλητικής ενώσεως επιδιώκουν να παρασύρουν προς εαυτούς τα τίμια των εργατών παιδιά και με το πρόσχημα της ιδρύσεως αθλητικών και ποδοσφαιρικών εργατικών ομάδων να εμφυσήσουν εις τας αγνάς ψυχάς των νέων μαζύ με τα αθλητικά διδάγματα τας ανθρωποκτόνους ουτοπίας του Μαρξ, του Λένιν, του Τρότσκι και Στάλιν δεν είναι αστεία τα κρούσματα ταύτα προχτές εις τα σχολεία και γυμνάσια, χθες εις το πανεπιστήμον, σήμερα εις τον αθλητισμόν παντού αι νοσηραί και ψυχοφθόροι αρχαί του κομμουνισμού».

Λίγες μέρες αργότερα στο ίδιο περιοδικό και σε ανάλογου ύφους άρθρο με τίτλο «Ιδού οι Άνθρωποι της Μόσχας» και αφιέρωση προς την ελληνική βουλή και το υπουργικό συμβούλιο, ο αρθρογράφος προέτρεπε τους υπευθύνους της ελληνικής πολιτείας,

«να συνέλθωμεν από την νάρκην που μας έχει καταλάβη, να τονώσουμεν το εθνικον φρόνημα της νεολαίας, να πολεμήσωμεν το μικρόβιον αυτό που τόσο ύπουλα εισέρχεται εις τον νεαρόν ασθενικόν οργανισμόν της ελληνικής νεολαίας είναι ανάγκη να ληφθώσι δραστικά μέτρα είς όλους τους κλάδους».

Τα πιο πολλά αθλητικά σωματεία διαλύθηκαν με βάση το "Ιδιώνυμο" της "φιλελεύθερης" κυβέρνησης του Βενιζέλου. Η βασική αιτιολογία των δικαστικών αποφάσεων που επέβαλαν την διάλυση ήταν το πάντα κλασικό,

«Παρεκτράπησαν του σκοπού δι ον, είχον αναγνωνισθεί».

Διαβάστε:

Γιώργος Γάσιας: «Η περίπτωση των ποδοσφαιρικών σωματείων στην ελληνική κοινωνία του μεσοπολέμου 1922-1936». ( Πανεπιστήμιο Κρήτης - E-Locus Ιδρυματικό Καταθετήριο)

Δημήτρη Μιχελίδη: «Ο αθλητικός σύλλογος Σπάρτακος» στο περιοδικό Τότε, τεύχος 32, Μάρτιος 1988.

Χριστίνα Κουλούρη, «Αθλητισμός και όψεις της αστικής κοινωνικότητας - Γυμναστικά και αθλητικά σωματεία 1870-1922», από το Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας, Αθήνα 1997.

Robert Crego, "Sports And Games Of The 18th And 19th Centuries" από την Greenwood Press,
Westport, Connecticut, Λονδίνο 2003.

Άγγελος Ελεφάντης «Οι Εργατικές Ολυμπιάδες στον Μεσοπόλεμο», περιοδικό Ο Πολίτης, τεύχος 124, Ιούλιος-Αύγουστος 2004.

«Αντίβαρο στις γιορτές των αστών», από τον Ριζοσπάστη, Κυριακή 17 Αυγούστου 2008.

Robert Edelman, "Serious Fun: A History of Spectator Sports in the USSR", Oxford University Press, ΗΠΑ, 1993.



Ερυθρά Αθλητική Διεθνής, από την Wikipedia.